Bệnh nhân phải trả lãi ngân hàng (?)
Tại phiên thảo luận hội trường sáng 5/11 về các vấn đề ngân sách, đại biểu Hoàng Văn Cường (đoàn Hà Nội) nhìn nhận, đầu tư công ở nước ta trong thời gian vừa qua đã đạt được nhiều thành quả rất tích cực cả về số lượng và chất lượng, tổng vốn đầu tư tăng lên và được phân bổ khá tập trung vào các công trình trọng điểm, nhờ đó rất nhiều các công trình trọng điểm quốc gia đã được đầu tư và sớm hoàn thành.
Nổi bật nhất như là đường cao tốc, vào đầu nhiệm kỳ chúng ta chỉ có khoảng 1.000 km, hiện đã có trên 2.000 km và đến năm 2025 chắc là sẽ thực hiện được mục tiêu 3.000 km.
"Rõ ràng đây thể hiện rất rõ những thành quả tập trung của đầu tư công. Có thể nói là công tác đầu tư công thời gian qua đã bám sát mục tiêu là tập trung vào thực hiện các khâu đột phá chiến lược như là đột phá về hạ tầng", ông Cường nói.
Tuy nhiên, theo đại biểu, khâu đột phá chiến lược về nguồn nhân lực chất lượng cao dường như chúng ta chưa được quan tâm đúng mức, điển hình như là đầu tư cho giáo dục để phát triển trí lực, đầu tư cho y tế để đảm bảo sinh lực thì dường như còn rất mờ nhạt trong số liệu về đầu tư công.
Qua số liệu báo cáo về đầu tư phát triển ngân sách trung ương cho các bộ, cơ quan trung ương theo từng lĩnh vực, chúng ta sẽ thấy rất rõ tình cảnh này.
Năm 2024 trong tổng số vốn khoảng 120.000 tỷ thì Bộ Y tế được phân bổ khoảng 1.200 tỷ, chiếm khoảng 1%; Bộ Giáo dục và Đào tạo được phân bổ 1.500 tỷ; chiếm 1,2%. Năm 2025 tổng ngân sách là 148.000 tỷ thì Bộ Y tế được 5.700 tỷ, chiếm 3,7%, Bộ Giáo dục và Đào tạo được 2.900 tỷ, chiếm 1,9%.
Trong phương án phân bổ dự phòng ngân sách giai đoạn 2021-2025 và tăng nguồn thu của năm 2022 là tổng số vốn khoảng 50.000 tỷ, cả 2 lĩnh vực y tế, giáo dục không thấy có tên ở trong các chương trình đầu tư này.
"Với mức phân bổ vốn thấp như thế thì đương nhiên các bệnh viện thuộc Bộ Y tế, những trường đại học thuộc Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ không có nguồn vốn để đầu tư cho phát triển. Chúng ta nói rất nhiều đến thúc đẩy các trường đại học, các bệnh viện phải thực hiện cơ chế tự chủ, chúng ta chỉ thúc ép các trường này thực hiện tự chủ nhưng không có đầu tư về cơ sở vật chất", đại biểu nhấn mạnh.
| |
Quốc hội thảo luận tại hội trường sáng 5/11 về tình hình thực hiện ngân sách 2024 và dự toán ngân sách 2025 |
Nêu trải nghiệm mới đây khi đến thăm Bệnh viện Đa khoa và Bệnh viện sản, nhi tỉnh Phú Thọ (hai bệnh viện đã thực hiện cơ chế tự chủ), đại biểu cho biết, ông rất ngạc nhiên vì bệnh viện đẹp đẽ, khang trang như một khách sạn 5 sao.
"Bệnh viện đã thực hiện tự chủ hoàn toàn, người bệnh được hưởng điều kiện về chăm sóc, chữa bệnh như thế tôi cho rằng may mắn hơn rất nhiều bệnh nhân ở bệnh viện trung ương ở Hà Nội", ông Cường nhấn mạnh.
