Đa phần nhà đầu tư chưa mạnh dạn giải ngân, mà chủ yếu tập trung vào các giao dịch ngắn hạn theo phân tích kỹ thuật
Tâm lý phòng thủ gia tăng
Trong tháng 11 và đầu tháng 12/2025, mối lo ngại về lãi suất quay trở lại, khi lãi suất qua đêm trên thị trường liên ngân hàng tăng lên trên 7%/năm và duy trì xu hướng đi lên, phản ánh áp lực thanh khoản gia tăng. Diễn biến này không xuất phát từ chủ trương thắt chặt có chủ ý của Ngân hàng Nhà nước, mà chủ yếu đến từ các yếu tố kỹ thuật và thời điểm, bao gồm: chiến lược bảng cân đối của các ngân hàng; sự phân hóa về thanh khoản giữa các tổ chức tín dụng; yếu tố mùa vụ trong điều hành tài khóa.
Ngày 4/12/2025, Ngân hàng Nhà nước nâng lãi suất cho vay cầm cố giấy tờ có giá trên kênh thị trường mở (OMO) thêm 50 điểm cơ bản trên tất cả các kỳ hạn (7-91 ngày), đồng thời chào thầu 25.000 tỷ đồng với lãi suất 4,5%/năm. Một số quan điểm cho rằng, đây là tín hiệu thắt chặt trong bối cảnh áp lực tỷ giá và lạm phát gia tăng, đồng thời là yếu tố “bồi thêm” cho các phiên giảm điểm của thị trường chứng khoán trong vài tuần qua.
Tuy nhiên, theo quan điểm của các chuyên gia Công ty Chứng khoán SSI, động thái này chủ yếu mang tính điều hành thanh khoản ngắn hạn, nhằm giải tỏa nhu cầu vốn trên thị trường liên ngân hàng. Việc điều chỉnh lãi suất theo hướng có tăng có giảm (tương tự giai đoạn quý II-III/2024) cho thấy, Ngân hàng Nhà nước đang sử dụng lãi suất OMO như một công cụ kỹ thuật, thay vì phát đi tín hiệu thay đổi định hướng chính sách.
Song song với việc nâng lãi suất OMO, Ngân hàng Nhà nước đã triển khai nghiệp vụ hoán đổi USD/VND kỳ hạn 14 ngày từ ngày 5/12, với giá mua giao ngay USD ở mức 23.945 VND/USD, giá bán kỳ hạn 23.955 VND/USD và hạn mức tối đa 500 triệu USD. Công cụ này giúp cung ứng thanh khoản VND thông qua tài sản USD, hướng tới các ngân hàng hạn chế về tài sản đủ điều kiện thực hiện giao dịch mua bán lại (repo).
Nhìn chung, các động thái nâng lãi suất OMO và triển khai nghiệp vụ hoán đổi ngoại tệ (FX swap) phản ánh cách tiếp cận chủ động trong quản lý thanh khoản, nhằm làm “mượt” các biến động ngắn hạn trên thị trường tiền tệ. Tại Việt Nam, chính sách tiền tệ không đơn thuần là “tăng hay giảm lãi suất”, mà là sự điều phối tổng thể giữa ổn định tỷ giá, điều kiện thanh khoản và động lực tín dụng. Những biện pháp gần đây của Ngân hàng Nhà nước hoàn toàn phù hợp với khuôn khổ điều hành này, nhấn mạnh mục tiêu ổn định vận hành thị trường hơn là hàm ý đảo chiều chính sách.
Theo Dragon Capital, môi trường lạm phát ổn định vẫn là yếu tố then chốt để duy trì chính sách tiền tệ hỗ trợ, dù lãi suất liên ngân hàng và lãi suất huy động gần đây có xu hướng nhích lên. Tuy nhiên, mức tăng này chủ yếu đến từ nhu cầu giải ngân mạnh của các dự án đầu tư công vào cuối năm, nên khó tạo ra sự thay đổi đáng kể trong định hướng chính sách vĩ mô chung.
Trong trung tuần tháng 12, chỉ số VN-Index ghi nhận tuần giảm mạnh nhất (5,4%) kể từ đáy tháng 4/2025, đồng thời là tuần giảm trên 5% lần thứ ba trong vòng hai năm qua. Với bốn phiên giảm liên tiếp kể từ vùng đỉnh 1.800 điểm, chỉ số đã xóa sạch thành quả tăng của ba tuần trước đó và lấy đi khoảng 62% mức tăng kể từ đáy 1.580 điểm.
Nhịp giảm xuất phát từ cả nhóm Vingroup (VHM, VPL, VRE đóng góp 21 điểm trong tổng mức giảm 94 điểm của VN-Index, còn VIC tăng nhẹ) và nhóm ngân hàng như VPB, TCB, VCB, LPB, CTG. Mốc 1.700 điểm bị xuyên thủng trong thời gian ngắn ở phiên cuối tuần, thay vì kéo dài trong suốt thời gian giao dịch.
Cùng thời điểm, một số cổ phiếu IPO và mới niêm yết cũng chịu tác động chung, khiến tâm lý nhà đầu tư chuyển từ hào hứng sang thận trọng, e ngại, khi cổ phiếu giảm khá sâu ngay trong những phiên giao dịch đầu tiên.
Theo các chuyên gia chứng khoán, thị trường điều chỉnh trong bối cảnh không xuất hiện thông tin bất lợi và diễn ra trong thời gian ngắn, do đó cung - cầu có thể sớm cân bằng trở lại. Đặc biệt, một số nhóm cổ phiếu như chứng khoán, ngân hàng, bất động sản… đã bị “thủng nền” có khả năng xuất hiện nhịp hồi kỹ thuật.
