Các thị trường trái phiếu chính phủ lớn khác đã di chuyển song song với trái phiếu chính phủ Nhật Bản trong đợt bán tháo gần đây, với mức tăng đột biến trong lợi suất siêu dài hạn của nước này đã khuếch đại sự hỗn loạn do lo ngại về thâm hụt tài khóa gia tăng trên toàn cầu.
Phân tích của Bloomberg cho thấy trái phiếu kho bạc Mỹ đã trở nên nhạy cảm hơn với các động thái ở Nhật Bản, ngay khi những biến động trong thị trường trái phiếu chính phủ Nhật Bản tăng vọt lên mức cao nhất trong hơn hai thập kỷ.
Điều này hoàn toàn trái ngược với chỉ vài năm trước, khi cơ chế kiểm soát đường cong lợi suất của Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BOJ) đóng vai trò như một mỏ neo toàn cầu đối với chi phí đi vay. Khi cơ chế đó không còn nữa, thị trường trái phiếu có thể bị mất đi nơi neo giữ.
| |
Trái phiếu chính phủ Nhật Bản đang trải qua giai đoạn biến động mạnh |
Freddy Wong, Trưởng bộ phận thu nhập cố định châu Á - Thái Bình Dương tại Invesco Ltd. cho biết: "Lợi suất trái phiếu Nhật Bản tăng có tác động lan tỏa có ý nghĩa trên toàn cầu…Khi lợi suất trái phiếu chính phủ Nhật Bản tăng, sức hấp dẫn tương đối đối với trái phiếu chính phủ ở các khu vực khác trên thế giới giảm xuống, dẫn đến tình trạng bán tháo và làm tăng tính biến động trên các thị trường trái phiếu chính phủ khác".
Thị trường trái phiếu Mỹ từ lâu đã phải chịu rủi ro từ Nhật Bản, vì các nhà đầu tư Nhật Bản là những người nước ngoài nắm giữ trái phiếu Mỹ lớn nhất. Nhưng một bước ngoặt quan trọng đã đến vào năm 2022, khi BOJ bắt đầu nới lỏng cơ chế kiểm soát đối với lợi suất trái phiếu. Theo phân tích của Bloomberg về chênh lệch lợi suất kỳ hạn từ 10 đến 30 năm ở cả hai thị trường, trái phiếu kho bạc Mỹ ngày càng dễ bị ảnh hưởng bởi những thay đổi đối với trái phiếu chính phủ Nhật Bản kể từ đó.
Sự thay đổi này và sự gia tăng đột biến gần đây về tính biến động ở Nhật Bản đang định hình lại động lực của ngày giao dịch trái phiếu toàn cầu. Dưới cơ chế kiểm soát đường cong lợi suất bắt đầu từ năm 2016, thị trường Nhật Bản là một thế giới riêng biệt, với các trái phiếu chính phủ kỳ hạn 10 năm đôi khi không được giao dịch trong nhiều ngày. Nhưng điều này không còn nữa, và khi thị trường mở cửa vào khoảng 9 giờ sáng theo giờ địa phương tại Tokyo, các nhà đầu tư trên khắp châu Á và nhiều nơi khác sẽ theo dõi các động thái có thể lan sang Frankfurt, London và New York.
"Chúng ta đang thấy mối tương quan và sự lan tỏa này trên các trái phiếu toàn cầu…Khi lợi suất trái phiếu chính phủ Nhật Bản tăng lên, thì khi đến giờ giao dịch tại New York, lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ bắt đầu tăng", Idanna Appio, Giám đốc danh mục đầu tư tại First Eagle Investments cho biết.
Theo dữ liệu do Bloomberg tổng hợp, hệ số tương quan giữa lợi suất trái phiếu chính phủ 30 năm của Nhật Bản và trái phiếu có kỳ hạn tương tự của Anh đã tăng lên mức cao kỷ lục vào tháng trước. Một thước đo tương tự giữa trái phiếu chính phủ Nhật Bản và trái phiếu kho bạc Mỹ đã đạt mức cao nhất trong 5 năm.
Vào một trong những ngày giao dịch đáng chú ý nhất vào cuối tháng 5 tại Nhật Bản, sau một cuộc đấu giá trái phiếu kỳ hạn 20 năm không được đón nhận nồng nhiệt đã khiến lợi suất siêu dài hạn tăng vọt, lợi suất trái phiếu kho bạc kỳ hạn 30 năm đạt mức cao nhất trong 19 tháng, trong khi lãi suất trái phiếu Đức có kỳ hạn tương tự tăng lên mức cao nhất trong hai tháng.
Sự gia tăng biến động của thị trường Nhật Bản đã khuếch đại áp lực tăng lên đối với lợi suất ở nước ngoài ngay khi dự luật cắt giảm thuế mang tính biểu tượng của Tổng thống Donald Trump làm dấy lên mối lo ngại về thâm hụt ngân sách của Mỹ. Và điều này khiến Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) khó có thể sớm đưa ra quyết định hạ lãi suất vì lạm phát có thể dai dẳng hơn dự kiến.
“Có khả năng sẽ có nhiều biến động hơn ở đầu dài của đường cong trái phiếu chính phủ vì Nhật Bản là một quốc gia chủ nợ lớn như vậy…Những gì xảy ra ở đó sẽ tác động đến các trái phiếu của các thị trường phát triển khác”, Kathy Jones, chiến lược gia trưởng về thu nhập cố định tại Charles Schwab & Co. cho biết.
Trái phiếu chính phủ Nhật Bản có tỷ trọng 16,7% trong Chỉ số lợi nhuận tổng thể của trái phiếu chính phủ toàn cầu của Bloomberg, tỷ trọng cao nhất sau trái phiếu kho bạc Mỹ. Điều đó có nghĩa là giá trị trái phiếu Nhật Bản giảm mạnh có thể khiến các nhà đầu tư trên toàn cầu phải chịu lỗ.
"Tỷ trọng đáng kể có nghĩa là sự biến động trên thị trường trái phiếu chính phủ Nhật Bản sẽ tác động trực tiếp đến các quỹ theo dõi các chỉ số chính, bao gồm cả tổn thất cho các nhà đầu tư trái phiếu toàn cầu", chiến lược gia Prashant Newnaha của TD Securities cho biết.