Năng suất lao động của Việt Nam từ năm 2005 đến nay tăng trung bình 3% hàng năm
Lo doanh nghiệp “sốc”
Tại cuộc họp, Tổng liên đoàn Lao động Việt Nam bảo vệ quan điểm cho mức tăng là 16%, trong khi đó, các hiệp hội DN cho rẳng, chỉ nên tăng dưới 10%.
Theo ông Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), với tốc độ tăng năng suất lao động hiện nay khoảng 3%, tốc độ trượt giá của đồng tiền khoảng 1-3%, mức tăng lương tối thiểu vùng khoảng 9 -10% là hài hoà. Nếu lương tối thiểu năm 2016 tăng quá mức này, sẽ không có lợi cho tạo thêm việc làm mới cho người lao động và thất nghiệp sẽ gia tăng.
“Tốc độ tăng lương cần bám sát tốc độ tăng năng suất lao động, cộng với tốc độ mất giá của đồng tiền. Nếu tốc độ tăng lương vượt quá xa so với tổng của hai biến số này, DN sẽ rơi vào tình trạng thua lỗ, hay phá sản”, ông Lộc cảnh báo.
Tại các ngành sử dụng nhiều lao động, chi phí tiền lương là một phần đáng kể, thậm chí là phần mang tính quyết định, tạo nên sức cạnh tranh của hàng hóa. Đối với các doanh nghiệp mà chi phí lao động chiếm trên 30% tổng chi phí, việc tăng lương thêm 16% sẽ khiến cho giá thành tăng thêm khoảng 5%. Trong khi các doanh nghiệp còn đang chao đảo với những biến động gần đây về tỷ giá, tăng lương tối thiểu nếu theo đề xuất mức 16%, ông Lộc ví von “chẳng khác gì một cú sốc phá giá đồng nhân dân tệ lần thứ hai”.
Ở chiều ngược lại, Tổng liên đoàn Lao động Việt Nam cho rằng, thu nhập hiện nay khiến 20% lao động không đủ sống, 31% phải chi tiêu tằn tiện, 41% vừa đủ trang trải và chỉ 8% có tích lũy. Khảo sát cũng tổ chức này cho thấy, doanh nghiệp đang trả mức lương từ 4,4 triệu đồng/tháng ở Hà Nội, khoảng 4,9 triệu đồng/tháng hoặc hơn ở TP. HCM. Việc tăng lương tối thiểu 16% có thể thực hiện được do doanh nghiệp có khả năng chi trả.
Mức nào là hợp lý?
Theo ông Nguyễn Văn Thắng, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn An Khánh, mức tăng lương tối thiểu vùng ở khoảng dưới 10% là hợp lý, trên cơ sở những phân tích khoa học căn cứ vào thực tiễn phát triển của đất nước và doanh nghiệp.
Cụ thể, hiện nay, kinh tế phục hồi còn chậm, sức khỏe các DN chưa được thể hiện rõ, các doanh nghiệp đang vật vã đi lên trong bối cảnh hội nhập, các cam kết hội nhập WTO và FTA đang đến gần.
Thực tế, hàng hóa đang tồn kho rất lớn, chính sách tài chính tín dụng chưa thực sự là đòn bẩy giúp các doanh nghiệp tăng trưởng và phát triển bền vững.
Ông Thắng cho rằng, nếu buộc tăng lương tối thiểu 16%, doanh nghiệp sẽ phải xem xét lại chi phí, sử dụng đòn bẩy năng suất lao động, tiết giảm nhân công, đồng nghĩa với việc sẽ có nhiều lao động bị sa thải do sắp xếp lại. Ổn định xã hội sẽ bị ảnh hưởng.
Khẳng định rằng, doanh nghiệp không thể chịu đựng được một mức tăng lương cao và kéo dài, ông Vũ Tiến Lộc phân tích, Tổ chức Lao động Quốc tế đã đưa ra cảnh báo năng suất lao động của Việt Nam đang ở mức thấp nhất trong khu vực (chỉ bằng 1/15 của Singapore, 1/5 của Malaysia và 2/5 của Thái Lan).
Trong khi đó, các số liệu cho thấy, tiền lương tối thiểu đã tăng từ mức 350.000 đồng/tháng vào năm 2005 lên mức 2.150.000 đồng/tháng vào năm 2015 (đối với vùng IV).
Tổng mức tăng chung trong cả giai đoạn là 6,14 lần, tương đương mức tăng trung bình khoảng 20%/năm. Còn mức tăng năng suất lao động kể từ năm 2005 đến nay trung bình chỉ khoảng 3%/năm.
Nếu cộng thêm mức độ trượt giá của tiền đồng trong giai đoạn 2005 - 2015 ở mức gần 10%/năm, khoảng cách giữa tốc độ tăng lương và tốc độ tăng năng suất lao động vẫn là một con số rất lớn.
Đề cập đến năng suất lao động, quan điểm của đại diện Tổng liên đoàn Lao động Việt Nam là tiền lương tăng mạnh mới tạo động lực để người lao động tăng năng suất làm việc, cải thiện thái độ, ý thức của người lao động và tăng tính tự giác tuân thủ kỷ luật lao động.
Dự kiến, cuộc họp tiếp theo của Hội đồng Tiền lương quốc gia sẽ diễn ra vào tháng 9. Trường hợp các bên không đạt được sự thống nhất và thỏa thuận chung thì sẽ thực hiện bỏ phiếu và Chủ tịch Hội đồng tiền lương sẽ quyết định theo Điều lệ đã thống nhất.