Bối cảnh ngắn hạn có thể chịu tác động từ biến động lãi suất, song diễn biến này mang tính mùa vụ và gần như lặp lại hàng năm, hơn là chỉ báo cho thấy lạm phát có nguy cơ tăng mạnh hoặc chính sách tiền tệ nới lỏng bị thu hẹp.
Dù vậy, ghi nhận chung cho thấy, tâm lý thận trọng đang gia tăng, đa phần nhà đầu tư chưa mạnh dạn giải ngân, mà chủ yếu tập trung vào các giao dịch ngắn hạn theo phân tích kỹ thuật.
Thanh khoản thu hẹp, khối ngoại hạ nhiệt bán ròng
Chính sách tiền tệ không đơn thuần là tăng hay giảm lãi suất, mà là sự điều phối tổng thể giữa ổn định tỷ giá, điều kiện thanh khoản và động lực tín dụng.
Trong tháng 11, VN-Index tăng 3% so với tháng 10 (tính theo USD), nhưng giá trị giao dịch bình quân ngày giảm xuống khoảng 960 triệu USD, thấp hơn mức 1,4 tỷ USD của hai tháng trước đó.
Theo chuyên gia SSI, thanh khoản trong tháng 12 nhiều khả năng tương đương với tháng 11, do tình trạng thiếu hụt thanh khoản trong hệ thống ngân hàng vẫn thể hiện qua mặt bằng lãi suất qua đêm duy trì ở mức cao. Tuy nhiên, việc VPX và VCK niêm yết trong tháng 12 có thể giúp giải phóng một phần nguồn vốn của nhà đầu tư. Ngoài ra, xu hướng hạ nhiệt của lãi suất qua đêm vào cuối năm trong những năm gần đây cũng được kỳ vọng sẽ hỗ trợ điều kiện thanh khoản của thị trường.
Theo Dragon Capital, thanh khoản giảm chủ yếu phản ánh việc nhà đầu tư ít thay đổi vị thế, hạn chế mua đuổi và thị trường đang trong trạng thái “hấp thụ” bớt đà tăng, hơn là xuất phát từ những thay đổi về yếu tố cơ bản.
Nhà đầu tư trong nước tiếp tục đóng vai trò là lực đỡ quan trọng của thị trường, với 237.000 tài khoản giao dịch mở mới trong tháng 11, nâng tổng số lên 11,6 triệu tài khoản và vượt sớm mục tiêu 11 triệu tài khoản vào năm 2030 của Chính phủ. Sự tham gia ngày càng rộng rãi của nhà đầu tư nội địa đang góp phần gia tăng chiều sâu thanh khoản và giảm sự phụ thuộc vào bất kỳ nhóm nhà đầu tư nào.
Khối ngoại tiếp tục bán ròng khoảng 260 triệu USD trong tháng 11, đưa tổng mức bán ròng lũy kế từ đầu năm 2025 lên xấp xỉ 5,2 tỷ USD. Tuy vậy, áp lực bán đã có dấu hiệu hạ nhiệt và xuất hiện những giai đoạn mua ròng mang tính chọn lọc. Dù còn quá sớm để đưa ra kết luận, nhưng Dragon Capital cho rằng, diễn biến này có thể cho thấy áp lực bán từ khối ngoại đang dịu lại và có khả năng cải thiện trong thời gian tới.
Cơ hội chọn lọc trong giai đoạn điều chỉnh
Theo ghi nhận từ nhiều ý kiến chuyên gia, dù khó kỳ vọng một nhịp tăng mạnh cả về điểm số lẫn thanh khoản trong thời gian còn lại của tháng 12, nhưng động lực phục hồi đã xuất hiện ở một số nhóm cổ phiếu từ tháng 11 và có khả năng lan tỏa sang các nhóm ngành trọng điểm.
Dữ liệu lịch sử cho thấy, nhóm ngân hàng và vật liệu cơ bản thường có diễn biến vượt trội trong tháng 12.
Theo SSI, nhóm ngân hàng là chủ điểm đầu tư đáng chú ý khi được kỳ vọng duy trì tăng trưởng ổn định, với lợi nhuận năm 2026 dự kiến tăng khoảng 16%, nhờ sự phục hồi của thị trường bất động sản và nhu cầu tín dụng duy trì bền vững.
Nhóm cổ phiếu tiêu dùng được kỳ vọng duy trì mức tăng trưởng hai chữ số, nhờ mở rộng mạng lưới cửa hàng, gia tăng thị phần và các chính sách hỗ trợ, trong đó đáng chú ý là việc nâng ngưỡng thu nhập chịu thuế áp dụng từ tháng 1/2026.
Bất động sản và đầu tư công được hưởng lợi từ hoạt động xây dựng sôi động và chi tiêu hạ tầng tăng mạnh. Ưu tiên nhóm vật liệu xây dựng hơn nhóm xây dựng nhờ mức định giá hấp dẫn hơn. Trong khi đó, nhóm doanh nghiệp bất động sản có thể đối mặt với tăng trưởng lợi nhuận chậm hơn trong năm 2026 và phù hợp hơn với chiến lược giao dịch ngắn hạn.
Các nhóm hưởng lợi chính sách như phân bón và xăng dầu được hỗ trợ bởi cơ chế khấu trừ thuế giá trị gia tăng đầu vào hoặc nghị định mới về kinh doanh xăng dầu.
Công nghệ thông tin có thể ghi nhận sự phục hồi trong năm 2026 sau một năm 2025 trầm lắng, trong bối cảnh mặt bằng định giá hiện tại ở mức thấp đang tạo ra điểm vào hấp dẫn.
