Ít bóng dáng ông lớn
Tổng công ty Viglacera (VGC) phát đi thông điệp về đợt thoái vốn nhà nước diễn ra vào tháng 5 tới và đã có cuộc gặp gỡ giới đầu tư trước thềm cuộc họp Đại hội đồng cổ đông năm nay. Theo kế hoạch, Bộ Xây dựng sẽ thoái 20% ở đợt thoái vốn của VGC năm nay theo hình thức bán đấu giá rộng rãi ra công chúng.
Hiện dư địa sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài tại VGC vào khoảng 34%, tức khối ngoại có thể mua thêm 15%. Tỷ lệ này khá lơ lửng vì thế sẽ ít có khả năng một tên tuổi lớn nước ngoài nào đó tham gia mua lô lớn VGC. Sau rất nhiều dập dòm, cũng chưa thấy tổng công ty này tìm được đối tác chiến lược. Đây cũng là trăn trở lớn của Ban lãnh đạo VGC trước chất vấn của cổ đông tại đại hội năm ngoái.
Nếu xét về các yếu tố cơ bản, VGC không phải là cổ phiếu quá hấp dẫn, khi lợi nhuận trên mỗi cổ phần (EPS) năm 2018 dự phóng đạt khoảng 1.600 đồng, P/E đạt 14 lần. Và điều quan trọng là VGC thiếu những cổ đông lớn để dẫn dắt sự thay đổi về quản trị của Tổng công ty.
Chọn phương thức đấu giá qua sàn, giá khởi điểm của cổ phiếu VGC nhiều khả năng sẽ sát với thị giá cổ phiếu trên sàn, tương tự như 2 lần huy động vốn trước đây. Tuy nhiên, lần này, cục diện thị trường đã thay đổi, khẩu vị của nhà đầu tư cũng đã thay đổi, đặc biệt lượng hàng hóa chờ đợi lên sàn cũng như phát hành thêm khá lớn sẽ là yếu tố ảnh hưởng tới sự tham gia của các nhà đầu tư tổ chức vào VGC.
(Click vào ảnh để phóng to)
Gần đây, cổ đông Dragon Capital liên tục thoái vốn VGC, bên cạnh đó là động thái xả hàng của cổ đông nội bộ.
Với Công ty cổ phần Nhựa Thiếu niên Tiền Phong (NTP), nhìn vào cục diện hiện nay cũng ít thấy cơ hội của một con song thoái vốn lớn. Từ mức giá 82.000 đồng/cổ phiếu đạt được vào tháng 11 năm ngoái, đến nay thị giá NTP chỉ còn 56.000 đồng/cổ phiếu. Hiện room cho khối ngoại tại NTP còn 25%, tỷ lệ cũng lửng lơ, không khác nhiều so với VGC.
Đặc biệt, tỷ lệ thoái vốn tại NTP lần này của Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn nhà nước (SCIC) lên tới xấp xỉ 37%, nhưng nhà đầu tư dù có ôm trọn lô cổ phần này cũng khó có thể có tiếng nói quyết định tại NTP.
Nguyên do là Ban lãnh đạo NTP đã tập hợp được lượng cổ phần lên tới gần 51%, là mức có thể chi phối các quyết định tại Công ty. Bỏ vốn vào NTP lúc này, cổ đông mới phải có sự ủng hộ, hợp tác của nhóm cổ đông cũ. Đây là điểm kém hấp dẫn đối với các nhà đầu tư mới quan tâm tới NTP.
Ông Nguyễn Đức Chi, Chủ tịch Hội đồng thành viên SCIC chia sẻ, đặc thù ở mỗi đợt bán vốn là khác nhau, mỗi doanh nghiệp có cơ cấu cổ đông khác nhau nên không thể đợt bán vốn nào cũng áp được giá cao. Với NTP, SCIC sẽ đưa ra mức giá hợp lý nhất, nếu không bán được hết cổ phần thì Tổng công ty sẽ tiếp tục là cổ đông lớn tại doanh nghiệp này.
Đợt thoái vốn của SCIC tại Công ty cổ phần Xuất nhập khẩu Y tế Domesco (Domesco) đang được triển khai cũng không lạc quan hơn. Hiện cổ đông lớn Abbot đã nắm giữ xấp xỉ 51% cổ phần tại đây nên họ chính là ứng viên sáng giá nhất để mua lượng cổ phần lớn mà SCIC sắp thoái vốn.
