Liên kết tất cả những yếu tố này là sự gia tăng không ngừng của lãi suất, đây cũng chính là điều đã tác động đến thị trường, nhưng lần này đã có sự khác biệt do quan điểm chắc chắn rằng chu kỳ thắt chặt tiền tệ sắp kết thúc.
Mức tăng 12%, tương đương 6.000 tỷ USD vốn hóa của thị trường chứng khoán toàn cầu trong nửa đầu năm nay phần lớn nhờ vào ChatGPT, sự bùng nổ AI đã khiến những cổ phiếu công nghệ tăng mạnh.
Trong nửa đầu năm 2023, giá cổ phiếu của Apple, Microsoft, công ty mẹ của Google là Alphabet, Amazon và Netflix (NFLX.O) đã ghi nhận mức tăng 35 - 50%. Meta và Tesla (TSLA.O) đã tăng hơn gấp đôi, trong khi nhu cầu về chip bán dẫn của AI đã khiến Nvidia tăng cao hơn 180% và gia nhập vào nhóm cổ phiếu có vốn hóa trên 1.000 tỷ USD.
Trevor Greetham, người đứng đầu bộ phận đa tài sản của Royal London Asset Management cho biết: “Về cơ bản, mọi thứ có vẻ tồi tệ vào cuối năm ngoái nên không mất nhiều thời gian để vực dậy thị trường”. Nhưng trước sự bùng nổ của nhóm công nghệ, ông nói rằng, "nó có thể là một bong bóng", và các công ty hiện đang thực sự cần phải kiếm được khoản thu nhập tăng 40% để biện minh cho mức định giá cao này.
 |
Mức tăng của một số tài sản trong nửa đầu năm 2023 |
Chỉ số Nikkei của Nhật Bản là một chỉ số xuất sắc khác trong năm nay với mức tăng 16% tính theo đồng đô la hoặc 26% tính theo đồng yên, thiết lập một năm tốt nhất trong một thập kỷ.
Trong khi đó, Đông Nam Á là khu vực có một số chỉ số chứng khoán hoạt động kém nhất thế giới trong nửa đầu năm nay sau khi các quỹ nước ngoài rút khỏi khu vực này và chuyển sang các thị trường Bắc Á – nơi cổ phiếu công nghệ chiếm ưu thế. Chỉ số chứng khoán Thái Lan và Malaysia đã giảm lần lượt khoảng 10% và 7,1% trong nửa đầu năm nay.
Alan Richardson, nhà quản lý danh mục đầu tư tại Samsung Asset Management cho biết, với chủ đề dựa trên trí tuệ nhân tạo vẫn rất được chú trọng trong nửa cuối năm nay, chứng khoán khu vực có thể chỉ phục hồi vào năm 2024. “Đông Nam Á mang tính chu kỳ, giá trị, câu chuyện dựa trên các lĩnh vực kinh tế cũ và sẽ hoạt động tốt hơn khi Mỹ chuyển sang chu kỳ cắt giảm lãi suất”, ông cho biết.
Vàng đã tăng 5%, trái phiếu chính phủ tăng 3 - 6%, trong khi trái phiếu chính phủ của các quốc gia bị thiệt hại nặng nề nhất về tài chính trên thế giới thậm chí còn có mức tăng cao hơn.
Trái phiếu ở El Salvador - hiện đang đối mặt với tình trạng vỡ nợ - đã mang lại mức lợi nhuận khổng lồ 58%. Trái phiếu Sri Lanka đã tăng 34%, Zambia 24% và Ukraine, Pakistan bị chiến tranh tàn phá và Argentina vỡ nợ hàng loạt đều có mức tăng khoảng 19%.
Viktor Szabo, giám đốc danh mục đầu tư thị trường mới nổi của Abrdn cho biết: “Thật đáng chú ý, khoảng một nửa số lỗ năm ngoái đã được bù đắp trong năm nay và tất cả đều diễn ra trong vài tháng qua”.
Đồng đô la nhìn chung đã ổn định hơn mặc dù thực tế là Nhật Bản vẫn chưa tăng lãi suất và nền kinh tế Trung Quốc vẫn đang nới lỏng tiền tệ. Đồng yên và đồng nhân dân tệ giảm lần lượt 9% và gần 5% so với đồng đô la.
Cũng đã có tổng cộng 90 lần tăng lãi suất trong năm nay từ các ngân hàng trung ương trên toàn cầu so với chỉ 17 lần cắt giảm. Nếu các hành động lãi suất của năm ngoái cũng được thêm vào, thì chỉ có hơn 470 lần tăng, so với 1.202 lần cắt giảm kể từ cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008.
 |
Tổng cộng mức lãi suất tăng thêm trong chu kỳ thắt chặt này ở một số nền kinh tế lớn |
Cục Dự trữ Liên bang (Fed) đã tăng lãi suất thêm 500 điểm cơ bản từ mức gần bằng 0 vào năm ngoái, Ngân hàng Trung ương Châu Âu (ECB) đã tăng lãi suất thêm 400 điểm cơ bản và nhiều nền kinh tế đang phát triển trên thế giới đã làm được nhiều hơn thế. Ngay cả các thiết lập tiền tệ cực kỳ lỏng lẻo của Ngân hàng Nhật Bản (BOJ) cũng có thể đang tiến gần đến một ngã ba đường.
Trên thị trường tiền điện tử, Bitcoin đã phục hồi mạnh mẽ, tăng vọt hơn 80% theo kiểu biến động điển hình.
Sự quan tâm từ những gã khổng lồ ở Phố Wall bao gồm BlackRock cũng đang thúc đẩy lợi nhuận, mặc dù việc các nhà quản lý của Mỹ kiện các sàn giao dịch Binance và Coinbase đã phơi bày lỗ hổng của tiền điện tử.
Giá hàng hóa hầu như đều sụt giảm trong nửa đầu năm nay. Giá khí đốt tự nhiên của châu Âu giảm 51%, giá dầu giảm 13% và giá lúa mì và ngô giảm mạnh đều mang lại hy vọng giảm lạm phát trên toàn cầu.
