Hoạt động quản lý kinh doanh vàng ngày càng phức tạp khi các thông tin về kênh dự trữ này luôn gây sóng dư luận (ảnh minh họa)
Cụ thể, trong năm 2015, qua các đợt kiểm tra của cơ quan chức năng tại 51/63 Sở KH&CN các tỉnh, với 1718 cơ sở kinh doanh vàng, phát hiện 423 cơ sở (chiếm 25%) vi phạm về quy định đo lường, sử dụng cân vàng không kiểm định, không đạt yêu cầu về đo lường; cân không phù hợp về phạm vi đo và cấp độ chính xác; hàm lượng vàng không đạt theo tiêu chuẩn công bố.
Theo Bộ KH&CN, số cơ sở kinh doanh vàng, bán vàng không đáp ứng tiêu chuẩn tập trung chủ yếu vào các loại vàng trang sức, mỹ nghệ, trong đó 170 phương tiện đo không đúng tiêu chuẩn bị thu giữ, chiếm 9,7% số vụ vi phạm.
Cơ quan chức năng đã tịch thu số hàng hơn 4.000 mẫu, trong đó tạm dừng lưu thông hơn 2.800 mẫu và xử phạt số tiền gần 200 triệu đồng. Sang năm 2016, tính đến hết ngày 23/8/2016, thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, Bộ KH&CN, Sở KH&CN các tỉnh đã thanh tra hơn 580 cơ sở kinh doanh vàng, phát hiện hơn 183 cơ sở vi phạm các quy định về tiêu chuẩn đo lường, chất lượng và nhãn mác vàng theo quy định với số tiền xử phạt hơn 1,5 tỷ đồng.
Bộ KH&CN khẳng định, hiện sản xuất, nhập khẩu vàng trang sức, mỹ nghệ không được kiểm soát về chất lượng, đặc biệt đối DN, cá nhân được nhập khẩu vàng trang sức, mỹ nghệ qua cửa khẩu không cần kiểm soát chất lượng và họ chỉ nộp thuế theo quy định của pháp luật là đủ.
Bên cạnh đó, trên thị trường, các cửa hàng kinh doanh vàng trang sức, mỹ nghệ cho biết, họ chỉ biết bán vàng trang sức, lấy từ các cơ sở nhập khẩu, sản xuất và chế tác được Ngân hàng Nhà nước cho phép và chất lượng vàng do các cơ sở này quyết định. Như vậy, vô hình chung với các quản lý chất lượng vàng trang sức, mỹ nghệ như hiện nay, mới chỉ quản lý được phần ngọn mà không quản lý được phần gốc.
Chính vì thế, để giảm bớt các vụ vi phạm về kinh doanh vàng, Bộ KH&CN kiến nghị Chính phủ xem xét sửa đổi Nghị định số 24/2012/NĐ-CP trong đó quy định quản lý chất lượng vàng trang sức, mỹ nghệ trong sản xuất, nhập khẩu.
Trước đó, vào tháng 7/2015, dư luận, nhất là những người cầm vàng hoang mang khi ông Trần Văn Vinh, Tổng Cục trưởng Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng khẳng định: Trên thị trường vàng hiện nay có từ 3-8% lượng vàng không đủ tuổi, không đảm bảo chất lượng. Điều này thể hiện sự thiếu minh bạch trong công tác công bố chất lượng vàng, làm ảnh hưởng đến quyền lợi của người tiêu dùng.
Sau đó, trên thị trường Hạ Long, Hải Phòng và TP.HCM xuất hiện thông tin có nhiều đối tượng bán vàng giả, cùng một số loại vàng giả (vàng không đủ độ tinh khiết) được bán ra thị trường. Trong đó tập trung chủ yếu vào vàng nữ trang (vàng tây), vàng mỹ nghệ. Thông tin này gây rúng động dư luận và giới kinh doanh vàng, khiến dư luận rất lo sợ mua phải vàng giả nhưng không hề hay biết.
