Thời điểm cần kiên nhẫn và tỉnh táo

Ông Nguyễn Tiến Dũng, Trưởng phòng Nghiên cứu ngành & cổ phiếu Công ty Chứng khoán MBS:

Theo thống kê, thanh khoản sàn HOSE kể từ đầu tháng 11/2025 giảm 29% so với mức bình quân trong tháng 10 vừa qua nhưng vẫn cao hơn 66% so với cùng kỳ. Lũy kế từ đầu năm, thanh khoản toàn thị trường đạt 29.300 tỷ đồng, tăng 38,7% so với mức bình quân năm 2024, và tăng 36% so với cùng kỳ. Thanh khoản gần đây có sự suy giảm bắt nguồn từ sự hội tụ của cả yếu tố vĩ mô lẫn tâm lý thị trường.

Theo Fedwatch Tool, thị trường lãi suất tương lai hiện chỉ còn đặt cược khả năng 46% Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) hạ lãi suất 0,25%/năm trong cuộc họp tháng tới, so với mức 95,5% cách đây 1 tháng. Điều này gây áp lực lên tỷ giá USD/VND, khiến mặt bằng lãi suất liên ngân hàng vẫn duy trì ở mức cao. Ngoài ra, lãi suất huy động của các ngân hàng cũng đang có xu hướng tăng trở lại để đáp ứng tăng trưởng tín dụng giai đoạn cuối năm, từ đó khiến dòng tiền vào thị trường chứng khoán suy giảm.

Về mặt tâm lý, ở phía nhà đầu tư tổ chức, nhìn chung năm 2025 là một giai đoạn thành công, do đó, nhóm này đang thiên về xu hướng bảo vệ thành quả trong giai đoạn cuối năm, tập trung vào quan sát và nhận diện dần những cơ hội đầu tư cho năm 2026. Ở phía nhà đầu tư cá nhân, tâm lý thận trọng cũng bao trùm khi chỉ số VN-Index đã có giai đoạn phá vỡ ngưỡng hỗ trợ mạnh 1.600 điểm, khiến nhiều nhà đầu tư chuyển sang quan sát hơn là xuống tiền. Việc khối ngoại tiếp tục duy trì đà bán ròng cũng khiến thị trường phải duy trì nguồn lực để cân lại và góp phần làm giảm thanh khoản.

Từ đầu năm đến nay, VN-Index tăng 30%, tuy nhiên chỉ có một số nhóm cổ phiếu ghi nhận mức tăng cao hơn chỉ số chung như nhóm Vingroup (tăng 253%), nhóm chứng khoán (tăng 42%), nhóm bất động sản (tăng 36%). Một số nhóm đạt mức tăng gần như tương đương chỉ số, bao gồm nhóm ngân hàng, nhóm xây dựng, nhóm vật liệu xây dựng, còn lại ghi nhận mức tăng không đáng kể, thậm chí giảm. Nhiều nhóm cổ phiếu đang có mức định giá hấp dẫn sẽ mở ra cơ hội cho nhà đầu tư. Trong thời gian tới, cơ hội đầu tư có thể đi theo hai chủ đề chính.

Ở chủ đề đầu tiên, Chính phủ đặt mục tiêu tăng trưởng tối thiểu 10% giai đoạn 2026-2030, theo đó, nhóm doanh nghiệp nhà nước là động lực quan trọng để có thể thực hiện được mục tiêu này. Tổng Bí thư Tô Lâm cho biết, Bộ Chính trị sẽ sớm ban hành Nghị quyết về kinh tế nhà nước, tập trung vào mô hình bền vững để đạt mục tiêu tăng trưởng hai chữ số. Thị trường chứng khoán sẽ sớm có sự phản ứng để nhìn nhận lại nhóm doanh nghiệp nhà nước trên sàn, đặc biệt đối với các doanh nghiệp có tiềm năng tăng trưởng tốt, định giá rẻ hoặc có những câu chuyện riêng liên quan đến chuyển sàn hay thoái vốn. Một số nhóm cổ phiếu đang có yếu tố nhà nước cần quan tâm bao gồm: nhóm ngân hàng (VCB, CTG, BID); nhóm năng lượng & dầu khí (GAS, PLX, BSR, PVD, PVS, POW); nhóm khu công nghiệp (BCM, GVR, VGC); nhóm hàng không (ACV, HVN); nhóm hóa chất phân bón (DCM, DPM, Vinachem); nhóm Viettel (VGI, CTR, VTP).

