Dự án thành phần 2, Cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu đang thi công nước rút để cơ bản hoàn thành trong năm 2025
Rốt ráo khắc phục
Sự nghiêm túc là điều có thể nhận thấy trong chỉ đạo mới nhất của Bộ Xây dựng về việc triển khai kết luận của Kiểm toán Nhà nước đối với Dự án thành phần 2, Dự án Đầu tư xây dựng đường bộ cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu giai đoạn I (Dự án thành phần 2, Cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu).
Cụ thể, tại Công văn số 8470/BXD-KHTC ngày 15/8/2025, ông Bùi Xuân Dũng, Thứ trưởng Bộ Xây dựng đã chỉ đạo Ban Quản lý dự án 85 (là đơn vị chủ đầu tư Dự án thành phần 2, Cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu) phải thực hiện nghiêm túc các kiến nghị được nêu trong Báo cáo kiểm toán.
Những nội dung được lãnh đạo Bộ Xây dựng lưu ý chủ đầu tư phải thực hiện gồm: các kiến nghị về xử lý tài chính; kiến nghị xử lý khác; kiến nghị công tác quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình; kiến nghị chấn chỉnh, rút kinh nghiệm về những tồn tại trong công tác quản lý đầu tư xây dựng đối với tập thể, cá nhân có liên quan đến các tồn tại được nêu trong Báo cáo kiểm toán.
Về xử lý tài chính tại Dự án thành phần 2, Cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu, Kiểm toán Nhà nước kiến nghị Ban Quản lý dự án 85 thu hồi nộp ngân sách nhà nước 221,142 triệu đồng; Giảm thanh toán 4,523 tỷ đồng; Kiến nghị xử lý khác 51,015 tỷ đồng.
Đơn vị chủ đầu tư cũng được giao khẩn trương kiểm tra, rà soát đánh giá hiệu quả kinh tế - kỹ thuật, mức độ ảnh hưởng đến tiến độ cung cấp vật liệu, tiến độ công trình đối với việc phải sử dụng mỏ đất tại xã Phước Bình, xã Bàu Cạn thuộc huyện Long Thành, tỉnh Đồng Nai (nay là xã Phước Thái, xã Long Phước, tỉnh Đồng Nai) và mỏ đất tại xã Long Giao, tỉnh Đồng Nai (trước đó ghi là thị trấn Long Giao, huyện Cẩm Mỹ). Đây là thay thế cho việc sử dụng đất tại khu vực quy hoạch Nhà ga T3, Cảng hàng không quốc tế Long Thành để thực hiện Dự án Đầu tư xây dựng đường bộ cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu giai đoạn I.
Đặc biệt, Cục Kinh tế - Quản lý đầu tư (Bộ Xây dựng) được yêu cầu rà soát báo cáo của Ban Quản lý dự án 85 về nội dung đánh giá hiệu quả kinh tế - kỹ thuật, mức độ ảnh hưởng đến tiến độ cung cấp vật liệu, tiến độ dự án đối với việc giao các mỏ đất và báo cáo Bộ Xây dựng nếu có dấu hiệu lãng phí vốn đầu tư.
“Yêu cầu các cơ quan, đơn vị báo cáo kết quả về Bộ Xây dựng (qua Vụ Kế hoạch - Tài chính) trước ngày 15/12/2025 để tổng hợp gửi Kiểm toán Nhà nước theo quy định. Báo cáo cần nêu rõ những kiến nghị đã thực hiện, kiến nghị đang thực hiện, kiến nghị chưa thực hiện”, Thứ trưởng Bùi Xuân Dũng nhấn mạnh.
Trước đó, vào cuối tháng 6/2025, Kiểm toán Nhà nước có Văn bản số 77/KTNN-TH về Báo cáo kiểm toán hoạt động xây dựng và việc quản lý, sử dụng vốn đầu tư Dự án thành phần 2, Cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu, gửi Bộ Xây dựng sau đúng 2 tháng tiến hành kiểm toán (19/3/2025 - 12/5/2025).
Được biết, tại Quyết định số 367/QĐ-KTNN ngày 14/3/2025, Tổng Kiểm toán Nhà nước đã xác định thời kỳ kiểm toán Dự án thành phần 2, Cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu là từ khi triển khai đến ngày 31/12/2024.