Thực tế, ít có tổ chức lớn nào tham gia vào một doanh nghiệp đã có người chi phối và định đoạt. Còn về nhà đầu tư cá nhân, với thị giá hiện tại và EPS dự phóng năm 2018, cổ phiếu DMC đang giao dịch ở mức định giá P/E khoảng 20 lần, không mấy hấp dẫn trên thị trường, trong khi đó, thanh khoản ở mức rất thấp.
Tìm đường đi lợi nhất
Trong danh sách doanh nghiệp mà nhà nước thoái vốn năm nay, vẫn có những cái tên được thị trường quan tâm, chẳng hạn Petrolimex (PLX), hay các doanh nghiệp có khả năng bán lô lớn như Phân bón Dầu khí Cà Mau (DCM)… Tuy nhiên, chọn phương thức bán nào sẽ là một bài toán khó, đòi hỏi sự tính toán và trách nhiệm rất cao.
Chẳng hạn, với PLX, lượng hàng chờ bán giá cao không ít, một phần đến từ các tổ chức đã tích lũy được kha khá cổ phiếu này, một phần đến từ lượng cổ phiếu quỹ mà Tập đoàn dự kiến bán trong năm nay. Là một trong các cổ phiếu gánh trách nhiệm trụ đỡ của VN-Index, PLX được thị trường định giá khá cao với P/E thường xuyên ở mức 25 lần.
Nhìn lại các đợt bán cổ phần thoái vốn diễn ra trong năm 2017, ít có khả năng Nhà nước bán đấu giá thoái vốn các cổ phiếu blue-chip với giá khởi điểm thấp hơn thị giá các phiên giao dịch gần nhất, do đó giá khởi điểm chào bán PLX cũng được dự đoán ở mức cao. Như vậy, nhà đầu tư nhỏ lẻ nhiều khả năng sẽ không mặn mà với các phiên đấu giá dạng này, cuộc chơi của cổ phiếu thoái vốn chủ yếu nằm trong tay các ông lớn.
Ban lãnh đạo PLX đã vài lần chia sẻ rằng, cổ đông nước ngoài là Tập đoàn Nippon Nhật Bản muốn tăng tỷ lệ sở hữu tại PLX lên cao hơn mức 20% hiện nay, đây có thể là một hạt nhân cho đợt thoái vốn tại PLX.
Giống với PLX ở điểm Nhà nước sẽ thoái vốn xuống 51%, nhưng khác ở bảng xếp hạng cổ phiếu, đợt đấu giá cổ phiếu DCM sẽ sôi động nếu thu hút được nhiều nhà đầu tư mới tham gia. Nhưng bước cản với DCM là cổ phiếu hiện giao dịch cứ đều đều, giá chỉ nhỉnh hơn so với giá trúng thầu bình quân của đợt chào bán cổ phần lần đầu ra công chúng (IPO) vài năm trước.
Vì thế, cuộc chơi tại DCM hoặc là thu hút nhà đầu tư mới tham gia đấu giá, hoặc là phải tiến hành chào bán theo các phương thức mới, ví dụ dựng sổ. Bán lô lớn cho các nhà đầu tư chiến lược nước ngoài có thể đem lại hiệu quả cao hơn việc đấu giá rộng rãi ra công chúng.
Một đại diện của Mirae Assest đến từ Hàn Quốc nhận xét, họ thiếu thông tin khi tìm kiếm cơ hội bỏ vốn vào các doanh nghiệp đang niêm yết tại Việt Nam. Điều này đòi hỏi trách nhiệm quảng bá rộng rãi hơn ở bên bán nếu muốn thu hút đông đảo các nhà đầu tư quan tâm.
Dù muốn hay không, lộ trình thoái vốn nhà nước của các doanh nghiệp cũng đã được lên dây cót và khi mùa đại hội đồng cổ đông qua đi, mùa thoái vốn sẽ bắt đầu. Cái khó của các doanh nghiệp thoái vốn năm nay là làm sao không vượt qua được cái bóng khổng lồ của những thương vụ thoái vốn khủng năm ngoái thì cũng chứng tỏ được rằng mình không bị ế hàng và đã làm hết sức để đạt hiệu quả tối đa.
