Áp lực từ “khoản thế chấp cuộc đời”
Sau 7 năm mở một tài khoản tiết kiệm riêng với mục tiêu sở hữu nhà, 5 năm kể từ lần đầu tham dự một lễ mở bán dự án chung cư, 3 năm kể từ khi lên kế hoạch chi tiết cho lần mua nhà đầu tiên, Bảo Trân và chồng quyết định mua một căn chung cư khi đứa con đầu vào lớp 1, còn đứa thứ hai bắt đầu đi nhà trẻ.
Chọn một căn hộ diện tích khoảng 70 m2 cách trung tâm Hà Nội khoảng 10 km để phù hợp với nguồn tài chính sẵn có hơn 3 tỷ đồng cùng mức thu nhập của gia đình khoảng 50 triệu đồng/tháng để có thể chi trả chi phí sinh hoạt cùng khoản “gốc + lãi” hàng tháng cho khoản vay 40% giá trị ngôi nhà trong 15 năm, vợ chồng Bảo Trân hào hứng ngay từ lúc mới lên kế hoạch mua nhà khi tưởng tượng “chỗ này là chỗ vui chơi của bọn trẻ”, “góc ban công kia là nơi 2 vợ chồng chill chill mỗi tối”...
Tuy vậy, dù đã lên kế hoạch kỹ lưỡng, đôi vợ chồng trẻ này không ngờ cảm giác “có nhà, sạch túi” mà bạn bè mua nhà từng chia sẻ đến nhanh như vậy. Các khoản chi bất thường từ vài trăm nghìn đến vài triệu đồng xuất hiện nhiều hơn trong cuốn sổ chép tay ghi chú hàng tháng, cùng với đó là ảnh hưởng tâm lý khi trở thành “con nợ tài chính” khiến niềm vui “nhà ở tại Hà Nội” kèm theo những nỗi lo âu thường trực.
“Nhưng dẫu sao cảm giác vẫn thoải mái hơn khi không còn phải ở nhà thuê với tiền thuê tăng hàng năm cùng việc ‘sẵn sàng bị đẩy ra đường bất cứ lúc nào’ nếu chủ nhà muốn”, Bảo Trân chia sẻ. Hiện tại, những người trẻ sinh sống và làm việc tại các đô thị lớn đang phải đối mặt với nhiều yếu tố như giá nhà tăng mạnh, chi phí sinh hoạt đắt đỏ…, nhưng điều này dường như càng làm tăng thêm quyết tâm “an cư, lập nghiệp” ở thành phố.
Theo số liệu khảo sát của Batdongsan.com.vn, sau khi có phần chững lại vài tháng trước đó, mức độ quan tâm trung bình tới nhà ở tăng 15% trên cả nước trong tháng 7/2025, thể hiện rõ nhất ở 2 loại hình nhà riêng và chung cư tại Hà Nội và TP.HCM.
Điều này phần nào phản ánh tâm lý FOMO (sợ bỏ lỡ cơ hội) đang manh nha trở lại thời gian gần đây, trong bối cảnh xu hướng giá nhà liên tục tịnh tiến. Bên cạnh đó, việc mặt bằng lãi suất được dự báo sẽ còn duy trì ở mức thấp như hiện tại trong một khoảng thời gian dài nữa cũng là lý do khiến nhiều người phải suy nghĩ lại việc “tạm dừng mua nhà để nghe ngóng”.
“Áp lực mua nhà là rất lớn, nhưng nỗi lo không mua được nhà còn lớn hơn”, Tuấn Anh - một nhân viên tín dụng ngân hàng chia sẻ sau khi quyết định cùng vợ vay thêm 1,8 tỷ đồng để mua một căn hộ diện tích gần 60 m2 gần Tây Mỗ (Hà Nội), dù trước đó đã mượn người thân khoảng 3,5 tỷ đồng.
Quyết định mua nhà chỉ được đưa ra cách đây gần 1 tháng và sự gấp gáp này có thể với nhiều người là quá vội, thiếu tỉnh táo, nhưng sau sự biến động mạnh của giá đất thời gian qua cùng việc làm trong lĩnh vực ngân hàng, Tuấn Anh tin vào quyết định của mình.
Thực tế, như nhân viên tín dụng này chia sẻ, lãi suất vay mua nhà hiện nay, nếu tính cả sự linh hoạt trong tiến độ thanh toán cùng các chương trình như miễn lãi 0% trong vòng 12-24 tháng (tùy ngân hàng)…, thì mức độ ưu đãi lớn hơn nhiều so với 7-8 năm trước.
| |
Vấn đề hiện nay nằm ở việc giá nhà cao hơn, tổng khoản vay lớn hơn, nhưng kèm với đó là tổng thu nhập của nhiều gia đình cũng đã tăng lên đáng kể, nên nếu có sự chuẩn bị kỹ lưỡng thì cũng có thể cân nhắc việc mua nhà.
