Thị trường biến động khó lường
Phiên giao dịch kết thúc tháng 6/2020, chỉ số VN-Index và VN30 lần lượt giảm 8,4% và 8,2% so với giá đóng cửa ngày 10/6. So với mức điểm ngày 1/4, thời điểm thị trường bắt đầu hồi phục sau khi lao dốc trong tháng 3 do bị tác động bởi đại dịch Covid-19, VN-Index cuối tháng 6 cao hơn 21,3% và VN30 cao hơn 22,5%.
Trong đợt điều chỉnh vừa qua, tâm lý bên mua trở nên thận trọng, trong khi bên bán có động thái chốt lời, khiến đa số cổ phiếu trụ cũng bị bán ra mạnh. Đặc biệt, dòng tiền có sự suy yếu khá rõ so với giai đoạn trước.
Mặc dù vậy, thị trường khởi đầu tháng 7 lại tăng điểm mạnh, VN-Index tăng 2,2%, đạt 843,5 điểm, VN30 tăng 2,1%, đạt 786,8 điểm.
Diễn biến chỉ số VN-Index.
Ghi nhận ý kiến từ một số chuyên gia và nhà đầu tư, đa số cho rằng, trong xu hướng tăng hay giảm luôn có những phiên biến động ngược chiều gây bất ngờ, nhưng là diễn biến bình thường đối với các nhà đầu tư kỳ cựu.
Thị trường có thể tăng do lực mua theo phân tích kỹ thuật ngắn hạn, hoặc lực mua của các nhà đầu tư mới, vốn lỡ nhịp trước đó, nhưng cũng có thể là động thái kích thị trường nhằm tiếp tục hiện thực hóa lợi nhuận của các nhà đầu tư lớn còn hàng giá thấp. Đợt điều chỉnh nhiều khả năng chưa kết thúc.
Đáng lưu ý, mùa công bố báo cáo tài chính quý II/2020 chuẩn bị bắt đầu, cao điểm từ 20 - 31/7, nhóm doanh nghiệp tiêu thụ nội địa được kỳ vọng hồi phục hoạt động kinh doanh, trong khi các doanh nghiệp hàng không, du lịch, xuất khẩu chưa cho thấy dấu hiệu được cải thiện.
Chính vì sự khó lường trong mùa báo cáo quý II cùng với diễn biến dịch bệnh Covid-19 trên thế giới vẫn phức tạp, nhà đầu tư nên thận trọng trong các quyết định giải ngân.
Chiến lược phòng thủ thường được các nhà đầu tư giàu kinh nghiệm sử dụng trong hoàn cảnh không chắc chắn bao gồm: thứ nhất, giảm tỷ lệ cổ phiếu thị trường, cổ phiếu tăng nóng, giảm tỷ lệ giao dịch ký quỹ (margin) và gia tăng lượng tiền mặt tại tài khoản; thứ hai, chọn thêm cổ phiếu phòng thủ thay thế cho cổ phiếu thị trường, ít biến động so với chu kỳ và nhận được dòng tiền ổn định như cổ tức, doanh nghiệp có báo cáo kết quả kinh doanh nhìn chung khả quan trong thời gian dài.
Kinh tế toàn cầu vẫn đang có nhiều khó khăn, thách thức do chịu tác động bởi đại dịch Covid-19, nên việc thị trường chứng khoán hồi phục theo hình chữ V nhưng nền kinh tế chưa được như vậy, sự tách rời giữa thị trường chứng khoán và nền kinh tế kéo dài sẽ tạo nên rủi ro cho nhà đầu tư.
Đặc biệt, các dấu hiệu thị trường phân phối đỉnh như thanh khoản tăng đột biến sau giai đoạn tăng nóng, thị trường tạo thói quen bắt đáy cho nhà đầu tư khi biên độ dao động lớn nhưng điểm số cuối phiên ít thay đổi, nhiều công ty đăng ký mua cổ phiếu quỹ (bổ sung dòng tiền mới cho thị trường) nhưng thực tế không mua hoặc mua ít, nhà đầu tư mua cổ phiếu trong 2 tuần trở lại đây hầu như không có lợi nhuận…, cho thấy thị trường đang bước vào giai đoạn khó khăn hơn, việc ưu tiên bảo vệ tài khoản nên đặt trên việc tìm kiếm lợi nhuận.
“Trong thời điểm này, nhà đầu tư nên giảm tỷ lệ cổ phiếu, hoặc tiếp tục mua bán nhưng dịch chuyển vào nhóm cổ phiếu phòng thủ”, một chuyên gia khuyến nghị.
