Vụ kiện diễn ra trong bối cảnh Liên minh châu Âu (EU) đang tiến tới phê duyệt kế hoạch huy động vốn cho Ukraine trong giai đoạn 2026-2027 bằng cách sử dụng nguồn tiền thu được từ 210 tỷ euro tài sản bị đóng băng của Ngân hàng Trung ương Nga trên toàn khối.
Các lãnh đạo EU dự kiến sẽ xem xét việc đóng băng tài sản của Nga và cấu trúc khoản vay cho Ukraine tại hội nghị thượng đỉnh ngày 18/12.
“Do các hành động bất hợp pháp của Euroclear gây thiệt hại cho Ngân hàng Trung ương Nga, cùng với việc Ủy ban châu Âu đang xem xét những cơ chế có thể trực tiếp hoặc gián tiếp sử dụng tài sản của Ngân hàng Trung ương Nga mà không có sự đồng ý của chúng tôi, chúng tôi đã nộp đơn lên Tòa Trọng tài Moscow kiện Euroclear để yêu cầu bồi thường thiệt hại”, Ngân hàng Trung ương Nga cho biết.
Bỉ đã phản đối việc sử dụng tài sản công của Nga vì lo ngại rằng nước này có thể sẽ phải tự đứng ra hoàn trả lại số tiền đó cho Nga trong tương lai. Khoảng 185 tỷ euro tài sản bị đóng băng của Nga đang nằm dưới sự quản lý của Euroclear, trong khi 25 tỷ euro khác nằm rải rác khắp EU trong các tài khoản ngân hàng tư nhân.
Khi tương lai của khoản vay mà EU đang cân nhắc sẽ trao cho Ukraine bằng nguồn tài sản Nga bị đóng băng vẫn còn bỏ ngỏ, các đại sứ của các quốc gia EU mới đây đã trao quyền khẩn cấp cho Ủy ban châu Âu nhằm duy trì tình trạng đóng băng vĩnh viễn đối với tài sản công của Nga. Giải pháp này đồng nghĩa với việc số tài sản sẽ tiếp tục bị phong tỏa cho đến khi Nga bồi thường thiệt hại cho Ukraine, qua đó giảm đáng kể khả năng những nước có xu hướng thân Nga như Hungary hoặc Slovakia trả lại các khoản tiền bị đóng băng cho Nga.
Mặc dù các tòa án Nga hầu như không có thẩm quyền buộc Euroclear phải bàn giao tài sản bằng euro hoặc đô la nằm tại Bỉ, nhưng họ lại có quyền thực hiện các biện pháp trả đũa đối với các khoản tiền của Euroclear đang nằm trong các tổ chức tài chính.
Tuy nhiên, vào năm 2024, Ủy ban châu Âu đã đưa ra một cơ chế pháp lý để bồi thường cho Euroclear những tổn thất phát sinh tại Nga do việc tuân thủ các lệnh trừng phạt của phương Tây - điều này đã vô hiệu hóa hiệu quả các tác động kinh tế của sự trả đũa từ phía Nga.
Mặt khác, Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) đã cảnh báo rằng nếu người châu Âu tỏ ra sẵn sàng tịch thu tài sản của các quốc gia khác, điều đó có thể làm suy giảm niềm tin vào đồng euro.
Một số quốc gia thành viên cũng lo ngại khả năng Nga trả đũa. Thủ tướng Bỉ Bart De Wever đã từ chối phê chuẩn kế hoạch này, viện dẫn lo ngại rằng Nga có thể sẽ đưa ra các biện pháp ảnh hưởng tới các lợi ích của Bỉ.
