Theo ngân hàng đầu tư Macquarie, nhà sản xuất niken lớn nhất thế giới Indonesia đã tăng sản lượng thêm 30% trong năm ngoái lên 1,9 triệu tấn, mặc dù nhu cầu toàn cầu về kim loại này hầu như không tăng.
Sự thúc đẩy mạnh mẽ của Indonesia đã giúp tăng thị phần của nước này lên 55% vào năm ngoái, tăng từ mức chỉ 16% vào năm 2017. Tuy nhiên, sản lượng tăng cũng góp phần khiến giá niken toàn cầu giảm 43% trong năm qua.
Các nhà phân tích lo ngại rằng sự thống trị của Indonesia trong nguồn cung toàn cầu sẽ chỉ tăng lên khi giá kim loại thấp buộc các nhà sản xuất ở nơi khác phải đóng cửa các mỏ không còn khả thi và kìm hãm những phát triển mới.
Jim Lennon, nhà phân tích thị trường niken kỳ cựu tại Macquarie cho biết: “Nếu chúng ta thấy nhiều dự án ngoài Indonesia đi vào bế tắc thì thị phần của Indonesia thậm chí còn cao hơn…Hiện tại, không có lựa chọn nào khác. Không có nguồn lớn nào được phát triển hoặc phê duyệt ở nơi khác”.
Các công ty Trung Quốc đã đầu tư rất lớn vào niken của Indonesia để đảm bảo đầu vào chi phí thấp cho thép không gỉ của họ và đáp ứng nhu cầu tăng vọt về pin ô tô điện.
 |
Diễn biến giá niken tại LME |
Nguồn cung kim loại công nghiệp như đồng, chì và kẽm thường cao hơn hoặc thấp hơn 0-2% so với nhu cầu hàng năm. Tuy nhiên, nguồn cung niken cao hơn khoảng 6-8% so với mức tiêu thụ 3,2 triệu tấn năm ngoái do sự bùng nổ nguồn cung ở Indonesia.
Trong khi đó, nhu cầu tiêu dùng và công nghiệp từ Trung Quốc đã suy yếu. Sự phục hồi kinh tế ảm đạm hậu Covid đã hạn chế doanh số bán xe điện. Trung Quốc cũng đang chuyển sang sử dụng pin giá rẻ không chứa niken và coban, nghĩa là nhu cầu niken năm ngoái phần lớn được hỗ trợ bởi ngành thép.
Nguồn cung tăng và nhu cầu yếu hơn đã đẩy giá niken tại Sàn giao dịch kim loại London (LME) lên khoảng 16.500 USD/tấn trong năm qua, nhưng đây cũng được cho là mức khiến hơn một nửa sản lượng niken toàn cầu trở nên không kinh tế.
Khả năng đóng cửa các mỏ không mang lại lợi nhuận đã gióng lên hồi chuông cảnh báo ở các thủ đô phía Tây Úc về sự tập trung nguồn cung quá mức ở Indonesia, là nơi phần lớn các mỏ, địa điểm chế biến và giao dịch cung ứng đều do các tập đoàn Trung Quốc nắm giữ.
 |
Thị phần niken của Indonesia |
Các công ty Trung Quốc cũng đã đạt được lợi thế công nghệ trong công nghệ chế biến và chuyển đổi niken, đồng thời thống trị ngành sản xuất thép và pin toàn cầu, khiến những người mua tiềm năng ở nơi khác khó cạnh tranh hơn.
Ashley Zumwalt-Forbes, phó giám đốc phụ trách pin và vật liệu quan trọng tại Bộ Năng lượng Mỹ cho biết sự thống trị thị trường của Indonesia và Trung Quốc là “mối đe dọa lớn” đối với an ninh quốc gia và quốc tế cũng như môi trường.
Trong những tuần gần đây, các phái đoàn của chính phủ Pháp đã đến thăm New Caledonia - từng là trung tâm sản xuất niken quan trọng toàn cầu - khi họ đang gặp thách thức trong việc xác định cần bao nhiêu hỗ trợ để mở rộng ba nhà khai thác mỏ lớn của Pháp sau khi mỗi công ty trong số họ tuyên bố sẽ ngừng đưa tiền vào các hoạt động thua lỗ.
Một giám đốc điều hành cấp cao trong lĩnh vực sản xuất niken ở Indonesia cho biết, mặc dù lợi nhuận biên ngày càng mỏng đối với các nhà sản xuất địa phương, nhưng họ vẫn hy vọng có thể sống sót sau thời kỳ suy thoái lâu hơn so với các đối thủ cạnh tranh ở các khu vực khác trên thế giới vì chi phí thấp.
Các nhà phân tích cho rằng, kết quả là các nhà sản xuất niken bên ngoài Indonesia phải đối mặt với nhiều thiệt hại hơn.
Colin Hamilton, nhà phân tích hàng hóa tại BMO ở London cho biết: “Chúng tôi chưa thấy đủ mức cắt giảm để có thể nói rằng giá niken đã chạm mức sàn”.
