Tổng thống Mỹ - Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc - Tập Cận Bình dự kiến gặp nhau để bàn luận về tình trạng căng thẳng thương mại bên lề hội nghị thượng đỉnh G20 ở Argentina tối nay (1/12).
Cuộc gặp giữa hai lãnh đạo tối nay có thể xoa dịu các vấn đề hoặc cũng thể tiếp tục đẩy thế giới đến nhiều rủi ro. Bởi vậy, giới chuyên gia đang đưa ra nhiều dự đoán.
Bàn luận xoay quanh chủ đề thương mại nhiều khả năng chiếm ưu thế tại hội nghị G20, trong khi cuộc gặp của Trump và Tập có thể làm lu mờ phần lớn chương trình nghị sự tại thủ đô Bueno Aires (Argentina). Tuy nhiên, hầu hết chuyên gia đều không tin tưởng, cuộc gặp có sự đột phá để giải quyết cuộc chiến thuế quan Mỹ - Trung.
Ngay trước khi sang Argentina, Tổng thống Mỹ nói với báo giới rằng: "Mỹ đã tiến rất gần để thực hiện điều gì đó với Trung Quốc nhưng tôi không chắc có muốn làm nó hay không". Gary Locke – Cựu đại sứ Mỹ tại Trung Quốc nhận định, thông điệp này cho thấy Trump đang chuẩn bị cho kịch bản "không có thỏa thuận nào" được đưa ra.
"Không có cuộc đàm phán đáng kể nào diễn ra trong vài tuần hoặc vài tháng qua. Nhiều nhất, hai bên chỉ có thể đạt thỏa thuận Mỹ không áp thêm thuế mới và tiếp tục đàm phán trong vài tháng tới", Locke trả lời CNBC hôm nay.
Trong khi đó, Kirk Wagar – Cựu đại sứ Mỹ tại Singapore chỉ ra hai lý do có thể khiến Trump đồng ý không áp thêm thuế mới. Thứ nhất, Trung Quốc có khả năng mang đến bàn đàm phán "những thứ có thể đạt được" để xoa dịu căng thẳng với Washington. Thứ hai, Trump đang phải đối mặt với áp lực chính trị gia tăng tại Mỹ trong bối cảnh người dân nước này phải trả hàng tỷ USD tiền thuế vì mức thuế cao hơn với hàng hóa từ Trung Quốc. Điều này khiến các trang trại phá sản, các nhà máy đóng cửa, công ty cắt giảm việc làm.
Một số chuyên gia khác cảnh báo, Trump có thể tiếp tục tăng thêm thuế với hàng hóa Trung Quốc như kế hoạch từ tháng 1 năm sau và cuối cùng là với toàn bộ hàng Trung Quốc vào Mỹ.
"Trump có thể thực hiện lời đe dọa như một cách gây sức ép buộc Trung Quốc thực hiện một thỏa thuận khác", các nhà nghiên cứu tại Pictet Wealth Management nhận định tuần trước.
Theo số liệu của World Bank, Mỹ và Trung Quốc chiếm 40% GDP toàn cầu. Hai quốc gia này cũng là những thị trường tiêu dùng lớn, nút thắt quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Điều này có nghĩa bất kỳ thiệt hại nào với hai nền kinh tế trên đều đe dọa đến phần còn lại của thế giới. Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) đã hạ dự báo tăng trưởng toàn cầu năm nay và năm sau. Động thái này cho thấy, căng thẳng thương mại là một rủi ro lớn sẽ làm gián đoạn hoạt động kinh tế toàn cầu.
Các doanh nghiệp đã bắt đầu thay đổi chiến lược kinh doanh. Theo một cuộc thăm dò hồi đầu năm của Citi, nhiều khách hàng của tập đoàn này đang thay đổi chuỗi cung ứng để tránh các mức thuế bổ sung.
Ngoài ra, các chuyên gia cũng cho rằng, cuộc chiến thương mại không đem lại lợi ích cho phe nào. Tuy nhiên, nhiều người nhận định, cuộc chiến thuế quan giữa hai cường quốc trên sẽ kéo dài, một số còn dự đoán có thể đến năm 2020.
Trump đã nhiều lần công kích Trung Quốc vì tình trạng mất cân bằng thương mại giữa hai nước. Năm ngoái, thâm hụt thương mại của Mỹ với Trung Quốc là 375 tỷ USD. 9 tháng đầu năm nay, con số này là 301 tỷ USD.
Tổng thống Mỹ cũng nhiều lần cáo buộc Bắc Kinh không công bằng trong sở hữu trí tuệ và cản trở doanh nghiệp Mỹ hoạt động tại Trung Quốc. Đặc biệt, chính quyền của ông Trump không hài lòng với "Made in China 2025" – chiến lược nhằm biến Trung Quốc thành nhà lãnh đạo các ngành công nghiệp chủ chốt trên toàn cầu, bao gồm công nghệ. Nhiều mặt hàng của Trung Quốc bị Mỹ nhắm áp thêm thuế nằm trong kế hoạch này.
Cuộc gặp diễn ra trong bối cảnh hai nước áp thuế lên hàng hóa lẫn nhau từ đầu năm nay. Trong đó, Washington đã đánh thuế lên hàng hóa Trung Quốc trị giá 250 tỷ USD, còn Bắc Kinh đáp trả với thuế nhập khẩu hàng hóa từ Mỹ trị giá 110 tỷ USD.
Căng thẳng thương mại có thể leo thang hơn nữa trong thời gian tới khi Trump từng dọa sẽ tăng thuế từ 10% lên 25% với hàng Trung Quốc vào đầu năm sau. Tổng thống Mỹ cũng cho biết, ông đang cân nhắc việc đánh thêm thuế nhập khẩu với hàng Trung Quốc trị giá 267 tỷ USD nếu Bắc Kinh tiếp tục phản ứng.