Thanh khoản tốt, trái phiếu dễ kiếm lãi hơn

Tiền chảy mạnh qua thị trường trái phiếu

Nếu trước đây, 80% nhà đầu tư trái phiếu là các ngân hàng, thì nay, con số này đã giảm xuống mức 60%. Bà Nguyễn Thị Hoàng Lan, Phó tổng giám đốc phụ trách điều hành Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX) cho biết, lượng nhà đầu tư mới từ các DN bảo hiểm, các nhà đầu tư nước ngoài, một số quỹ đầu tư, tổ chức trong nước khác đã góp phần không nhỏ vào việc tăng khối lượng vốn huy động được trên thị trường. Đặc biệt, khối DN bảo hiểm đang ngày càng tham gia nhiều hơn, hiện họ đã nắm giữ đến 20% khối lượng trái phiếu lưu hành.

Về phía nhà đầu tư nước ngoài, nếu năm 2015, nhà đầu tư này có xu hướng bán ròng, thì trong năm 2016, xu hướng mua ròng là chủ đạo, tuy giá trị giao dịch của đối tượng này còn ở mức khiêm tốn (khoảng 5% tổng giá trị giao dịch toàn thị trường).

Cùng với thanh khoản tăng, nhiều nhà buôn lớn trên thị trường trái phiếu chia sẻ, hiệu quả kinh doanh công cụ tài chính này sẽ cao hơn năm ngoái. “Đến thời điểm này, tuy chưa thể có con số cuối cùng, nhưng ước phần lợi nhuận từ kinh doanh trái phiếu mà ngân hàng thực hiện năm nay sẽ cao gấp đôi năm ngoái, nhờ thị trường trái phiếu từ đầu năm đến nay diễn biến thuận lợi”, lãnh đạo một ngân hàng tiết lộ.

Kinh doanh trái phiếu năm nay dễ kiếm hơn bởi nhiều yếu tố hỗ trợ. Đầu tiên là tăng trưởng GDP phục hồi tốt trong bối cảnh kinh tế vĩ mô có thêm những diễn biến khả quan như: vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) giải ngân tích cực khi 10 tháng đầu năm nay đạt 12,7 tỷ USD, tăng 7,6% so với cùng kỳ năm trước; cán cân xuất nhập khẩu hàng hóa cũng tốt, khi 10 tháng năm 2016 xuất siêu hơn 3,5 tỷ USD… Cùng với đó, các chính sách trên thị trường tiền tệ, thị trường trái phiếu được vận hành khá mềm mại, không giật cục như năm 2015, nên hỗ trợ tốt cho kinh doanh trái phiếu.

Phân tích các yếu tố hỗ trợ cho ngân hàng kiếm lời từ mảng trái phiếu, là người trực tiếp tham gia điều hành kinh doanh trái phiếu, lãnh đạo một công ty quản lý quỹ nhìn nhận: cơ chế tỷ giá trung tâm mà Ngân hàng Nhà nước triển khai đầu năm nay, trên thực tế đã kích thích các tổ chức tín dụng liên tục bán mạnh USD cho Ngân hàng Nhà nước thay vì thói quen nắm giữ ở tỷ lệ cao như các năm trước.

Việc Ngân hàng Nhà nước mua USD tăng đã đẩy VND vào lưu thông tăng cao, qua đó giúp thanh khoản của hệ thống ngân hàng dồi dào. Trong bối cảnh tăng trưởng tín dụng không có yếu tố đột biến, các ngân hàng đã tăng lượng vốn đầu tư vào trái phiếu.

Trong khi đó, trong nhiều thời điểm, lợi suất trái phiếu từ đầu năm đến nay giảm, nên đã giúp các ngân hàng kiếm lời tốt từ mảng này. Tuy nhiên, với những ngân hàng đầu tư trái phiếu với mục đích nắm giữ dài hạn, thì việc này không mang lại nhiều tác động.

Một yếu tố đáng kể giúp các ngân hàng thu lời từ mảng trái phiếu là lượng vốn lớn được đổ vào kinh doanh trái phiếu có chi phí khá rẻ so với năm trước. Từ đầu năm đến nay, mặt bằng lãi suất huy động trung bình tại những ngân hàng tốp đầu có thời điểm chỉ là 5%. Nay vào thời điểm cuối năm, tuy mặt bằng lãi suất có nhích lên, nhưng không đáng kể và cũng nằm trong quy luật cuối năm tín dụng tăng trưởng cao, nên các ngân hàng chủ động với bài toán kinh doanh trái phiếu.

Các quỹ đầu tư: ngậm ngùi vốn nhỏ

Không có được lợi thế như các ngân hàng trong việc được sử dụng nguồn vốn lớn, chi phí vốn rẻ, mảng kinh doanh trái phiếu (quỹ đầu tư trái phiếu) của các công ty quản lý quỹ trong năm nay cũng ghi nhận kết quả tích cực, nhưng mức lãi không cao khi so sánh với các ngân hàng.

