Rõ dần kịch bản đầu tư tuyến đường sắt tốc độ cao Hà Nội - Quảng Ninh

Dự án Đường sắt tốc độ cao Hà Nội - Quảng Ninh dự kiến đưa vào khai thác thương mại trong năm 2028

Lên thẳng tốc độ 350 km/h

Mặc dù vẫn cần phải trải qua nhiều bước hoàn thiện, chỉnh sửa nhưng đến thời điểm này đã có thể hình dung tương đối rõ nét về Dự án Đường sắt Hà Nội - Quảng Ninh, công trình được kỳ vọng sẽ mở ra bước ngoặt trong vận tải hành khách trên hành lang kinh tế sôi động Hà Nội - Quảng Ninh.

Vào cuối tuần trước, UBND tỉnh Quảng Ninh vừa có Công văn số 473/UBND-XDMT gửi các bộ Tài chính; Xây dựng; Nông nghiệp và Môi trường; Khoa học và Công nghệ; Văn hóa - Thể thao và Du lịch; Quốc phòng; Công an đề nghị tham gia ý kiến về hồ sơ đề nghị chấp thuận chủ trương đầu tư Dự án Đường sắt tốc độ cao Hà Nội - Quảng Ninh.

Các nội dung quan trọng nhất liên quan đến đề xuất Dự án mà UBND tỉnh Quảng Ninh muốn tham vấn gồm hiệu quả kinh tế - xã hội; ưu đãi đầu tư và điều kiện hưởng ưu đãi đầu tư; căn cứ pháp lý và điều kiện áp dụng hình thức lựa chọn nhà đầu tư; sự phù hợp quy hoạch, công nghệ sử dụng…

“Những thông tin này rất quan trọng giúp nhà đầu tư hoàn thiện Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi Dự án Đường sắt Hà Nội - Quảng Ninh, trước khi trình cấp có thẩm quyền phê duyệt”, lãnh đạo UBND tỉnh Quảng Ninh cho biết.

Cần phải nói thêm rằng, vào ngày 1/11/2024, CTCP Đầu tư và Phát triển đường sắt cao tốc VINSPEED đã có văn bản đề nghị thực hiện Dự án Đường sắt Hà Nội - Quảng Ninh gửi UBND các tỉnh, thành phố: Quảng Ninh, Hà Nội, Bắc Ninh và Hải Phòng.

Cùng với hồ sơ đề nghị chấp thuận chủ trương đầu tư Dự án Đường sắt tốc độ cao Hà Nội - Quảng Ninh, VINSPEED gửi kèm theo đề xuất làm đầu mối cung cấp, thu xếp tài chính trị giá khoảng 4,66 tỷ USD cho công trình từ Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam (Techcombank).

Trước đó, vào ngày 29/10/2025, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định số 2404/QĐ-TTg phê duyệt điều chỉnh Quy hoạch mạng lưới đường sắt thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Một trong những điểm nhấn tại Quyết định số 2404 là việc Thủ tướng đã đưa vào quy hoạch tuyến đường sắt tốc độ cao Hà Nội - Quảng Ninh dài 125 km với tiến trình đầu tư trước năm 2030. Đây cũng là lý do dẫn đến việc hồ sơ Dự án do VINSPEED đề xuất tuy có tên là đường sắt Hà Nội - Quảng Ninh nhưng các tiêu chuẩn kỹ thuật công trình đều bám theo định hướng đường sắt tốc độ cao.

Cụ thể, tuyến đường sắt Hà Nội - Quảng Ninh, theo đề xuất của VINSPEED, có điểm đầu tại Trung tâm Hội chợ triển lãm quốc gia (Cổ Loa), xã Đông Anh, TP. Hà Nội; điểm cuối tại Khu công viên rừng, phường Việt Hưng, tỉnh Quảng Ninh (đối diện Khu đô thị Vinhomes Hạ Long Xanh).

Dự án thực hiện đầu tư mới đường sắt vận chuyển hành khách dài 120 km, đường đôi khổ đường 1.435 mm, điện khí hóa. Tốc độ thiết kế tuyến chính 350 km/h; đoạn qua Hà Nội tốc độ thiết kế 120 km/h.

Toàn tuyến bố trí 4 ga (Cổ Loa, Gia Bình, Yên Tử, Hạ Long Xanh), 1 ga tiềm năng quy hoạch tại vị trí Hải Phòng và 1 depot tại ga Hạ Long Xanh, phường Tuần Châu, tỉnh Quảng Ninh.

Với tần suất khai thác trung bình trong giai đoạn vận hành là 30 phút/chuyến, Dự án có tổng nhu cầu phương tiện cần đầu tư là 5 đoàn tàu động lực phân tán (EMU), gồm 4 đoàn tàu khai thác và 1 đoàn tàu dự phòng, tương ứng với 40 toa tàu.

Trong Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi do Tổng CTCP Tư vấn thiết kế Giao thông vận tải - TEDI lập cho biết, chi phí đầu tư đường sắt tốc độ cao, tốc độ thiết kế 300 - 350 km/h chỉ cao hơn so với thiết kế 250 km/h khoảng 8 - 9%, trong đó đầu tư hạ tầng cao hơn khoảng 7%; phương tiện thiết bị cao hơn khoảng 17%. Tuy nhiên, nếu đầu tư với tốc độ 250 km/h, việc nâng cấp lên tốc độ 300 - 350 km/h là khó khả thi và không hiệu quả.