Chủ đề đầu tư thứ hai xoay quanh việc thị trường chứng khoán Việt Nam được nâng hạng lên thị trường mới nổi thứ cấp theo phân loại của FTSE. Theo đó, một số cổ phiếu bluechip có tiềm năng được lọt vào danh mục các quỹ của FTSE có thể sẽ được mua ròng trở lại kể từ tháng 3/2026. Trong số này, một số cổ phiếu vẫn còn mức định giá hấp dẫn, tiêu biểu như FPT, DGC, HPG, MSN, VNM, VRE. Lực mua từ khối ngoại cùng triển vọng kinh doanh phục hồi tích cực, định giá hấp dẫn là các yếu tố chính sẽ mang lại mức tăng giá tốt cho các cổ phiếu này.

Bà Nguyễn Thị Phương Lam, Giám đốc Phân tích Công ty Chứng khoán Rồng Việt (VDSC):

Bước sang quý cuối cùng của năm, môi trường đầu tư đang đan xen giữa cơ hội và rủi ro, đến từ cả yếu tố bên trong lẫn bên ngoài. Mặt bằng định giá hiện tại phần nào đã phản ánh những kỳ vọng tích cực của năm 2025, song độ phân hóa trong rổ chỉ số và sự luân chuyển của dòng tiền đang nổi lên như những yếu tố nhà đầu tư cần đặc biệt lưu ý.

Trong bối cảnh đó, chúng tôi gửi đến nhà đầu tư thông điệp “Thủ tĩnh đãi biến”, hàm ý rằng đây là thời điểm cần kiên nhẫn và tỉnh táo, tránh những quyết định vội vàng khi rủi ro chưa lộ diện rõ ràng hoặc mức giá và thời điểm thị trường có thể chưa thật sự phù hợp để gia tăng tỷ trọng lớn.

Sau khi phản ánh kết quả kinh doanh, EPS trượt 4 quý toàn thị trường đã cải thiện thêm khoảng 5% so với quý III/2025, qua đó giúp hệ số P/E của VN-Index giảm về mức 14,2 lần tại giá đóng cửa ngày 3/11/2025.

Trong khoảng 3 tháng tới, chúng tôi điều chỉnh vùng định giá mục tiêu (target P/E) của VN-Index xuống 12,7 - 14,4 lần nhằm phản ánh sự dịch chuyển của lợi suất trái phiếu chính phủ kỳ hạn 10 năm (tăng khoảng 30 điểm cơ bản so với kịch bản của năm 2025). Đồng thời, mức điều chỉnh này cũng xét đến biến động của phần bù rủi ro thị trường (equity risk premium), được ước tính dao động trong vùng từ -1 độ lệch chuẩn đến mức trung bình 5 năm gần nhất.

Dự báo biên độ biến động của thị trường trong 3 tháng tới ở mức -11% đến +10% so với giá đóng cửa ngày 3/11/2025, tương ứng với vùng định giá mục tiêu (P/E target) 12,7 -14,4 lần. Theo đó, VN-Index được kỳ vọng dao động trong vùng 1.427 - 1.788 điểm, phản ánh các kịch bản biến động ngắn hạn của phần bù rủi ro thị trường (equity risk premium), đồng thời tích hợp sự thay đổi lũy kế EPS 12 tháng được xây dựng dựa trên phương pháp kết hợp từ chi tiết đến tổng thể và từ tổng thể đến chi tiết từ mẫu phân tích nội bộ cùng ước tính đồng thuận của thị trường.

