Sự sụt giảm của giá dầu Brent tiêu chuẩn dầu toàn cầu từ mức gần 128 USD/thùng kết hợp với việc đồng USD tăng vọt khoảng 15% so với cùng kỳ đồng nghĩa với là giá nhiên liệu vẫn là một yếu tố quan trọng thúc đẩy chi phí sinh hoạt ở hầu hết các quốc gia trên thế giới.
Các cường quốc về nhu cầu dầu mỏ như Trung Quốc, Ấn Độ và Liên minh châu Âu đều chứng kiến sự sụt giảm giá dầu thô trong thực tế nhỏ hơn so với mức giá dầu tiêu chuẩn. Và đối với một số thị trường mới nổi như Sri Lanka, tác động của giá dầu tăng và đồng tiền sụp đổ đã thể hiện dưới dạng sự sụp đổ kinh tế ở quy mô lớn.
Giovanni Staunovo, nhà phân tích hàng hóa tại UBS Group AG cho biết: “Đồng đô la mạnh hơn là thách thức lớn đối với các quốc gia tiêu thụ dầu mỏ mà tiền tệ của họ lại bị giảm giá đối với đồng bạc xanh. Trong 12 tháng qua, giá dầu tính theo đồng nội tệ đã tăng nhiều hơn”.
Việc nâng lãi suất để củng cố tiền tệ có nguy cơ làm chậm lại các nền kinh tế vốn đã mỏng manh, trong khi các nước đang phát triển cần phải theo dõi dự trữ ngoại hối.
Các nước khu vực đồng Euro phụ thuộc nhiều vào nhập khẩu dầu. Do không có nguồn cung dầu thô trong nước, mỗi nền kinh tế trong số 5 nền kinh tế lớn nhất của khối tiền tệ - Đức, Pháp, Ý, Tây Ban Nha và Hà Lan - phụ thuộc ít nhất 90% vào việc mua dầu từ nước ngoài để vận hành các nhà máy lọc dầu.
Trong bối cảnh đó, việc giá dầu được niêm yết theo đồng đô la đã được chứng minh là một vấn đề đau đầu đặc biệt đối với các quan chức Ngân hàng Trung ương châu Âu trong năm qua. Sự siết chặt nguồn cung cấp năng lượng từ các động thái cắt giảm vận chuyển khí đốt từ Nga đã khiến giá tiêu dùng tăng mạnh và đạt mức kỷ lục 9,9% trong tháng 9.
Các quốc gia châu Á cũng đang cảm thấy thiệt hại tương tự. Trong suốt tháng 8, giá trị nhập khẩu dầu của Trung Quốc đã tăng 50% so với một năm trước đó mặc dù khối lượng tổng thể thấp hơn do nước này phải vật lộn với các hạn chế để ngăn chặn sự lây lan của Covid-19.
Thống đốc Ngân hàng Trung ương Hàn Quốc Rhee Chang-yong đã phàn nàn vào tháng trước rằng sự yếu kém của đồng won đang hủy bỏ lợi ích của việc giá dầu giảm. Cả Hàn Quốc và Nhật Bản đã nhiều tìm cách bảo vệ người tiêu dùng khỏi nỗi đau của giá nhiên liệu cao hơn bằng cách cung cấp các khoản trợ cấp và chuyển một phần gánh nặng cho chính phủ một cách hiệu quả.
Sự tăng giá của đồng đô la đã thúc đẩy Ấn Độ tiếp cận với các đối tác thương mại bao gồm Ả Rập Xê Út, Nga và UAE để chuyển các giao dịch sang đồng nội tệ. Đồng rupee đã giảm khoảng 11% so với đồng đô la trong năm nay.
Divya Devesh, chiến lược gia tiền tệ tại Standard Chartered cho biết: “Nếu giá dầu thô tiếp tục ở mức hiện tại hoặc tăng thêm, điều này có thể dẫn đến thâm hụt thương mại vẫn ở mức cao và dẫn đến áp lực giảm giá tiếp tục đối với đồng rupee của Ấn Độ”.
Mặc dù áp lực từ đồng đô la đang lan rộng, các nền kinh tế mới nổi đang trải qua ảnh hưởng tiêu cực nhất. Khi được định giá bằng đồng cedi của Ghana, dầu Brent không chỉ ở mức cao hơn mức được giao dịch vào tháng 3, mà còn là ở mức kỷ lục.
Trong khi đó, giá nhiên liệu tăng cao và tình trạng thiếu hụt ngoại hối đang tạo ra một sự kết hợp tiêu cực đối với một số quốc gia. Sri Lanka gần đây đã đóng cửa nhà máy lọc dầu duy nhất của mình vì không thể trả tiền mua dầu thô. Nước này đã vỡ nợ trong mùa hè do phải vật lộn để tài trợ cho việc nhập khẩu thực phẩm và nhiên liệu.
Caroline Bain, nhà kinh tế hàng hóa trưởng tại Capital Economics cho biết: "Trong khi các nước phát triển có nhiều thời gian hơn để hấp thụ sự thay đổi tiền tệ, thì chắc chắn có những thị trường mới nổi sẽ gặp vấn đề về cán cân thanh toán do giá dầu tăng cao”.
