Để triển khai mã QR thanh toán, cần sự phối hợp
 |
| Ông Nguyễn Hoàng Long, Phó tổng giám đốc NAPAS |
Để triển khai dịch vụ thanh toán QR, không chỉ NAPAS nỗ lực, mà cần sự phối hợp của toàn bộ hệ sinh thái. Ngân hàng Nhà nước giữ vai trò ban hành chính sách thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt, xây dựng tiêu chuẩn kỹ thuật cho NAPAS, ngân hàng và trung gian thanh toán, đồng thời định hướng kết nối liên thông trong nước và xuyên biên giới, giúp người Việt có thể dùng ứng dụng trong nước để quét QR thanh toán ở nước ngoài và ngược lại.
Các ngân hàng có nhiệm vụ mở rộng mạng lưới chấp nhận thanh toán QR và phục vụ khách hàng sử dụng dịch vụ; các trung gian thanh toán phát triển mạng lưới chấp nhận nội địa. NAPAS đóng vai trò cầu nối giữa các đơn vị, đồng thời là cổng kết nối mạng lưới QR của Việt Nam với các nước trong khu vực.
Bên cạnh hạ tầng công nghệ, NAPAS tập trung đảm bảo an toàn, bảo mật cho thanh toán QR. Đơn vị đã kết nối hệ thống cảnh báo gian lận của Ngân hàng Nhà nước (Simo), tiếp nhận danh sách cảnh báo từ Bộ Công an và đầu tư hệ thống Big Data, AI để phát hiện sớm tài khoản nghi ngờ, tự động cảnh báo các ngân hàng. NAPAS cũng phối hợp Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam xây dựng sổ tay hướng dẫn xử lý giao dịch gian lận, dự kiến ban hành trong tháng 12 tới.
Về lộ trình, thanh toán QR sẽ tiếp tục mở rộng trong nước và quốc tế. Ở nội địa, NAPAS phối hợp các ngân hàng và trung gian thanh toán chuyển đổi nhu cầu chuyển tiền P2P (peer to peer) sang P2M (payment to merchant) nhằm chuẩn hóa dịch vụ và hỗ trợ cơ quan quản lý thống kê giao dịch bán hàng. Đồng thời, NAPAS sẽ liên thông với các trung gian thanh toán để người dùng ví điện tử cũng có thể sử dụng thống nhất dịch vụ thanh toán QR trên hạ tầng NAPAS.
Công cụ chống rửa tiền hiệu quả
 |
| Ông Nguyễn Đức Lê, Phó trưởng Phòng Nghiệp vụ quản lý thị trường, Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước, Bộ Công thương |
Từ năm 2023, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định 319/QĐ-TTg về chống hàng giả và bảo vệ người tiêu dùng trong thương mại điện tử đến năm 2025. Trong chuỗi mua - bán, thanh toán là khâu cuối và trong thương mại điện tử, thanh toán không dùng tiền mặt đã trở thành xu hướng chính. Ngay cả hình thức COD, khi người nhận quét mã QR để trả tiền, về bản chất vẫn là thanh toán điện tử.
Lợi ích quan trọng nhất của Đề án 319 là minh bạch hóa dòng tiền, trong khi thương mại điện tử mang tính ẩn danh cao, đặc biệt trên mạng xã hội hoặc ở các giao dịch xuyên biên giới, nếu không xác định rõ nguồn tiền thanh toán, việc kiểm soát sẽ rất khó khăn. Việc thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt qua tài khoản ngân hàng, kết hợp ứng dụng mã QR, giúp cơ quan quản lý giám sát hiệu quả hơn và giảm nguy cơ rửa tiền, chuyển tiền lậu hay các hành vi gian lận.
Giai đoạn 2026-2030, Bộ Công thương đề xuất Ngân hàng Nhà nước phối hợp triển khai quản lý theo nguyên tắc “hàng hóa - hóa đơn - tiền”. Hàng hóa lưu thông phải có hóa đơn; hóa đơn gắn với nghĩa vụ thuế và dòng tiền đi qua hệ thống ngân hàng hoặc các tổ chức tài chính. Dù giao dịch theo phương thức nào, 3 yếu tố này luôn đi cùng nhau. Khi quản lý đồng bộ hàng hóa, hóa đơn và dòng tiền, công tác quản lý nhà nước sẽ minh bạch hơn, đồng thời củng cố niềm tin cho doanh nghiệp và người tiêu dùng khi mua sắm trên môi trường số.
Mở rộng mạng lưới chấp nhận QR thanh toán là yếu tố then chốt
 |
| Ông Phạm Anh Tuấn, Vụ trưởng Vụ Thanh toán, Ngân hàng Nhà nước |
Một trong những trăn trở lớn hiện nay là làm thế nào để mở rộng mạng lưới chấp nhận QR thanh toán tại các điểm bán, bởi đây là yếu tố then chốt để thúc đẩy thanh toán song phương xuyên biên giới. Hiện mạng lưới này vẫn chưa đủ rộng, dẫn đến các giao dịch song phương chưa đạt như kỳ vọng.