Trong bối cảnh thị trường tiếp tục đan xen giữa cơ hội và rủi ro trong quý cuối năm, chúng tôi cho rằng, nhà đầu tư nên duy trì tỷ trọng cổ phiếu ở mức vừa phải, qua đó, giữ dư địa linh hoạt cho các nhịp điều chỉnh ngắn hạn và tối ưu hóa lợi nhuận khi thị trường hồi phục sau biến động. Hiện tại, định giá thị trường đã tiệm cận vùng mục tiêu của chúng tôi, song vẫn có sự thiên lệch do nhóm vốn hóa lớn giao dịch ở mức P/E cao hơn tăng trưởng lợi nhuận thực tế. Theo đó, thị trường có thể không còn nhiều dư địa tăng mạnh, nhưng dòng tiền sẽ ưu tiên cổ phiếu có nền tảng cơ bản vững, định giá hấp dẫn, trong khi thanh khoản toàn thị trường vẫn duy trì tích cực.

Chúng tôi tiếp tục đa dạng hóa danh mục nhằm hạn chế rủi ro tập trung và tận dụng các cơ hội mới xuất hiện. Cụ thể, danh mục chiến lược được bổ sung các mã POW và MSH, đồng thời tạm thời loại VHC. Tỷ trọng đầu tư sẽ được ưu tiên vào các nhóm ngành chiến lược gồm ngân hàng, bất động sản, tiêu dùng, xuất khẩu và hạ tầng đầu tư công - và lựa chọn những cổ phiếu có mức chiết khấu hấp dẫn, kết hợp với yếu tố xúc tác rõ rệt trong ngắn hạn.

Về ý tưởng đầu tư, bên cạnh MSH - doanh nghiệp đang hưởng lợi từ đà phục hồi đơn hàng và tín hiệu tích cực sau mùa công bố kết quả kinh doanh quý III/2025, chúng tôi cũng đánh giá ngành điện nổi lên như một điểm sáng mới.

Ông Bùi Nguyên Khoa, Phó giám đốc Trung tâm Phân tích Công ty Chứng khoán BIDV (BSC):

Thị trường đang ghi nhận sự sụt giảm khá mạnh về thanh khoản, đến từ một số nguyên nhân. Một là bối cảnh quốc tế, các thị trường chứng khoán trên thế giới đang chững lại, đặc biệt thị trường chứng khoán Mỹ chịu áp giảm điểm từ nhóm cổ phiếu công nghệ được là định giá quá cao. Vàng tăng điểm, trong khi các thị trường rủi ro như chứng khoán, tiền số giảm ảnh hưởng đến tâm lý nhà đầu tư.

Hai là, ở trong nước, tỷ giá tự do và lãi suất cho vay tăng nhanh vào cuối năm là một trong những lý do khiến dòng tiền hạn chế.

Ba là, VN-Index điều chỉnh sau một nhịp tăng mạnh, hiện quay lại vùng tích lũy 1.615 – 1.700 điểm, diễn biến giằng co, luân chuyển nhanh giữa các nhóm và chưa có một dòng cổ phiếu dẫn dắt tạo xu hướng. Do vậy, tâm lý thị trường vẫn khá thận trọng, dòng tiền đầu tư mang tính lựa chọn cơ hội kéo theo thanh khoản ở mức thấp.

Tuy nhiên. tôi cho rằng, mức thanh khoản hiện tại là khá phù hợp trong xu hướng tích lũy và chờ tin. Thanh khoản sẽ tăng trở lại khi thị trường xác lập lại xu hướng tăng.

Việc định giá đã giảm so với trung bình 5 năm, hiện tại đang ở mốc 11 lần P/E dự phóng (nếu tách bỏ những cổ phiếu đặc biệt như họ nhà VIN) so với trung bình 5 năm khoảng 13 lần cũng là một yếu tố hỗ trợ tốt.