“Việc huy động vốn vào quỹ đầu tư trái phiếu vẫn khó khăn, nên dù nhận diện được cơ hội đầu tư vào thị trường trái phiếu thời gian qua hấp dẫn, nhưng các công ty quản lý quỹ đành tiếc nuối không thể tăng giải ngân vào kênh đầu tư này”, người phụ trách bộ phận đầu tư trái phiếu của một công ty quản lý quỹ chia sẻ. Không tiết lộ cụ thể mức lời mà mảng kinh doanh trái phiếu đóng góp vào lợi nhuận của công ty trong năm nay là bao nhiêu, ông chỉ cho biết, mức lãi từ kinh doanh trái phiếu trong năm nay tương đương năm ngoái và cao hơn lãi suất tiết kiệm.

Bên cạnh đó, lãnh đạo một công ty quản lý quỹ cho biết, ước mức lãi năm nay cao hơn năm ngoái khoảng hơn 20%. Trong bối cảnh tìm thêm nguồn vốn cho đầu tư vào trái phiếu khó khăn, với nhiều nỗ lực, công ty của ông đã huy động được thêm 20 tỷ đồng. Nếu lượng vốn huy động được khả quan hơn, chắc năm nay mảng kinh doanh trái phiếu còn lãi cao hơn nữa.

Triển vọng năm tới

Còn hơn một tháng nữa mới kết thúc năm 2016, nhưng chia sẻ của những người trong cuộc cho thấy ván cờ kinh doanh trái phiếu năm nay đã cơ bản kết thúc với kết quả ổn hơn năm trước.

Nhiều tổ chức kinh doanh trái phiếu đang dự tính cho bài toán kinh doanh trong năm tới. Nhóm ý kiến có cái nhìn thận trọng cho rằng, hiện lãi suất đang tăng, chưa thể tiên lượng sẽ tăng đến mức nào và sẽ tác động bất lợi ra sao đến thị trường trái phiếu. Trên thực tế, phản ứng với tín hiệu lãi suất tăng, tỷ lệ đấu thầu trái phiếu Chính phủ thành công trong những phiên gần đây đạt thấp so với các tháng trước đây.

Điều này cho thấy, lãi suất và tỷ giá tăng đang tác động bất lợi lên thị tường trái phiếu mặc dù mức độ chưa đáng kể. Do đó, triển vọng kinh doanh trái phiếu trong năm tới, ít nhất là trong 6 tháng đầu năm có duy trì được sự thuận lợi như năm nay hay không hiện là ẩn số.

Nhóm ý kiến có cái nhìn lạc quan cho rằng, kinh doanh trái phiếu trong năm tới vẫn có nhiều yếu tố hỗ trợ tích cực. Năm nay, dự kiến GDP tăng khoảng 6,3 - 6,5%, trong khi đó, Quốc hội vừa thông qua đề xuất của Chính phủ về kế hoạch phát triển kinh tế năm 2017 với GDP ở mức cao hơn là 6,7%.

Để đạt mục tiêu tăng trưởng kinh tế cao hơn dự kiến kết quả đạt được trong năm nay, trong định hướng điều hành của Chính phủ là giảm lãi suất. Tính khả thi của việc giảm lãi suất trong thời gian tới là cao, bởi lạm phát được kiểm soát ở mức thấp và kế hoạch trong năm tới cũng ở khoảng 4%. Mặt khác, nhu cầu huy động vốn qua kênh trái phiếu Chính phủ trong năm 2017 tiếp tục ở mức cao.

Theo lãnh đạo một ngân hàng, tín hiệu tăng nhẹ lãi suất và tỷ giá hiện tại không đáng ngại và sẽ tác động không đáng kể đến thị trường trái phiếu, bởi đây là diễn biến hoàn toàn tiên lượng được vào thời điểm cuối năm. Với những đặc điểm này, nếu không có các yếu tố tác động đột biến, nhiều khả năng bối cảnh kinh tế vĩ mô và thị trường vốn sẽ tiếp tục hỗ trợ tốt cho kinh doanh trái phiếu trong năm tới.

Một điểm khác biệt của thị trường trái phiếu từ đầu năm đến nay là giao dịch repo trái phiếu tăng mạnh, chiếm đến 40-50% giá trị giao dịch toàn thị trường, trong khi các năm trước (2009-2010), con số này chỉ vài phần trăm. Lãnh đạo HNX cho biết, tại các nước trên thế giới và khu vực, tỷ trọng giao dịch repo là một trong những tiêu chí căn bản đo độ sâu của thị trường trái phiếu. Tại Việt Nam, giá trị giao dịch repo đã gần ngang bằng giá trị giao dịch outright, điều này cho thấy tính thanh khoản có bước tiến vượt bậc và thị trường trái phiếu có sự phát triển về chiều sâu khá rõ nét.     

Hữu Đạo