Hội thảo Đổi mới sáng tạo: Kết nối chính sách với doanh nghiệp Việt Nam
Đầu tư chưa tương xứng với mục tiêu
Trong bảng xếp hạng chỉ số đổi mới sáng tạo năm 2020, Việt Nam đứng thứ 42/131 quốc gia, vùng lãnh thổ, đứng đầu nhóm 29 quốc gia, nền kinh tế cùng mức thu nhập. Năm 2021, Việt Nam xếp thứ 44 sau khi Tổ chức sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO) cập nhật số liệu GDP theo tính toán mới của Việt Nam (tăng khoảng 36% so với năm 2020).
Mặc dù đã đạt được những kết quả đáng khích lệ, nhưng đổi mới sáng tạo của nước ta còn nhiều vấn đề cần hoàn thiện. Về phía Nhà nước, tỷ lệ chi cho khoa học công nghệ (cả khu vực Nhà nước và tư nhân) chỉ khoảng 0,44% GDP, đứng sau Singapore (2,22%), Malaysia (1,44%) và Thái Lan (0,78%)...
Về phía doanh nghiệp, một cuộc khảo sát của Bộ Khoa học và Công nghệ cho thấy, các doanh nghiệp Việt Nam mới chỉ chi 1,6% doanh thu hàng năm cho hoạt động nghiên cứu và phát triển, thấp hơn nhiều quốc gia trong khu vực, như: Lào (14,5%), Philippines (3,6%), Malaysia (2,6%), Khoảng 80% doanh nghiệp cho biết chưa có hợp tác với đơn vị/tổ chức khác để thực hiện các hoạt động đổi mới sáng tạo.
Đề cập đến Chiến lược phát triển kinh tế xã hội 2021-2030 đặt ra mục tiêu phấn đấu đến năm 2030, Việt Nam là nước đang phát triển có công nghiệp hiện đại, tốc độ tăng trưởng tổng sản phẩm trong nước (GDP) bình quân khoảng 7%/năm và những thách thức do đại dịch Covid-19 gây nên, bà Nguyễn Lệ Thủy nhấn mạnh, “đổi mới sáng tạo chính là chìa khóa cho khát vọng phát triển dài hạn”.
Nhiều chính sách hỗ trợ
Lý giải cho vấn đề trên, TS. Chử Đức Hoàng, đại diện Quỹ Đổi mới công nghệ Quốc gia, Bộ Khoa học và Công nghệ cho biết, nhiều doanh nghiệp nội địa chủ yếu là vừa và nhỏ, do đó gặp rất nhiều khó khăn để nâng cao năng lực, tổ chức hoạt động nghiên cứu và phát triển cũng như trích lập quỹ phát triển.
Để hỗ trợ các doanh nghiệp giải quyết vấn đề này, ông Hoàng cho biết với vốn điều lệ 2.000 tỷ đồng, Quỹ Đổi mới công nghệ Quốc gia sẽ thực hiện các chính sách hỗ trợ và thúc đẩy doanh nghiệp đổi mới công nghệ và khởi nghiệp sáng tạo gồm các mục tiêu hỗ trợ vốn cho các hoạt động đổi mới công nghệ (như mở rộng hình thức hỗ trợ tài chính cho dự án đổi mới công nghệ, bảo lãnh vay vốn bằng công nghệ cho doanh nghiệp có thể vay vốn từ các ngân hàng thương mại.
Nhằm hỗ trợ doanh nghiệp đang thiếu vốn, bà Hoàng Thị Hồng, Chủ tịch Hội đồng thành viên Quỹ Phát triển Doanh nghiệp nhỏ và vừa, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết, với chức năng cho vay, tài trợ vốn, quỹ mong muốn hỗ trợ tài chính cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo, tham gia cụm liên kết ngành và chuỗi giá trị.
“Các khoản vay với lãi suất ưu đãi, mức cho vay tối đa 80% tổng mức vốn đầu tư của từng dự án, phương án sản xuất, kinh doanh và thời gian lên tới 7 năm. Theo đó, các doanh nghiệp muốn vay vốn chỉ cần có dự án, phương án sản xuất, kinh doanh khả thi và đảm bảo nguồn vốn chủ sở hữu tham gia dự án tối thiểu 20% tổng vốn đầu tư”, bà Hồng cho hay.
Bên cạnh đó, ông Vũ Quốc Huy, Giám đốc Trung tâm Đổi mới, sáng tạo quốc gia (NIC), Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết với chức năng nhiệm vụ của mình, NIC sẽ hỗ trợ kết nối các doanh nghiệp để phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo Việt Nam.
“Hiện NIC đang có nhiều hoạt động phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, kết nối các doanh nhân, tri thức trong và ngoài nước phát triển mạng lưới đổi mới sáng tạo Việt Nam”, ông Huy nói.
Tại hội thảo, bà Bùi Thu Thủy, Phó Cục trưởng Cục Phát triển doanh nghiệp, Bộ Kế hoạch và Đầu tư thông tin cơ quan này đã và đang thực hiện nhiều hoạt động, hỗ trợ các doanh nghiệp chuyển đổi số thông qua việc xây dựng các cơ chế, chính sách.
Cụ thể, Nghị định 80/2021/NĐ-CP nêu rõ doanh nghiệp nhỏ và vừa được hỗ trợ 50% giá trị hợp đồng tư vấn giải pháp chuyển đổi số đồng thời được hỗ trợ chi phí về thuê, mua các giải pháp chuyển đổi số để tự động hóa, nâng cao hiệu quả quy trình doanh, quy trình sản xuất, chuyển đổi mô hình kinh doanh (20 triệu đồng/doanh nghiệp siêu nhỏ, 50 triệu đồng/doanh nghiệp nhỏ và 100 triệu đồng/doanh nghiệp vừa).
Nhằm đảm bảo định hướng chung trong công tác hỗ trợ, bà Thủy cho biết Bộ Kế hoạch và Đầu tư đang xây dựng trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Chương trình hỗ trợ chuyển đổi số trong doanh nghiệp, hợp tác xã và hộ kinh doanh giai đoạn 2021-2025 để áp dụng trên phạm vi toàn quốc.