Hơn 20 năm trước, khi nhiều điểm bán ưu tiên nhận tiền mặt thay vì thẻ, nhưng đến nay, thanh toán thẻ đã trở nên phổ biến, đặc biệt trong giới trẻ, góp phần kích thích tiêu dùng. QR thanh toán đang mang lại lợi ích tương tự nhưng chi phí thấp hơn nhiều, tạo dư địa rất lớn để phát triển. Vấn đề là cần khiến QR thanh toán trở thành nhu cầu tự nhiên của người mua, đồng thời đảm bảo các điểm bán được hỗ trợ chuyển đổi công nghệ và bảo vệ quyền lợi.
Tại Hội chợ Xúc tiến thương mại quốc tế Đà Nẵng diễn ra trong tháng 8/2025, du khách chỉ mang thẻ tín dụng vẫn có thể thanh toán ở tất cả các gian hàng có QR thanh toán mà không cần máy POS. Điều này cho thấy, QR thanh toán có thể giảm chi phí thiết bị cho đơn vị chấp nhận thanh toán, đồng thời mang lại sự tiện lợi vượt trội. Tuy vậy, nhận diện QR thanh toán vẫn chưa thống nhất - tình trạng người dùng nhầm giữa QR chuyển khoản và QR thanh toán vẫn xảy ra, ngay cả ở nước ngoài. Điều này đặt ra yêu cầu Việt Nam phải triển khai chuẩn QR thanh toán rõ ràng, đồng bộ.
Để QR thanh toán phát triển, tất cả các bên phải cùng hợp tác, thay vì cạnh tranh giành đơn vị chấp nhận thanh toán. Ngân hàng Nhà nước đã giao NAPAS chỉ tiêu phát triển mạng lưới chấp nhận thanh toán và sáng kiến thanh toán song phương của Vietcombank là bước đi tiên phong và kỳ vọng nhiều ngân hàng sẽ tiếp tục tham gia. Với giao dịch nội địa, QR thanh toán thúc đẩy sản xuất và bán hàng trong nước; còn ở nước ngoài sẽ giúp khách Việt thanh toán thuận tiện, không cần đổi ngoại tệ và hưởng tỷ giá tốt hơn thẻ tín dụng - trong bối cảnh chi phí giao dịch thẻ quốc tế có thể lên tới 3-4%.
Từ góc độ quản lý, mục tiêu của Ngân hàng Nhà nước là toàn bộ đơn vị chấp nhận thanh toán trên cả nước sử dụng chung một chuẩn QR thanh toán, thống nhất trong nhận diện, chính sách và quy trình tra soát, bảo đảm trải nghiệm liền mạch cho người dân. Tôi mong muốn Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam và các tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán sẽ tiếp tục phối hợp xây dựng hệ thống QR thanh toán đồng bộ, hiện đại trong thời gian tới.
Dữ liệu thời gian thực: Chìa khóa quản lý thuế công bằng
 |
| Ông Mai Sơn, Phó cục trưởng Cục Thuế, Bộ Tài chính |
Để xây dựng một xã hội công bằng, minh bạch thì các hoạt động kinh tế cũng phải được ghi nhận minh bạch. Việc dùng thanh toán không dùng tiền mặt và hóa đơn điện tử đang hỗ trợ doanh nghiệp rất nhiều. Với tiểu thương, nếu muốn kinh doanh minh bạch, họ có thể lựa chọn nhiều phương thức thanh toán điện tử; trong đó thanh toán QR giúp giảm đáng kể việc ghi chép, cho phép đối soát dòng tiền ngay trong ngày. Đây là nền tảng quan trọng để cơ quan quản lý theo dõi giao dịch đầy đủ và bảo đảm môi trường kinh doanh công bằng.
Về hạch toán, cơ quan thuế sẽ tiếp tục hỗ trợ người nộp thuế. Khi hệ thống dữ liệu các ngành được kết nối đồng bộ, cơ quan thuế có thể xây dựng tờ khai gợi ý cho hộ kinh doanh và doanh nghiệp siêu nhỏ, giúp giảm chi phí tuân thủ. Việc tích hợp với các phương thức thanh toán không dùng tiền mặt, đặc biệt là QR, sẽ càng tăng hiệu quả. Thời gian tới, các hộ kinh doanh cũng được khuyến khích đăng ký tài khoản thanh toán phục vụ giao dịch.
Ở góc độ quản lý nhà nước, dữ liệu thanh toán theo thời gian thực giúp cơ quan thuế sớm phát hiện rủi ro như giao dịch không minh bạch hoặc sử dụng hóa đơn bất hợp pháp. Điều này đòi hỏi sự kết nối và chia sẻ dữ liệu giữa các cơ quan để kịp thời xử lý, bảo vệ thị trường và người tiêu dùng. Ngành thuế cũng mong muốn dịch vụ QR có mức phí thấp nhất để giảm chi phí cho hộ kinh doanh. Cơ quan thuế sẵn sàng phối hợp với các nhà cung cấp giải pháp thanh toán để phổ biến rộng rãi, qua đó giảm chi phí tuân thủ theo chỉ đạo của Chính phủ và góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế.
Mọi giải pháp phải xuất phát từ quy định pháp luật, phù hợp thực tiễn. Mục tiêu của ngành thuế là trở thành cầu nối giữa các trung gian thanh toán với hộ kinh doanh và doanh nghiệp.
