Bể chứa dầu bên ngoài trụ sở Aramco. Ảnh: Reuters.
Saudi Aramco lên sàn ở sàn chứng khoán Riyadh ngày 9/12, trong đợt chào bán cổ phiếu ban đầu (IPO) lớn nhất trong lịch sử. Đa số người mua cổ phần là ở Saudi Arabia.
2.000 tỷ USD là mục tiêu từ lâu của Thái tử Mohammed bin Salman đối với công ty Saudi Aramco, kể từ khi công bố kế hoạch bán cổ phần vào năm 2016. Nhưng giới phân tích tài chính từng coi mức định giá đó là khó đạt được.
Ngày 12/12, các nhà phân tích ở Bernstein Research nói con số 2.000 tỷ USD mà Saudi Aramco vươn tới là “quá nhiều và quá sớm”, nhất là khi giá dầu khó tăng lên và tốc độ tăng trưởng của công ty này sẽ không quá ấn tượng. Họ cho biết cổ phiếu Saudi Aramco đắt hơn hẳn khi so với các công ty dầu khác, nếu tính về tỷ lệ giữa giá và lợi nhuận, theo CNN.
“(Cổ phiếu) Aramco có thể sẽ ở mức giá trên trời trong một khoảng thời gian, nhưng thị trường cổ phiếu về lâu dài là một cỗ máy luôn kéo giá cổ phiếu về đúng vị trí. Trong kinh tế cũng có quy luật về trọng lực và quy luật này cuối cùng cũng sẽ đúng”, các nhà phân tích ở Bernstein nói.
Đợt chào bán cổ phiếu lần đầu (IPO) này được quảng bá là sẽ mở ra thời kỳ tự do hóa kinh tế và đầu tư ở Saudi Arabia. Nhưng sự hoài nghi của quốc tế về khâu định giá, kèm theo giá dầu giảm, và những chỉ trích nhắm vào nhiên liệu hóa thạch buộc Saudi phải giảm quy mô của thương vụ IPO.
Ban đầu, vương quốc này định “thả nổi” 5% giá trị công ty, để huy động 100 tỷ USD, từ các sàn giao dịch ở Riyadh và New York hoặc London, theo một thỏa thuận năm 2018.
Vụ sát hại nhà báo Jamal Khashoggi ở lãnh sự quán Saudi ở Thổ Nhĩ Kỳ cuối năm 2018 khiến quan hệ giữa Saudi và phương Tây nguội lạnh, và thỏa thuận này bị gạt sang một bên.
Nhưng thương vụ được khởi động trở lại vào năm nay. Cuối cùng Aramco huy động 25,6 tỷ USD bằng việc bán 1,5% cổ phần, với mức định giá toàn bộ công ty là 1.700 tỷ USD.
Gianna Bern, chuyên gia về năng lượng đang giảng dạy tại Đại học Notre Dame ở Mỹ, cho rằng vụ chào bán lần đầu dễ dàng hơn vì mới chỉ nhắm đến những người ở Saudi. Giới đầu tư quốc tế sẽ theo dõi xem công ty tuân thủ các quy định minh bạch thông tin, số liệu như thế nào, trước khi quyết định mua cổ phần trong các đợt sau.
Nhờ vậy, Saudi Aramco trở thành công ty đầu tiên trên thế giới có giá trị kỷ lục nói trên, vượt xa công ty lớn thứ nhì là Apple, có giá trị 1.200 tỷ USD.
