Nguồn cung xăng dầu trên thị trường đang dư thừa.
Trong quý đầu năm, tổng sản lượng xăng dầu của 2 nhà máy lọc dầu Dung Quất và Nghi Sơn vào khoảng 3 triệu tấn, đáp ứng gần 100% nhu cầu xăng dầu nội địa, do nhu cầu nội địa giảm 30% so với bình thường dưới tác động của dịch Covid-19.
Tuy nhiên, theo số liệu công bố của Tổng cục Hải quan, tổng lượng nhập khẩu xăng dầu trong 3 tháng đầu năm 2020 là khoảng 1,85 triệu tấn, chiếm hơn 35% lượng cung xăng dầu nội địa.
Thực tế trên dẫn đến tiêu thụ sản phẩm xăng dầu gặp nhiều khó khăn, tồn kho của các nhà máy lọc dầu tăng vọt, thường xuyên duy trì trên 90%.
Lãnh đạo CTCP Lọc hóa dầu Bình Sơn (BSR) cho biết, hiện các kho chứa của BSR đều đã quá tải, Công ty phải liên hệ thuê kho chứa ở các đầu mối nhập khẩu xăng dầu. Ðồng thời, tính chuyện ngừng hoạt động nhà máy nếu tình hình không được cải thiện.
Do ảnh hưởng của dịch bệnh, lại gặp thêm tình trạng giá dầu giảm mạnh khiến BSR chịu tổn thất giảm giá hàng tồn kho lên đến hàng nghìn tỷ đồng trong quý I/2020.
Các khách hàng liên tục thông báo giãn, hoãn thời gian nhận hàng, đề nghị chậm thanh thoán.
Thậm chí, khách hàng Skypec đã thông báo không nhận sản phẩm Jet A1 từ 13/3 cho đến hết tháng 4/2020 do các chuyến bay trong nước và quốc tế giảm mạnh.
Trong khi đó, BSR phải tiếp nhận sản lượng dầu thô Bạch Hổ tăng so với kế hoạch khoảng 2 triệu thùng trong 5 tháng đầu năm 2020, khiến mức tồn kho càng tăng cao.
Mới đây, lãnh đạo Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) và Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) đã bàn thảo các giải pháp phối hợp giữa 2 tập đoàn về hoạt động sản xuất - kinh doanh tại 2 nhà máy lọc dầu Dung Quất và Nghi Sơn.
Cụ thể là giải pháp ứng phó với tình trạng tồn kho tại 2 nhà máy trong bối cảnh nguồn cung đang dư thừa, tiêu thụ giảm sút. PVN đã chính thức kiến nghị Chính phủ tạm dừng nhập khẩu xăng dầu trong giai đoạn này để ưu tiên sử dụng hàng trong nước, tránh tồn kho các doanh nghiệp.
Ðồng thời, PVN kiến nghị Bộ Tài chính và Bộ Công thương sớm xem xét loại bỏ các sản phẩm được chế biến từ tài nguyên dầu thô ra khỏi danh sách các sản phẩm không chịu thuế giá trị gia tăng khi xuất khẩu trong bối cảnh nhu cầu trong nước đang giảm mạnh để thúc đẩy doanh nghiệp xuất khẩu.
Không chỉ tại Việt Nam, tình trạng quá tải kho chứa, hoạt động cầm chừng đang xảy ra ở hàng loạt nhà máy lọc dầu khu vực và thế giới. Mới đây, tập đoàn lọc dầu lớn nhất Ấn Ðộ IOC thông báo giảm hoạt động 40% và đang trong quá trình đóng cửa toàn bộ nhà máy lọc hóa dầu Mangalore.
IOC tuyên bố, đây là tình trạng bất khả kháng. Tương tự, các nhà máy lọc dầu tại Nhật Bản, Hàn Quốc và Thái Lan cũng đang tìm cách cắt giảm hoạt động, thậm chí đóng cửa nhà máy để bảo dưỡng.
Tại Mỹ, các nhà máy khu vực Los Angeles và cơ sở Baytown của Exxon tại Texas đã công bố giảm sản lượng. Nhà máy Baytown lớn nhất của Exxon tại Mỹ đã đóng cửa bộ phận sản xuất xăng do nhu cầu nhiên liệu của Mỹ sụt giảm.
Còn tại châu Âu, API (Italy) thông báo sẽ đóng cửa hoạt động nhà máy lọc dầu Ancona công suất 85.000 thùng/ngày, Tập đoàn Repsol của Tây Ban Nha công bố cắt giảm 10% hoạt động các nhà máy lọc dầu phức hợp.
Phillips thống kê công suất lọc dầu trong quý I/2020 ở mức thấp nhất kể từ thập niên 80 tới nay, chỉ duy trì hoạt động ở mức tối thiểu để hạn chế thấp nhất về thiệt hại.
Chính phủ nhiều nước đã phải ban hành những chính sách hỗ trợ kịp thời để duy trì hoạt động của các nhà máy lọc dầu.
Chẳng hạn, Chính phủ Nga đã ban hành lệnh cấm nhập khẩu xăng trong 6 tháng kể từ tháng 4/2020 để bảo vệ sản xuất trong nước.
Chính phủ Trung Quốc đã ban hành những chính sách hỗ trợ các nhà máy lọc dầu gia tăng công suất hoạt động, bổ sung xăng dầu dự trữ quốc gia, tận dụng thời điểm giá dầu giảm sốc.