Lợi nhuận sau thuế quý III/2025 toàn thị trường tăng 35,1% so với cùng kỳ, kéo dài 4 quý tăng trưởng liên tiếp trên 20%. Điều này giúp cho mức P/E giảm về mức 13 lần. Đáng chú ý, các ngành ngoài ngân hàng đang có mức tăng trưởng lợi nhuận tốt, cho thấy sự cải thiện và lan tỏa rộng. Với mức định giá hiện tại, thị trường đã quay trở lại mức giá hợp lý để cho hoạt động đầu tư dài hạn.

Ngoài một số ngành có tính chu kỳ và thường là tâm điểm của các xu hướng sóng lớn trên thị trường như ngân hàng, chứng khoán và bất động sản, một số ngành đang có mức cải thiện lợi nhuận trong 2 - 3 quý gần nhất khá tốt như dầu khí, hóa chất, tài nguyên cơ bản, xây dựng và vật liệu, bán lẻ là những ngành có thể lưu ý trong những tháng cuối năm (thời điểm nhiều khả năng thị trường chưa thể quay lại xu hướng tăng điểm mạnh, và sự phân hóa sẽ mạnh mẽ). Cơ hội sẽ xuất hiện ở các cổ phiếu riêng lẻ có kết quả kinh doanh quý IV và triển vọng kinh doanh cả năm 2025 tốt.

Ông Trần Minh Hoàng, Giám đốc Phân tích, Công ty Chứng khoán Vietcombank (VCBS):

Sự sụt giảm thanh khoản của thị trường chứng khoán Việt Nam gần đây là hệ quả của sự cộng hưởng từ 4 yếu tố chính.

Nguyên nhân lớn nhất đến từ tâm lý phòng thủ của nhà đầu tư cá nhân kể từ giữa tháng 8/2025, khi xu hướng đi lên trước đó của chỉ số dần chuyển thành dao động trong biên độ 1.600 - 1.700 điểm.

Thứ hai, giai đoạn tháng 11 hàng năm cũng thường là thời điểm thiếu vắng thông tin hỗ trợ trong năm khi mà các công ty niêm yết đã hoàn thành việc công bố báo cáo tài chính quý III/2025, đồng thời kỳ vọng liên quan đến việc nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam từ cận biên lên mới nổi theo đánh giá của FTSE đã được hiện thực hóa trước đó.

Thứ ba, áp lực bán ròng khối ngoại là nguyên nhân trực tiếp làm thanh khoản sụt giảm khi mà khối ngoại không chỉ đơn thuần là rút bớt dòng tiền khỏi thị trường, mà còn gây áp lực tâm lý lên nhà đầu tư trong nước.

Thứ tư, về kỹ thuật, VN-Index đang nằm trong vùng cân bằng cung - cầu. Chỉ số đang bị kẹp giữa vùng hỗ trợ quanh 1.610 điểm và vùng kháng cự tâm lý mạnh tại 1.700 điểm và đây là giai đoạn “kiểm định lại cung - cầu”. Khi xu hướng bứt phá hoặc gãy nền chưa được xác nhận rõ ràng, dòng tiền lớn thường chọn cách đứng ngoài quan sát khiến thanh khoản sụt giảm.

Như vậy, nhà đầu tư đang có xu hướng chờ đợi những tín hiệu vĩ mô rõ ràng hơn hoặc sự xác nhận của xu hướng kỹ thuật tích cực trong trung và dài hạn để kích hoạt sự quay trở lại của dòng tiền cũng như thanh khoản trên thị trường chứng khoán.

Dòng tiền hiện tại có sự phân hóa rất rõ nét, không lan tỏa đại trà mà tập trung vào các nhóm ngành có câu chuyện riêng hoặc kết quả kinh doanh quý III/2025 tích cực.

Theo đó, nhà đầu tư có thể cân nhắc tích lũy các mã thuộc một số nhóm ngành đã điều chỉnh giảm mạnh từ trước và đang tạo nền tích lũy với biên độ biến động thu hẹp dần, đồng thời bắt đầu có tín hiệu được dòng tiền chú ý trở lại, như ngân hàng, bán lẻ, đầu tư công và các cổ phiếu sẽ được vào danh mục nâng hạng của FTSE.

Hải Vân - Phan Hằng thực hiện.