Bà có nhận xét gì về những vụ vi phạm liên quan đến công bố thông tin của những cổ đông thuộc diện phải công bố trong thời gian gần đây?
Thống kê các trường hợp đã xử lý cho thấy, đa số người vi phạm có khối lượng giao dịch lẻ tẻ, vài ngàn đến vài chục ngàn cổ phiếu. Một trong những nguyên nhân vi phạm là do DN nói chung, cổ đông nội bộ nói riêng chưa nhận thức được nghĩa vụ và trách nhiệm của mình theo quy định. Trong đó, có rất nhiều trường hợp vi phạm lần đầu, do thiếu hiểu biết, đặc biệt là những đối tượng là người có liên quan (anh, chị em...) của cổ đông nội bộ DN niêm yết. Đa số đều giải trình do không hiểu biết các quy định của Luật Chứng khoán và Thông tư hướng dẫn, không biết làm báo cáo như thế nào và gửi tới ai (mặc dù pháp luật đã có quy định), gây khó khăn cho công tác xử lý vi phạm. Vì vậy, UBCK sẽ thường xuyên tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến kiến thức pháp luật về chứng khoán đối với các đối tượng tham gia thị trường. Đồng thời, sẽ nâng mức xử phạt khi xây dựng Nghị định thay thế Nghị định 36/2007/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực chứng khoán và TTCK.
Dư luận khá bức xúc về mức phạt thấp 10 - 20 triệu đồng với trường hợp vi phạm trong công bố thông tin. Có những vi phạm xảy ra, vài tháng sau UBCK mới có quyết định xử phạt. Vì sao vậy, thưa bà?
Nghị định 36/200/7NĐ-CP có hiệu lực từ năm 2007, được xây dựng theo khung trần xử phạt vi phạm hành chính quy định tại Pháp lệnh Xử lý vi phạm hành chính năm 2002 (tối đa đối với lĩnh vực chứng khoán là 70 triệu đồng), nên nhìn chung, các mức xử phạt đều thấp.
Pháp lệnh Xử lý vi phạm hành chính đã được Quốc hội sửa đổi năm 2008. Theo đó, vi phạm trong lĩnh vực chứng khoán có thể bị xử phạt đến 500 triệu đồng, nên trong dự thảo Nghị định thay thế Nghị định 36, các mức xử phạt sẽ nâng lên, ví dụ như hành vi thao túng thị trường có mức xử phạt 200 - 300 triệu đồng.
Còn về công tác xử lý vi phạm thì UBCK thực hiện đúng theo quy trình. Thông qua hệ thống giám sát, khi phát hiện vi phạm trong giao dịch của NĐT, Sở GDCK sẽ yêu cầu cá nhân vi phạm giải trình. Sau khi có kết quả giải trình, Sở GDCK sẽ chuyển về Vụ Giám sát thị trường của UBCK. Vụ này sau khi phân tích, tổng hợp sẽ chuyển hồ sơ sang Thanh tra để xử lý. Thủ tục xử phạt vi phạm hành chính phải tuân theo quy trình chặt chẽ, các đối tượng vi phạm phải thừa nhận hành vi vi phạm, trên cơ sở đó mới có thể ra quyết định xử phạt.
Mức xử phạt thấp có nguyên nhân là UBCK vẫn chưa áp dụng hình thức phạt bổ sung đối với hành vi giao dịch nội gián và thao túng thị trường. Vì sao lại như vậy, thưa bà?
Pháp luật có quy định hình phạt bổ sung, nhưng thực tế lại chưa có hướng dẫn cụ thể cách tính khoản thu lợi trái phép. UBCK đang xây dựng cách tính khoản thu lợi trái pháp luật trình Bộ Tài chính ban hành, để xử phạt nghiêm hơn và tăng tính răn đe. Ngoài ra, dự thảo Nghị định thay thế Nghị định 36/NĐ-CP có bổ sung một số hành vi vi phạm mới phát sinh mà nghị định này chưa có chế tài xử lý.
Vậy UBCK làm gì để hạn chế tình trạng vi phạm về giao dịch trên TTCK?
Để hạn chế các vi phạm chế độ báo cáo và công bố thông tin của cổ đông nội bộ, ngoài việc nâng mức xử phạt để tăng tính răn đe, UBCK thường xuyên tăng cường công tác tuyên truyền phổ biến pháp luật. Ngày 1/3/2010, UBCK đã có công văn gửi các tổ chức niêm yết, đồng thời đăng trên trang thông tin điện tử của Ủy ban về việc yêu cầu HĐQT và Ban giám đốc của các công ty niêm yết phải nghiêm chỉnh chấp hành các quy định của pháp luật về chứng khoán và TTCK, trong đó có quy định nghĩa vụ công bố thông tin về giao dịch của các cổ đông nội bộ, bao gồm thành viên HĐQT, Ban kiểm soát, Ban giám đốc, Kế toán trưởng và các tổ chức, cá nhân có liên quan để đảm bảo thực hiện đúng quy định của pháp luật. Ngày 13/4/2010, UBCK có công văn khuyến cáo các công ty niêm yết phải thực hiện đầy đủ và đúng thời hạn về nghĩa vụ công bố thông tin theo quy định tại Khoản 1, Mục IV Thông tư 09/2010/TT-BTC ngày 15/1/2010 hướng dẫn về việc công bố thông tin trên TTCK. UBCK sẽ xem xét và xử phạt những công ty vi phạm chế độ báo cáo và công bố thông tin theo quy định. Hiện UBCK đang phân cấp công tác kiểm tra, giám sát cho hai Sở GDCK để các Sở chủ động công tác kiểm tra giám sát đối với các thành viên, các giao dịch, sớm phát hiện kịp thời báo cáo UBCK xử lý.
Nhiều thành viên thị trường bày tỏ ý tưởng nên thiết lập hệ thống kiểm soát giao dịch tự động của các cổ đông lớn, cổ đông nội bộ và người có liên quan từ CTCK, Sở GDCK. Bà có ủng hộ quan điểm này?
Đây cũng là một hướng. Tuy nhiên, có nhiều đối tượng phải thực hiện việc tuân thủ quy định công bố thông tin trên thị trường. Do đó, cần giải pháp đồng bộ. Trước mắt, quan trọng nhất vẫn là tuyên truyền cho các đối tượng nhận thức rõ trách nhiệm, nghĩa vụ của mình khi thực hiện giao dịch trên TTCK.