“Quan trọng là kỷ luật tài chính. Nhiều người thu nhập khá nhưng vẫn không mua nổi nhà vì không kiểm soát chi tiêu, vẫn ưu tiên du lịch, mua sắm, tận hưởng…, thay vì tiết kiệm”, nhân viên tín dụng này nói.
Vượt “bẫy tâm lý” thế nào?
“Sẽ có rất nhiều cảm xúc đan xen và người mua nhà phải có tâm lý rất vững vàng khi quyết định mua nhà ở thành phố. Vừa háo hức, vừa lo lắng rằng mình phải tạm biệt số tiền tiết kiệm trong nhiều năm, phải chuẩn bị cho một khoản thanh toán lớn trước mắt cùng những khoản chi phí cố định hàng tháng như chi phí sinh hoạt, chi phí lãi vay…”, Thu Hà - một môi giới bất động sản chia sẻ về câu chuyện tư vấn cho khách mua nhà của mình.
Thực tế, mặt bằng giá nhà mà các chủ đầu tư công bố không hoàn toàn là giá cuối cùng mà người mua có thể phải chịu, mà phụ thuộc nhiều vào tình hình tài chính và khẩu vị rủi ro của khách hàng.
Nếu tài chính đủ đến 95% giá trị căn nhà thì tổng chi phí phải trả có thể giảm từ 5-10% so với giá gốc, chưa bao gồm các ưu đãi khác như miễn phí quản lý hoặc tặng kèm các gói nội thất… Trong trường hợp vay ngân hàng, mức giá cũng có thể khác tùy thuộc vào số tiền vay.
Do đó, theo môi giới này, việc kiểm soát dòng tiền trong những năm đầu là rất quan trọng. Áp lực tài chính nếu vượt ngưỡng an toàn sẽ dễ tạo ra căng thẳng kéo dài, đặc biệt trong giai đoạn xây dựng cuộc sống ổn định.
Hiện nay, nhiều ngân hàng thương mại triển khai các gói vay mua nhà với lãi suất ưu đãi chỉ từ 6-7%/năm cố định trong 12 tháng đầu, thấp nhất trong vòng 3 năm qua. Một số ngân hàng còn tung ra gói vay ưu đãi kéo dài tới 3-5 năm, kèm theo chính sách ân hạn nợ gốc hoặc lãi suất trong thời gian đầu.
Theo ông Vũ Cương Quyết - Tổng giám đốc Đất Xanh miền Bắc, những chính sách này giúp nhiều nhà đầu tư dù không “rủng rỉnh” về mặt tài chính vẫn có thể gia nhập thị trường, còn với người mua để ở, đây là cơ hội tốt để sở hữu ngôi nhà trong mơ cho mình.
TS. Đinh Thế Hiển - chuyên gia kinh tế phân tích, hiện nay, nhiều người trẻ e ngại vay vốn vì sợ rơi vào “bẫy lãi suất” của ngân hàng.
Tuy nhiên, trong giai đoạn này, mặt bằng lãi vay đang ở mức thấp và khó có khả năng tăng sốc trong ngắn hạn, nên khá thuận lợi cho việc vay mua nhà. Điều cần quan tâm lúc này là phải chủ động tìm hiểu kỹ hợp đồng tín dụng, điều kiện ưu đãi và cách điều chỉnh lãi suất sau thời gian ưu đãi.
Người mua nhà cần so sánh lãi suất giữa các ngân hàng và chọn gói vay phù hợp, đồng thời ưu tiên những chủ đầu tư có uy tín để tránh rủi ro chậm tiến độ bàn giao nhà.
Còn theo môi giới Thu Hà, mỗi người cần tỉnh táo đặt ra những câu hỏi cho mình trước khi xuống tiền mua nhà: “Mua làm gì? Mua lúc nào? Nếu vay thì vay bao nhiêu, phương án vay đã tối ưu nhất chưa và nếu lãi suất bất ngờ tăng cao, mình có đủ khả năng xoay xở? Quan trọng hơn, nếu chẳng may rơi vào tình huống không còn khả năng trả nợ, kế hoạch dự phòng là gì?”...
Môi giới này cho rằng, khi đã mua nhà, để giảm áp lực tâm lý thì người mua cần thay đổi tư duy theo hướng tự nhắc bản thân rằng số tiền trả trước không mất đi, mà được đầu tư dưới dạng khác. Không giống như mua đồ hiệu hay xe hơi, căn nhà là tài sản có khả năng tăng giá theo thời gian và thực tế là căn hộ chung cư hiện nay không còn được coi là tiêu sản nên có thể tự tin xuống tiền nếu thấy đủ khả năng.
“Điều cần lưu ý là phải luôn duy trì việc trả nợ đúng hạn để tránh những loại phí phạt chậm trả, bên cạnh đó là xây dựng phương án trả trước hạn liên tục để giảm nợ gốc xuống càng nhiều, càng sớm thì càng tốt, khi đó sẽ càng tránh được các áp lực trong cuộc sống gia đình”, môi giới này nói.