Các ý kiến tại hội thảo nhận định, doanh nghiệp Việt Nam cần không ngừng thay đổi để có thể tồn tại và phát triển trong một môi trường biến động nhanh, linh hoạt và có tính cạnh tranh cao
Chiều 11/12, Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC) - Bộ Kế hoạch và Đầu tư phối hợp với Tổ chức Hợp tác Quốc tế Đức (GIZ) tổ chức Hội thảo “Báo cáo nghiên cứu phát triển bộ tiêu chí doanh nghiệp đổi mới sáng tạo Việt Nam” theo hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến.
Nền kinh tế thế giới đã và đang có xu hướng phát triển dựa trên đổi mới sáng tạo. Không đứng ngoài xu thế, doanh nghiệp Việt Nam cần không ngừng thay đổi để có thể tồn tại và phát triển trong một môi trường biến động nhanh, linh hoạt và có tính cạnh tranh cao. Với sự xuất hiện của cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0, đổi mới sáng tạo sẽ tạo ra lợi thế cạnh tranh cho quốc gia nói chung và doanh nghiệp nói riêng. Sự tăng trưởng và phát triển dựa trên đổi mới sáng tạo là một mô hình mang tính chất bắt buộc. Thực tiễn cho thấy, năm 2020 - 2021, các doanh nghiệp là đối tượng chịu tác động nặng nề từ dịch bệnh Covid-19, tuy nhiên, đây cũng là thời điểm đổi mới sáng tạo thể hiện vai trò của mình giúp các doanh nghiệp tiên phong vượt qua và vươn lên mạnh mẽ.
Báo cáo được kỳ vọng sẽ là công cụ hỗ trợ phục vụ cho doanh nghiệp Việt Nam trong việc tự đo lường, đánh giá, xác định các phương thức tiếp cận để thúc đẩy đổi mới sáng tạo, từ đó cải thiện năng suất lao động và chất lượng sản phẩm, dịch vụ.
Báo cáo nghiên cứu phát triển bộ tiêu chí doanh nghiệp đổi mới sáng tạo của Việt Nam được thực hiện bởi NIC với sự hỗ trợ của GIZ nhằm cung cấp thông tin nghiên cứu tổng quát về các bộ tiêu chí đánh giá doanh nghiệp đổi mới sáng tạo trên thế giới, từ đó phân tích và đề xuất bộ tiêu chí cho doanh nghiệp đổi mới sáng tạo Việt Nam. Việc sử dụng bộ tiêu chí có thể giúp xác định được mức độ đổi mới sáng tạo của từng doanh nghiệp và làm căn cứ xây dựng các chương trình hỗ trợ doanh nghiệp, tôn vinh các doanh nghiệp đổi mới sáng tạo để tạo động lực phát triển, tìm kiếm các doanh nghiệp ĐMST có tiềm năng cũng như đề xuất các ưu đãi về chính sách cho nhóm này.
Báo cáo được chia thành 05 phần:
i) Sự phát triển của doanh nhân đổi mới sáng tạo và kinh tế. Với các nghiên cứu tổng thể về doanh nhân khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tại các nước phát triển, những phân loại về doanh nhân khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, hệ thống đổi mới sáng tạo quốc gia và các chính sách về đổi mới sáng tạo;
ii) Những định nghĩa và phương pháp đo lường về doanh nhân và đổi mới sáng tạo trên thế giới như OECD, GII, GERA, WEF, GEDI, mô hình của Kauffman Foundation, GSER…;
iii) Đo lường doanh nghiệp đổi mới sáng tạo tại Việt Nam bao gồm các thông tin phân tích về tình hình kinh tế chung của Việt Nam giai đoạn 2011-2020, định hướng đến năm 2025 và tầm nhìn đến năm 2030 đối với các lĩnh vực về đổi mới sáng tạo, những thông tin đánh giá chung về hệ sinh thái đổi mới sáng tạo Việt Nam và phương pháp đo lường doanh nghiệp đổi mới sáng tạo Việt Nam hiện nay;
iv) Phát triển, xây dựng tiêu chí đánh giá và đo lường doanh nghiệp đổi mới sáng tạo Việt Nam trong đó có nghiên cứu các phương pháp và tiêu chí quốc tế hiện đang được áp dụng để đánh giá về doanh nghiệp đổi mới sáng tạo trên thế giới, nghiên cứu những tiêu chí đánh giá doanh nghiệp đổi mới sáng tạo tại Việt Nam hiện nay, tìm ra phương pháp nghiên cứu và phát triển tiêu chí, những kết quả nghiên cứu và kiểm chứng dựa trên phân loại các nhóm doanh nghiệp được kiểm chứng với các đối tượng chuyên gia và chủ doanh nghiệp tham gia kiểm chứng các tiêu chí đề xuất trong nghiên cứu;
v) Những vấn đề phát hiện chính và khuyến nghị cho nhà quản lý và chính sách.