Tuy nhiên, đại biểu cũng nêu một điều trăn trở của lãnh đạo bệnh viện là làm thế nào để trả được lãi suất 11%/năm vốn vay để đầu tư xây dựng cơ sở đó.
Nếu như chỉ tính khấu hao, tính đầu tư và chi thường xuyên thì bệnh viện không lo gì trong giá thành và dịch vụ y tế, nhưng bây giờ cộng thêm phần trả vốn vay và trả lãi ngân hàng thì thực sự là chi phí dịch vụ sẽ đội lên rất cao, bệnh nhân không thể chịu được và đây cũng là một điều vô lý: người bệnh đi khám, chữa bệnh không chỉ phải trả dịch vụ về y tế mà lại trả cả lãi suất của ngân hàng.
"Đây cũng là một điều mà tôi cho rằng tại sao những bệnh viện lớn ở trung ương hiện nay không dám nhận tự chủ, bởi vì nếu nhận tự chủ thì trong chi phí dịch vụ của họ lại cộng thêm những khoản chi không đúng trong cấu thành về chi phí y tế", đại biểu nêu quan điểm.
"Tự chủ thị trường" làm khó các bệnh viện và trường đại học công
Theo đại biểu Hoàng Văn Cường, điều tương tự cũng sẽ xảy ra đối với các trường đại học tự chủ. Ví dụ, trường Đại học Kinh tế quốc dân, nơi ông công tác, nhờ được đầu tư một tòa nhà như thế, các em có thể đến đó học và sinh hoạt với điều kiện rất tiện nghi và chi phí cho học phí của hệ đại trà không cao hơn so với nhiều các trường đại học khác.
Nhưng những trường phải đi vay tiền để đầu tư xây dựng và phải trả lãi suất ngân hàng thì chắc chắn chi phí đào tạo sẽ rất cao.
Đây chính là một nguyên nhân mà nhiều đại biểu trong bài phát biểu vừa qua đều nói rằng các trường đại học tự chủ bây giờ học phí rất cao, bởi vì trong đó phải gánh chịu cả những vấn đề về chi phí đầu tư cơ bản ban đầu cộng với trả lãi suất cho ngân hàng.
"Nếu chúng ta thực hiện cơ chế tự chủ mà chúng ta cứ để cho các trường đại học, các bệnh viện tự lo, tự xoay xở, tự trả như thế thì không khác gì chúng ta thực hiện cơ chế tự chủ thị trường, không còn là định hướng xã hội chủ nghĩa", ông Cường nói.
Do vậy, đại biểu đề nghị cần phải tăng tỷ lệ phân bổ vốn đầu tư phát triển từ ngân sách nhà nước cho 2 lĩnh vực y tế và giáo dục, ít nhất là phải đủ đầu tư xây dựng cơ sở vật chất, kỹ thuật ban đầu.
Sau khi đầu tư xong thì giao cho các trường này thực hiện tự chủ, phải tự tính khấu hao để tái đầu tư và tự lo thường xuyên. Khi đó, các cơ sở này hoàn toàn có thể tự lo được, tự chủ được và người bệnh sẽ không phải chịu chi phí dịch vụ cao.
Lấy ví dụ trường Đại học Bắc Kinh và trường Đại học Thanh Hoa (Trung Quốc) đã vươn lên "top" đầu thế giới chỉ trong một giai đoạn ngắn, đại biểu cho rằng do từ năm 1998 Trung Quốc đã thực hiện Đề án 985, liên tục trong 3 năm mỗi trường được đầu tư khoảng 1,8 tỷ nhân dân tệ, tức là khoảng 6.000 tỷ đồng.
Đại biểu nêu giải pháp, nếu chúng ta tập trung trong khoảng 5-10 năm để dành khoảng 5 - 10% đầu tư phát triển cho lĩnh vực y tế, giáo dục thì sau đó chúng ta sẽ có được một hệ thống về giáo dục đại học cũng như các bệnh viện khang trang, hiện đại và người hưởng lợi chính là người dân.