Kiểm toán Nhà nước không kiểm toán công tác bồi thường giải phóng mặt bằng, việc đền bù đất, giao đất cho các hộ dân tái định cư do đơn vị thực hiện (Trung tâm Phát triển quỹ đất huyện Long Thành cũ) đang bị cơ quan công an điều tra và đã khởi tố, bắt lãnh đạo đơn vị do liên quan đến công tác giải phóng mặt bằng Dự án Đầu tư xây dựng Cảng hàng không quốc tế Long Thành.
Kiểm toán Nhà nước cũng cho biết là không kiểm tra lại các tồn tại đã được Thanh tra Bộ Giao thông - Vận tải (nay là Bộ Xây dựng) chỉ ra tại Kết luận thanh tra số 18/KL-TTr ngày 24/2/2025, đồng thời không đưa vào biên bản kiểm toán, báo cáo kiểm toán những tồn tại này.
Cần phải nói thêm rằng, Dự án Đầu tư xây dựng đường bộ cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu giai đoạn I có tổng mức đầu tư 17.828 tỷ đồng là công trình trọng điểm quốc gia, sử dụng vốn đầu tư công, được thực hiện theo Chương trình Phục hồi và Phát triển kinh tế - xã hội. Dự án có chiều dài 53,7 km, quy mô xây dựng 4 - 6 làn xe, vận tốc thiết kế 100 km/h, được chia làm 3 dự án thành phần.
Trong đó, Dự án thành phần 2 (Km16 - Km34+200) có tổng mức đầu tư 6.852 tỷ đồng, do Bộ Xây dựng là cơ quan chủ quản, Ban Quản lý dự án 85 là chủ đầu tư.
Dự án thành phần 2 được khởi công 2 gói thầu xây lắp ngày 30/6/2023, theo kế hoạch sẽ phải cơ bản hoàn thành vào năm 2025 và hoàn thành đưa vào khai thác đồng bộ toàn dự án năm 2026.
Mặc dù Ban Quản lý dự án 85 là đơn vị có năng lực, bề dày kinh nghiệm trong quản lý các đại công trình hạ tầng quy mô lớn, phức tạp về công nghệ, nhưng quá trình triển khai Dự án thành phần 2, Cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu vẫn để lọt những khiếm khuyết có thể ảnh hưởng đến tiến độ, hiệu quả đầu tư công trình.
Rủi ro tiến độ
Khiếm khuyết đầu tiên được Kiểm toán Nhà nước ghi nhận tại Dự án thành phần 2, Cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu liên quan đến việc áp dụng cơ chế đặc thù khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường.
Theo Kiểm toán Nhà nước, từ tháng 2/2024, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo việc sử dụng lượng đất dôi dư, chưa sử dụng tại sân bay Long Thành cho Dự án thành phần 2, Cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu, nhưng đến nay việc triển khai của UBND tỉnh Đồng Nai, Ban Quản lý dự án 85 và các đơn vị liên quan chưa được thực hiện.
Việc cấp và sử dụng mỏ đất đắp (mỏ Phước Bình) để khai thác phục vụ Dự án thành phần 2 được Kiểm toán Nhà nước đánh giá là chưa đạt được phương án tối ưu so với việc khai thác tại khu vực quy hoạch Nhà ga T3, Cảng hàng không quốc tế Long Thành.
Cụ thể, đối với mỏ đất Phước Bình phải đền bù giải phóng mặt bằng, cự ly vận chuyển về công trình lớn hơn (trung bình khoảng trên 20 km), đường vận chuyển nhỏ, qua nhiều khu dân cư nên ảnh hưởng đến năng lực vận chuyển.
Trong khi đó, nếu khai thác được đất tại khu vực quy hoạch Nhà ga T3, Cảng hàng không quốc tế Long Thành thì sẽ không phải đền bù giải phóng mặt bằng, đường vận chuyển thuận lợi, tính trung bình khoảng 7 km về đến dự án (vận chuyển trên các tuyến đường công vụ trong Dự án Đầu tư xây dựng Cảng hàng không quốc tế Long Thành giai đoạn I và Dự án Cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu giai đoạn I) nên tăng được tối đa năng suất vận chuyển, đáp ứng được nhu cầu đất đắp, do đó đẩy nhanh được tiến độ thi công và sẽ giảm chi phí của Dự án thành phần 2, Cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu.
Kiểm toán Nhà nước yêu cầu Bộ Xây dựng rà soát, đánh giá hiệu quả kinh tế - kỹ thuật, mức độ ảnh hưởng của tồn tại này đến tiến độ cung cấp vật liệu, tiến độ dự án; báo cáo cấp có thẩm quyền nếu có dấu hiệu lãng phí vốn đầu tư.