“Trên cơ sở đó, tốc độ thiết kế 350 km/h là lựa chọn phù hợp cho tuyến đường sắt tốc độ cao Hà Nội – Quảng Ninh để đáp ứng tầm nhìn dài hạn, phù hợp cự ly tuyến đường, xu hướng thế giới và phát huy hiệu quả đầu tư”, đại diện TEDI cho biết.

Lợi ích nhiều bề

Với quy mô đầu tư như trên, Dự án Đường sắt Hà Nội - Quảng Ninh có sơ bộ tổng vốn đầu tư là 133.551 tỷ đồng, trong đó vốn góp của nhà đầu tư là 20.033 tỷ đồng (tương đương 772 triệu USD); vốn huy động 113.518 tỷ đồng (tương đương 4,4 tỷ USD).

Trong Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi, VINSPEED đề xuất thực hiện Dự án Đường sắt Hà Nội - Quảng Ninh theo hình thức đầu tư kinh doanh theo Luật Đầu tư. Hình thức đầu tư này cũng đang được VINSPEED đề xuất áp dụng với tuyến đường sắt tốc độ cao trục Bắc - Nam trị giá hơn 65 tỷ USD.

Nhà đầu tư cũng kiến nghị Nhà nước đảm bảo toàn bộ kinh phí bồi thường, hỗ trợ tái định cư từ ngân sách nhà nước trị giá khoảng 390 triệu USD. Kinh phí bồi thường, hỗ trợ, tái định cư bao gồm tiền bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất; chi phí bảo đảm cho việc tổ chức thực hiện bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và chi phí khác.

Một thông tin quan trọng trong Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi Dự án được TEDI đưa ra là giá vé tuyến đường sắt Hà Nội - Quảng Ninh được xây dựng trên cơ sở tham khảo giá vé xe limousine tuyến Hà Nội - Quảng Ninh trung bình năm 2025 (khoảng 250.000 đồng/toàn tuyến) và tính trượt giá khoảng 10% đến năm 2028 là 275.000 đồng/toàn tuyến. Dự kiến, giá vé tăng 1,5 lần so với giá vé limousine để làm giá bán thương mại năm đầu tiên, tương ứng 374.000 đồng/toàn tuyến vào năm 2028.

Ước tính giá vé tàu đường sắt tốc độ cao Hà Nội - Quảng Ninh do VINSPEED đầu tư khoảng 3.115 đồng/người/km trong năm đầu tiên đưa vào khai thác và tăng lên khoảng 3.427 đồng/người/km vào năm 2032.

“Đây là mức giá khá hấp dẫn đối với hành khách đi lại thường xuyên trên hành lang Hà Nội – Quảng Ninh, trong đó có cả khách du lịch di chuyển từ Cảng hàng không quốc tế Gia Bình tới TP. Hạ Long”, một chuyên gia vận tải cho biết.

Ông Đoàn Văn Thắng, Giám đốc điều hành Dự án của TEDI cho biết, tuyến đường sắt tốc độ cao Hà Nội - Quảng Ninh được kỳ vọng sẽ mở ra bước ngoặt trong vận tải hành khách liên vùng. Tuyến này không chỉ chia sẻ lưu lượng với cao tốc Nội Bài - Bắc Ninh - Hạ Long; cao tốc Hà Nội - Hải Phòng; cao tốc Hải Phòng - Hạ Long - Vân Đồn - Móng Cái; Quốc lộ 5; Quốc lộ 18 mà còn đáp ứng hiệu quả nhu cầu vận tải khối lượng lớn, tốc độ cao giữa thủ đô và các trung tâm du lịch - kinh tế của Quảng Ninh.

Đặc biệt, tuyến đường sắt tốc độ cao Hà Nội - Quảng Ninh đóng vai trò trục kết nối giữa các trung tâm đô thị, khu kinh tế trọng điểm và hệ thống cảng hàng không quốc tế phía Bắc.

Trong đó, hai đầu mối quan trọng là Cảng hàng không quốc tế Gia Bình (Bắc Ninh) và Cảng hàng không quốc tế Nội Bài (Hà Nội) sẽ góp phần quan trọng trong việc thúc đẩy tích hợp liên phương thức giữa đường sắt - hàng không, đồng thời mở rộng không gian phát triển du lịch, dịch vụ và logistics liên vùng.

Bên cạnh đó, đầu tư xây dựng tuyến đường sắt Hà Nội - Quảng Ninh tạo ra thị trường xây dựng trị giá khoảng 5 tỷ USD, ước tính tạo khoảng 90.000 việc làm trong giai đoạn thi công và khoảng 2.500 việc làm lâu dài trong quá trình vận hành khai thác.

Nếu khởi động sớm Dự án đường sắt Hà Nội - Quảng Ninh trong năm 2025 hoặc 2026 sẽ là bước tập dượt, tích lũy kinh nghiệm cho doanh nghiệp trong nước trước khi triển khai tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam, nhất là trong tiếp nhận - chuyển giao công nghệ, làm chủ và tiến tới nội địa hóa.

“Do vậy, việc sớm đầu tư hoàn thành tuyến đường sắt tốc độ cao Hà Nội - Quảng Ninh nhằm đáp ứng nhu cầu vận tải hành khách trên hành lang, với năng lực vận chuyển lớn, tốc độ cao, cải thiện an toàn giao thông, tạo động lực thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế, phát triển kinh tế - xã hội và nâng cao năng lực cạnh tranh là rất cần thiết”, đại diện tư vấn cho biết.

Anh Minh
baodautu.vn