Những ngôi nhà bỏ hoang ở Nhật Bản được biết đến với cái tên “akiya” – một thuật ngữ thường dùng để chỉ những ngôi nhà dân cư vô chủ ở khu vực nông thôn.
Nhưng ngày càng có nhiều akiya xuất hiện ở các thành phố lớn như Tokyo, Kyoto, và đó là thực tế đau đầu đối với một chính phủ đang phải vật lộn với tình trạng dân số già và số trẻ em chào đời mỗi năm giảm đáng báo động.
Ông Jeffrey Hall, giảng viên tại Đại học Nghiên cứu Quốc tế Kanda ở Chiba, cho biết: “Đây là dấu hiệu của sự suy giảm dân số Nhật Bản. Đó không phải là vấn đề xây quá nhiều nhà mà là không có đủ người”.
Theo số liệu do Bộ Nội vụ và Truyền thông Nhật Bản tổng hợp, 14% tổng số nhà ở tại Nhật Bản bị bỏ không. Con số này bao gồm những ngôi nhà thứ hai của gia đình và nhà bị bỏ không vì những lý do khác.
Các chuyên gia nói với CNN rằng không phải tất cả các ngôi nhà không người ở đều bị hủy hoại, giống như các akiya truyền thống, nhưng số lượng ngày càng tăng của chúng đang gây ra một loạt vấn đề khác cho chính phủ và cộng đồng.
Trong số này có những nỗ lực nhằm phục hồi các thị trấn xuống cấp, đang trở thành mối nguy hiểm tiềm tàng do thiếu bảo trì nhà cửa và làm tăng rủi ro cho lực lượng cứu hộ trong thời điểm xảy ra thảm họa ở một quốc gia thường xuyên hứng chịu động đất và sóng thần.
| |
Thảm thực vật mọc um tùm bao quanh một ngôi nhà akiya ở khu vực Yato, thành phố Yokosuka, Nhật Bản. Ảnh: Bloomberg/Getty Images |
Những ngôi nhà akiya vốn được truyền qua nhiều thế hệ. Nhưng với tỷ lệ sinh giảm mạnh ở Nhật Bản, nhiều người không có con cháu thừa kế hoặc thế hệ trẻ đã chuyển đến thành phố và không muốn trở về vùng nông thôn để tiếp nhận nhà của người thân.
Ngoài ra, một số ngôi nhà cũng bị bỏ không vì chính quyền địa phương không biết chủ sở hữu là ai do việc lưu trữ hồ sơ kém.
Chính phủ Nhật Bản hiện đang rất khó khăn trong việc trẻ hóa các cộng đồng nông thôn đang già đi nhanh chóng.
Theo chính sách thuế của Nhật Bản, một số chủ sở hữu nhà thường thấy việc giữ lại ngôi nhà sẽ tiết kiệm chi phí hơn so với việc phá bỏ nó để tái phát triển. Và ngay cả khi chủ sở hữu muốn bán, họ có thể gặp khó khăn trong việc tìm người mua.
Chuyên gia Hall cho biết: “Nhiều ngôi nhà trong số này cần các điểm đổ phương tiện giao thông công cộng, khó tiếp cận các dịch vụ chăm sóc sức khỏe và thậm chí cả các cửa hàng tiện lợi”.
Nhiều video xuất hiện trên các trang mạng cho thấy cảnh người nước ngoài mua những ngôi nhà giá rẻ ở Nhật Bản và biến chúng thành nhà nghỉ hay quán cà phê đầy phong cách. Tuy nhiên, ông Hall cảnh báo rằng việc này không dễ dàng như người ta tưởng.
“Sự thật là hầu hết những ngôi nhà này sẽ không được bán cho người nước ngoài, hoặc các thủ tục hành chính và các quy định đằng sau nó không phải là điều dễ dàng đối với những người không nói và tiếng Nhật thật tốt. Họ sẽ không thể mua được những ngôi nhà này với giá rẻ”, ông nói.
Dân số giảm, nhà không có người ở
Dân số Nhật Bản đã liên tục giảm trong nhiều năm trở lại đây, và ở lần thống kê gần nhất vào 2022, dân số đã giảm hơn 800.000 người kể từ năm trước, xuống còn 125,4 triệu người.
Theo số liệu chính thức, vào năm 2023, số ca sinh mới đã giảm năm thứ 8 liên tiếp, xuống mức thấp kỷ lục.
Tỷ lệ sinh của Nhật Bản đã dao động quanh mức 1,3 con/phụ nữ trong nhiều năm, thấp hơn nhiều so với mức cần thiết là 2,1 để duy trì dân số ổn định. Tuần trước Bộ Nội vụ và Truyền thông Nhật Bản cho biết số trẻ em dưới 15 tuổi đã giảm năm thứ 43 liên tiếp xuống mức thấp kỷ lục là khoảng 14 triệu, tính đến ngày 1/4.
| |
Ngôi nhà gỗ bỏ hoang bị sập một phần ở Tambasasayama, Nhật Bản vào ngày 5/04/2023. Ảnh: Getty Images |
Tất cả những điều đó có nghĩa là vấn đề nhà bỏ không vì quá ít người dường như sẽ còn kéo dài.
Yuki Akiyama, giáo sư khoa kiến trúc và thiết kế đô thị tại Đại học Thành phố Tokyo, cho biết những ngôi nhà bỏ trống đã từng gây ra nhiều vấn đề, chẳng hạn như sau trận động đất mạnh 7,5 độ tấn công Bán đảo Noto ở Ishikawa vào tháng 1 năm nay.
Ông nói, khu vực xảy ra trận động đất có rất nhiều akiya và chúng gây nguy hiểm cho người dân trong thảm họa cũng như thách thức cho việc tái thiết sau động đất.