Khiếm khuyết thứ hai tại Dự án thành phần 2, Cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu được Kiểm toán Nhà nước chỉ ra liên quan đến công tác lựa chọn nhà thầu cho 2 gói thầu xây lắp chính.
Hồ sơ yêu cầu các gói thầu xây lắp được chủ đầu tư áp dụng các tiêu chí lựa chọn nhà thầu xây lắp Dự án Xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc - Nam, giai đoạn 2021-2025 theo Văn bản số 60/TB-BGTVT ngày 22/11/2022 của Bộ Giao thông - Vận tải (cũ).
Tuy nhiên, một số tiêu chí được Kiểm toán Nhà nước đánh giá là chưa phù hợp, chưa chặt chẽ so với mẫu số 1A, Hồ sơ mời thầu xây lắp tại Thông tư số 08/2022/TT-BKHĐT ngày 31/5/2022 của Bộ Kế hoạch và Đầu tư (nay là Bộ Tài chính) về việc quy định chi tiết việc cung cấp, đăng tải thông tin về đấu thầu và lựa chọn nhà thầu trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia.
Hồ sơ đề xuất của các nhà thầu với các thiết bị nhà thầu đi thuê không có các hợp đồng thuê thiết bị theo yêu cầu của hồ sơ mời thầu (hồ sơ đề xuất chỉ có các hợp đồng nguyên tắc thuê thiết bị). Một số thiết bị (máy ủi, máy đào, máy lu bánh lốp) có giấy chứng nhận kiểm tra tình trạng kỹ thuật đã hết hạn (Gói thầu số 10-XL).
Đặc biệt, hồ sơ đề xuất kỹ thuật của các nhà thầu cũng chưa đầy đủ để mô tả cụ thể phương pháp thực hiện công việc, thiết bị, nhân sự, lịch biểu thực hiện và bất kỳ thông tin nào khác theo quy định tại yêu cầu kỹ thuật và phải mô tả đủ chi tiết để chứng minh tính phù hợp của đề xuất đối với các yêu cầu công việc và thời hạn cần hoàn thành công việc (Gói thầu số 10-XL).
Cũng theo ghi nhận của Kiểm toán Nhà nước, tiến độ các gói thầu xây lắp đang là một điểm gợn khác tại Dự án thành phần 2, Cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu.
Tại Gói thầu số 09-XL (do liên danh Tổng công ty Xây dựng Trường Sơn - Công ty cổ phần Tập đoàn Xây dựng Miền Trung - Công ty cổ phần Đầu tư xây dựng Thái Yên - Công ty cổ phần Quản lý và Xây dựng công trình giao thông 487 trúng thầu; khởi công ngày 30/6/2023, thời gian thực hiện 915 ngày) đến thời điểm kiểm toán vẫn đang thi công trong thời gian quy định tại hợp đồng.
Giá trị nghiệm thu A-B của Gói thầu 09-XL tính đến 31/12/2024 là 649,1/2.162 tỷ đồng (đạt 30,02% giá trị hợp đồng) trong khi theo kế hoạch, vào thời điểm này, liên danh nhà thầu phải đạt 76,48% giá trị hợp đồng. Như vậy, tiến độ thi công Gói thầu 09-XL đang chậm khoảng 46,46% so với tiến độ được duyệt.
Tại Gói thầu số 10-XL (do liên danh Công ty cổ phần Xuất nhập khẩu và Xây dựng Việt Nam - Tổng công ty Xây dựng số 1 - Công ty TNHH Đầu tư xây dựng DACINCO trúng thầu; khởi công ngày 30/6/2023, thời gian thực hiện 915 ngày) đến thời điểm kiểm toán vẫn đang trong thời gian quy định tại hợp đồng.
Giá trị nghiệm thu A-B của Gói thầu số 10-XL đến ngày 31/12/2024 mới đạt 205,9/2.116,7 tỷ đồng (đạt 9,73% giá trị hợp đồng), chậm khoảng 42,91% so với tiến độ được duyệt.
Điều đáng nói là, theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Dự án thành phần 2, Cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu phải hoàn thành trong năm 2025.
“Tuy nhiên, đến thời điểm này còn một số khó khăn như: công tác di dời hạ tầng kỹ thuật; khó khăn về nguồn vật liệu đá các loại; thời tiết miền Nam sắp chuyển mùa mưa nên sẽ làm ảnh hưởng đến tiến độ thi công Dự án”, Kiểm toán Nhà nước nhận định.