Hai nhóm cổ phiếu phòng thủ phổ biến
Khi giới đầu tư chứng khoán bắt đầu lo ngại rủi ro, họ sẽ dần chuyển dịch khẩu vị đầu tư sang nhóm cổ phiếu phòng thủ, hoạt động kinh doanh trong ngành thiết yếu.
Hai nhóm cổ phiếu phòng thủ được nhắc đến nhiều trên thị trường là sản xuất điện và cấp nước. Trong hai tuần qua, chỉ số chứng khoán giảm trên 8%, nhưng giá cổ phiếu nhóm này không giảm theo thị trường chung, mà chủ yếu đi ngang.
Top cổ phiếu ảnh hưởng tới VN-Index từ 10/6 đến 30/6.
Trong lĩnh vực cấp nước, Công ty cổ phần Nước Thủ Dầu Một (TDM) có dòng tiền hoạt động kinh doanh chính liên tục được cải thiện trong những năm gần đây.
Cụ thể, năm 2016, dòng tiền hoạt động kinh doanh chính là 67,5 tỷ đồng, năm 2017 là 142,9 tỷ đồng, năm 2018 là 160,8 tỷ đồng và năm 2019 là 172,8 tỷ đồng. Trong báo cáo quý I/2020, doanh nghiệp cho biết, dòng tiền hoạt động kinh doanh chính dương 87,6 tỷ đồng.
Tương tự, Công ty cổ phần Nước - Môi trường Bình Dương (BWE) được giới đầu tư biết đến với hoạt động kinh doanh ổn định, cung cấp nước sạch và xử lý rác thải ở Bình Dương.
Nhờ hoạt động kinh doanh trong lĩnh vực thiết yếu và lộ trình tăng giá nước mỗi năm 5%, kết quả kinh doanh của BWE có xu hướng tăng.
Doanh thu trong năm 2018 và 2019 là 2.197,5 tỷ đồng và 2.545,7 tỷ đồng, lần lượt tăng trưởng 22,4% và 15,8%. Lợi nhuận năm 2018 và 2019 là 325 tỷ đồng và 476 tỷ đồng, lần lượt tăng trưởng 57,4% và 46,5%. Trong quý I/2020, doanh thu và lợi nhuận của BWE đạt 733 tỷ đồng và 131,7 tỷ đồng, lần lượt tăng 49,2% và 26,7% so với cùng kỳ năm ngoái.
Trong các năm qua, BWE và TDM liên tục chi tiền đầu tư hệ thống, xây dựng nhà máy, tăng đầu tư vào tài sản cố định. Tuy nhiên, kể từ năm 2019, dòng tiền đầu tư giảm, trong khi dòng tiền hoạt động kinh doanh tăng.
Chi phí xây dựng nhà máy, đường ống dẫn nước lớn, nhưng khi vận hành ổn định sẽ tạo dòng tiền đều cho doanh nghiệp. Giới đầu tư kỳ vọng, sau khi ổn định hệ thống, giảm đầu tư, nhóm doanh nghiệp này sẽ tăng tỷ lệ chi trả cổ tức.
Trong lĩnh vực sản xuất điện, Công ty cổ phần Nhiệt điện Phả Lại (PPC) hoạt động trong lĩnh vực nhiệt điện than, mặc dù những nhà máy hiện hữu có dấu hiệu bão hoà, nhưng doanh nghiệp đang lên kế hoạch đầu tư dự án Nhiệt điện Phả Lại 3 với công suất 660 MW, tổng mức đầu tư sơ bộ dự án ước tính 20.709 tỷ đồng.
Hiện tại, PPC sở hữu 2 nhà máy với công suất thiết kế 1.040 MW, các nhà máy đã đi qua điểm khấu hao và đang vận hành, tuy nhiên tuổi thọ lâu đời hơn so với các nhà máy nhiệt điện khác.
Động lực tăng trưởng của PPC đến từ hai công ty đang đầu tư là Công ty cổ phần Nhiệt điện Hải Phòng (HND) và Công ty cổ phần Nhiệt điện Quảng Ninh (QTP), tỷ lệ sở hữu lần lượt là 25,97% và 16,35%.
Công suất nhà máy của HND là 1.200 MW, QTP là 1.200 MW và PPC là 1.040 MW. HND và QTP mới đi vào vận hành nên nhà đầu tư kỳ vọng dòng tiền sẽ tiếp tục gia tăng, từ đó giúp PPC gia tăng lợi tức từ đầu tư.
Ngoài ra, PPC duy trì chính sách cổ tức tiền mặt hấp dẫn: năm 2016 chia 20%, năm 2017 chia 25%, năm 2018 chia 27%, năm 2019 chia 25% và dự kiến năm 2020 là 20%.
