Liệu Bitcoin có thể trở thành một trong những bong bóng lớn nhất lịch sử? Đồng tiền ảo này đã tăng giá hơn 1.400% trong năm nay.
Theo những người như Warren Buffett, Bitcoin mang tất cả các dấu hiệu của một bong bóng đầu cơ khổng lồ. Và nếu nó nổ tung, kết quả sẽ rất khủng khiếp.
“Lịch sử bong bóng cho thấy Bitcoin sẽ kết thúc bằng một vụ nổ. Tôi chưa thể nghĩ ra một kết cục nào khác được”, Sharon Zoller – một nhà kinh tế học tại ANZ nhận định.
Bốn bong bóng tài chính nổi tiếng trong lịch sử sẽ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về những gì có thể xảy ra với Bitcoin trong tương lai.
Bong bóng hoa tulip thế kỷ XVII tại Hà Lan.
Đầu thế kỷ XVII, các nhà đầu cơ đã làm giá củ hoa tulip tại Hà Lan cao chưa từng có. Thời điểm ấy, hoa tulip mới được nhập khẩu từ Thổ Nhĩ Kỳ đã trở thành một thứ lạ thường tại Hà Lan.
Những dữ liệu từ những ngày ấy rất hiếm nên khó biết được chính xác giá được đẩy lên cao bao nhiêu. Tuy nhiên, theo Bảo tàng Rijksmuseum ở Amsterdam (Hà Lan), mọi người thế chấp cả nhà cửa để mua củ hoa tulip.
Như nhiều bong bóng khác, giá củ hoa tulip cũng được đẩy lên bởi lòng tham hay nỗi sợ không kịp sở hữu. Các nhà đầu cơ mua củ hoa tulip với hy vọng có thể bán chúng với giá cao hơn.
Tuy nhiên, hiện tượng này không kéo dài. Lượng bán ra đột ngột tăng gây hiệu ứng domino và giá củ hoa tulip lao dốc chóng mặt.
Stephen Innes – người đứng đầu hãng môi giới Oanda tại châu Á tin rằng Bitcoin sẽ có kết cục tương tự như vậy. “Giá sẽ vượt xa tầm với của mọi người khiến nhu cầu biến mất”, ông nhận định.
Bong bóng South Sea
Vào thế kỷ XVIII, cổ phiếu của South Sea – một công ty thương mại ở Anh tăng vọt theo kỳ vọng hãng sẽ sớm thu về lợi nhuận khổng lồ từ việc buôn bán tại Nam Phi. Tuy nhiên, khoản lợi nhuận này chưa bao giờ được hiện thực hóa.
Nam Mỹ được kiểm soát bởi Tây Ban Nha – quốc gia đang giao chiến với Anh vào thời điểm đó. Điều này khiến sự độc quyền trong thương mại của một công ty Anh tại khu vực này không khả thi, theo cuốn Encylopedia Britannica.
Tuy nhiên, các nhà đầu tư cá nhân tại Anh đã thổi phòng giá cổ phiếu của South Sea khiến nó tăng giá 900% trong một năm. Ngay sau đó, mã này bắt đầu lao dốc khi nhà đầu cơ bán tháo. Cuối cùng, bong bóng South Sea vỡ tan, kéo theo hàng loạt vụ phá sản.
"Ngày thứ Ba đen tối" ở phố Wall năm 1929
Phố Wall đại suy thoái vào năm 1929.
5 năm trước vụ sụp đổ khủng khiếp năm 1929, các cổ phiếu thuộc nhóm ngành công nghệp DJIA trên sàn chứng khoán New York tăng giá 500%. Các nhà đầu tư rất lạc quan về nền kinh tế Mỹ “giai đoạn những năm 20” khiến họ trả giá các cổ phiếu cao hơn.
Cuối cùng, những sụp đổ trong nền kinh tế bắt đầu xuất hiện. Tuy nhiên, những vụ sụp đổ này không chỉ xảy ra trong một ngày. Theo Cục Dự trữ Liên bang Mỹ, nó còn khiến chỉ số Dow Jones lao dốc nhiều ngày liên tiếp.
Điều này càng tồi tệ hơn khi nhiều nhà đầu tư tham gia thị trường với khoản tiền đi vay trước đây. Phố Wall không thể tìm thấy đáy suốt hai năm cho đến khi chỉ số Dow Jones sụt giảm 90% so với đỉnh năm 1929.
Bong bóng Dotcom
Các nhà đầu tư đã bị lôi cuốn bởi sự điên cuồng trên internet cuối những năm 1990. Chỉ hơn một năm, họ đổ tiền vào các công ty tập trung vào website, đẩy chỉ số Nasdaq lên khoảng 200%.
Sự gia tăng này được thúc đẩy bằng một chuỗi hàng tỷ USD những cổ phiếu bong bóng của những công ty internet và phần mềm không có lợi nhuận.
Tuy nhiên, cuộc vui này cũng không kéo dài. Bong bóng đã nổ tung vào đầu năm 2000, một phần vì lãi suất tăng. Chỉ số Nasdaq sụt giảm khoảng 80% trong vài năm sau đó.
Tuy nhiên, Shane Oliver – một nhà kinh tế học tại AMP Capital cho rằng sự tăng giá nhanh chóng của Bitcoin không giống như những bong bóng ông được chứng kiến trước đây. “Bitcoin sẽ bỏ mặc họ đến chết”. ông khẳng định.
