(Tư liệu) Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen phát biểu họp báo tại Brussels, Bỉ, ngày 21/3/2024. Ảnh: THX/TTXVN
Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen gọi đây là một “cột mốc lịch sử”, nhưng thỏa thuận này ngay lập tức gây ra sự chia rẽ sâu sắc trong lòng EU, khi Đức hoan nghênh, còn Pháp phản đối kịch liệt.
Hiệp định thương mại này sẽ tạo ra một thị trường khổng lồ với hơn 700 triệu người, bao gồm EU và các quốc gia Mercosur: Brazil, Argentina, Uruguay, Paraguay và Bolivia. Đây được coi là một trong những thỏa thuận thương mại lớn nhất thế giới, mở rộng cơ hội kinh tế cho cả hai bên.
Phát biểu tại hội nghị thượng đỉnh ở Uruguay ngày 6/12, Chủ tịch von der Leyen nhấn mạnh: “Trong một thế giới đầy chia rẽ, các nền dân chủ cần dựa vào nhau. Thỏa thuận này không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn mang tính chiến lược về chính trị”.
Dù vậy, văn bản thỏa thuận vẫn cần được các quốc gia thành viên EU và Nghị viện châu Âu phê chuẩn, mở ra một cuộc tranh luận gay gắt trong nội bộ liên minh.
Pháp, dẫn đầu bởi Tổng thống Emmanuel Macron, chỉ trích mạnh mẽ hiệp định vì lo ngại về ảnh hưởng tiêu cực đối với ngành nông nghiệp trong nước. Các nhà sản xuất Pháp cảnh báo việc nhập khẩu thịt bò và thịt gia cầm giá rẻ từ Nam Mỹ sẽ gây áp lực lớn lên thị trường nội địa, ảnh hưởng đến sinh kế của nông dân.
Ngược lại, Đức coi thỏa thuận này là cơ hội quý giá để mở rộng thị trường xuất khẩu, trong bối cảnh nền kinh tế lớn nhất châu Âu đang chật vật với tốc độ tăng trưởng chậm. Chính phủ Đức, vốn thúc đẩy thỏa thuận trong nhiều năm, ca ngợi đây là “bước tiến chiến lược” giúp giảm sự phụ thuộc kinh tế vào Trung Quốc và Mỹ.
Thỏa thuận ngay lập tức làm dấy lên căng thẳng giữa các quốc gia thành viên EU. Đức và các quốc gia ủng hộ thỏa thuận, như Tây Ban Nha và Hà Lan, coi đây là cơ hội để EU khẳng định vị thế thương mại toàn cầu.
 |
Nông dân Ba Lan biểu tình tại cửa khẩu Medyka ở biên giới Ba Lan - Ukraine phản đối khi đàm phán Hiệp định. Ảnh: PAP/TTXVN |
Tuy nhiên, Pháp không đơn độc trong cuộc chiến phản đối. Ba Lan, Áo, và Ireland cũng đã bày tỏ quan ngại về các vấn đề môi trường và lợi ích kinh tế nội địa. Tâm điểm chú ý giờ đây chuyển sang Ý, nơi Thủ tướng Giorgia Meloni phải đối mặt với áp lực quyết định có nên ủng hộ thỏa thuận hay không.
Dù đạt được đồng thuận chính trị, quá trình đưa thỏa thuận vào thực tế vẫn còn dài và đầy thách thức. Văn bản phải trải qua các giai đoạn kiểm tra pháp lý, dịch thuật và cuối cùng là sự đồng thuận của tất cả các quốc gia thành viên EU.
Tổng thống Macron dự kiến sẽ tiếp tục vận động một liên minh chống lại thỏa thuận, nhưng để ngăn chặn hoàn toàn, Pháp cần thêm sự ủng hộ từ các quốc gia quan trọng khác, trong đó có Ý.
Hiệp định EU-Mercosur không chỉ là một thỏa thuận thương mại mà còn mang tính biểu tượng về sự hợp tác giữa Bắc và Nam bán cầu. Trong bối cảnh cạnh tranh kinh tế và địa chính trị toàn cầu gia tăng, thỏa thuận này được kỳ vọng sẽ củng cố vị thế của EU và Mercosur trên trường quốc tế.
Tuy nhiên, với những bất đồng nội bộ gay gắt, tương lai của hiệp định này vẫn là một câu hỏi lớn, đặt ra bài toán khó cho khả năng đoàn kết và vai trò lãnh đạo của EU trong thời đại đầy biến động.
