Tuy UBCK đã nỗ lực phối hợp chặt chẽ với cơ quan công an, nhằm nâng cao hiệu quả, hiệu lực trong đấu tranh với các vi phạm trên TTCK, nhưng do một số khó khăn, vướng mắc mà khá nhiều hồ sơ sau khi chuyển sang cơ quan công an đã chuyển ngược trở lại UBCK để xử phạt hành chính do không thể xử lý hình sự.
Nguyên nhân theo UBCK là do để xử lý hình sự, thì cơ quan điều tra phải xác định được thiệt hại vật chất và phi vật chất, trong khi với không ít trường hợp, việc lượng hóa thiệt hại về vật chất là không đơn giản. Điều này khiến cho việc áp dụng các chế tài hình sự trong xử lý các vi phạm trên TTCK còn hạn chế, ảnh hưởng không tích cực đến tính răn đe đối với các đối tượng vi phạm.
Một trong những dấu hiệu vi phạm nhức nhối, theo UBCK là hành vi làm giả hồ sơ, tài liệu trong chào bán chứng khoán. Tính chất giả ở đây là giả trong ý chí, ý đồ của lãnh đạo DN, chứ các hồ sơ, giấy tờ này hoàn toàn là thật.
Bởi vậy nếu thông qua thanh, kiểm tra mà chỉ dừng lại kiểm tra hồ sơ là gần như không thể phát hiện vi phạm của DN. Đây là lý do UBCK, Bộ Tài chính đề xuất bổ sung vào Bộ luật Hình sự (BLHS) sửa đổi một tội danh mới là “tội làm giả tài liệu trong hồ sơ chào bán, niêm yết chứng khoán” và đã được Quốc hội ủng hộ.
Ngoài ra, BLHS sửa đổi còn có một số điều chỉnh theo hướng tăng hình phạt tiền đối với 3 tội danh hiện hành trong lĩnh vực chứng khoán: tội cố ý công bố thông tin sai lệch hoặc che giấu thông tin trong hoạt động chứng khoán; tội sử dụng thông tin nội bộ để mua bán chứng khoán; tội thao túng TTCK. Đặc biệt, một quy định mới lần đầu tiên được bổ sung vào BLHS sửa đổi là pháp nhân phạm vào ba tội danh này sẽ bị xử lý hình sự.
Riêng với tội thao túng TTCK, một trong những hành vi đang có biểu hiện diễn biến phức tạp, tinh vi, BLHS sửa đổi bổ sung quy định giúp lượng hóa tính chất, mức độ phạm tội là thu lợi bất chính từ 500 triệu đồng đến dưới 1,5 tỷ đồng, hoặc gây thiệt hại cho NĐT từ 1 tỷ đồng đến dưới 3 tỷ đồng, thay cho yếu tố mang tính định tính trước đây là “gây hậu quả nghiêm trọng”...
Điểm thay đổi này được kỳ vọng sẽ giúp phân biệt rõ ràng ranh giới giữa vi phạm hành chính và tội phạm hình sự. Qua đó, giúp cơ quan chức năng thuận lợi hơn trong xử lý vi phạm, tăng tính răn đe.
Lãnh đạo UBCK cho biết, một trong những nhiệm vụ trọng tâm trong năm 2016 là phối hợp với các cơ quan chức năng triển khai các quy định mới của BLHS có hiệu lực từ 1/7/2016, đồng thời xúc tiến đề xuất phương án sửa Nghị định 108/2013 về xử phạt vi phạm hành chính trên TTCK.
Công cụ chính sách, chế tài xử lý theo hướng tăng nặng hơn đã có, vấn đề còn lại là trông đợi khâu triển khai sao cho hiệu quả để gia tăng tính răn đe với các vi phạm trên TTCK, qua đó góp phần hỗ trợ thị trường phát triển lành mạnh, công bằng, gia tăng niềm tin của NĐT, thu hút họ tích cực tham gia thị trường hơn.