Nội dung nghiên cứu đã tìm thấy mối tương quan giữa sự phát triển của hệ sinh thái đổi mới sáng tạo với sự phát triển của doanh nghiệp đổi mới sáng tạo. Việc phát triển và xây dựng các tiêu chí đánh giá doanh nghiệp đổi mới sáng tạo được căn cứ trên các mô hình áp dụng thành công trên thế giới và điều chỉnh cho phù hợp với mức độ phát triển của doanh nghiệp Việt Nam. Các phân tích về chuỗi giá trị cụm ngành của Việt Nam cũng hỗ trợ những đánh giá để xây dựng các gợi ý cho mục khảo sát xây dựng tiêu chí đánh giá doanh nghiệp.
Nghiên cứu không chỉ tập trung vào giá trị nội lực của doanh nghiệp qua các đánh giá và miền đo liên quan đến chiến lược, vận hành, khách hàng, nguồn nhân lực, lãnh đạo và văn hóa doanh nghiệp, hiệu quả về hoạt động kinh doanh và quản trị điều hành doanh nghiệp, mà còn chú trọng thêm các yếu tố tác động đến miền đo về cơ sở hạ tầng và môi trường kinh doanh trong quá trình phát triển tiêu chí đánh giá và đo lường doanh nghiệp đổi mới sáng tạo.
Một số phát hiện trình bày trong Báo cáo nghiên cứu chủ yếu tập trung vào những khoảng cách về sự trưởng thành hệ sinh thái đổi mới sáng của các nước phát triển với Việt Nam bao gồm chất lượng và quy mô doanh nghiệp, năng lực, kỹ năng, cơ sở hạ tầng, môi trường kinh doanh và nguồn nhân lực có chất lượng hỗ trợ; sự cần thiết phải xây dựng tiêu chí đánh giá riêng cho doanh nghiệp đổi mới sáng tạo Việt Nam khi các doanh nghiệp còn ở giai đoạn sớm hoặc quy mô chưa tương xứng với quy mô toàn cầu; chú trọng đến tiêu chí có thể dẫn dắt doanh nghiệp đổi mới sáng tạo của Việt Nam doanh nghiệp đi đến thành công.
Phát biểu tại Hội thảo, ông Vũ Quốc Huy, Giám đốc Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia cho biết, “bằng việc đưa ra định nghĩa chung về đổi mới sáng tạo, chi tiết hoá các tiêu chí đo lường doanh nghiệp đổi mới sáng tạo tại Việt Nam dựa trên việc đối chiếu các kinh nghiệm quốc tế, đề xuất các giải pháp chính sách để phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo nói chung và doanh nghiệp đổi mới sáng tạo nói riêng, Báo cáo được kỳ vọng sẽ là công cụ hỗ trợ phục vụ cho doanh nghiệp Việt Nam trong việc tự đo lường, đánh giá, xác định các phương thức tiếp cận để thúc đẩy đổi mới sáng tạo, và từ đó cải thiện năng suất lao động và chất lượng sản phẩm, dịch vụ”.
Theo lộ trình phát triển dài hạn, bản tiêu chí sẽ được tiếp tục khảo sát và hoàn thiện để cho ra mắt bộ chỉ số đổi mới sáng tạo doanh nghiệp Việt Nam hàng năm, và tôn vinh các doanh nghiệp đổi mới sáng tạo nổi bật trên cả nước, truyền cảm hứng cho một thế hệ doanh nghiệp nội toả sáng trên thị trường thế giới.
Tại buổi hội thảo, các chuyên gia, các doanh nghiệp, các đơn vị hỗ trợ đổi mới sáng tạo sẽ cùng thảo luận, đóng góp ý kiến và chia sẻ cam kết đồng hành với sáng kiến này.
