Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn trình bày báo cáo tiếp thu, giải trình các luật về giáo dục sáng 10/12
Sáng 10/12, tiếp chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội thông qua 3 dự án luật về giáo dục, bao gồm: Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục; Luật Giáo dục đại học (sửa đổi) và Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi).
Trước khi Quốc hội bấm nút thông qua, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) Nguyễn Kim Sơn trình bày báo cáo tiếp thu, giải trình 3 dự án luật nói trên.
Chính phủ sẽ miễn phí sách giáo khoa cho học sinh
Tại Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo cho biết, Chính phủ đã tiếp thu ý kiến, chỉnh lý các quy định:
Chính phủ quy định việc miễn phí sách giáo khoa cho học sinh; Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo quyết định một bộ sách giáo khoa giáo dục phổ thông sử dụng thống nhất toàn quốc;
Cùng với đó, Hội đồng quốc gia thẩm định sách giáo khoa do Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định và thành lập theo từng môn học, hoạt động giáo dục để thẩm định sách giáo khoa. Hội đồng và thành viên Hội đồng chịu trách nhiệm về nội dung và chất lượng thẩm định;
Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo phê duyệt sách giáo khoa để sử dụng trong cơ sở giáo dục phổ thông sau khi được Hội đồng quốc gia thẩm định sách giáo khoa thẩm định và đánh giá xếp loại đạt; quy định tiêu chuẩn, quy trình biên soạn, chỉnh sửa sách giáo khoa giáo dục phổ thông.
Việc này nhằm bảo đảm cho phép Bộ GD&ĐT lựa chọn phương án biên soạn một bộ sách mới hoặc lựa chọn, chỉnh lý từ các bộ sách hiện hành, tùy thuộc vào tình hình thực tiễn và quyết định của cấp có thẩm quyền.
Bên cạnh đó, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục giao Chính phủ quy định việc miễn phí sách giáo khoa cho học sinh, đồng thời, bỏ quy định "giao Chính phủ quy định chi tiết về xã hội hóa sách giáo khoa".
Về văn bằng, chứng chỉ của hệ thống giáo dục quốc dân, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho hay, Chính phủ chỉ đạo rà soát, chỉnh lý thống nhất quy định không cấp bằng trung học cơ sở, thay bằng cụm từ "hoàn thành chương trình trung học cơ sở hoặc tương đương" trong toàn bộ dự thảo Luật.
Đồng thời, dự thảo quy định văn bằng, chứng chỉ được cấp dưới dạng bản giấy hoặc bản số, nhằm thúc đẩy triển khai các chủ trương về chuyển đổi số trong giáo dục.
Bên cạnh đó, dự thảo chuẩn hóa thuật ngữ "văn bằng chương trình đào tạo chuyên sâu của một số ngành, lĩnh vực đặc thù" thay cho "văn bằng tương đương", phản ánh đúng bản chất các văn bằng như bác sĩ, dược sĩ, kỹ sư, kiến trúc sư; bảo đảm thống nhất với dự thảo Luật Giáo dục đại học (sửa đổi) và tiệm cận thông lệ quốc tế.
Dự thảo cũng quy định rõ Bộ trưởng Bộ GD&ĐT quản lý văn bằng, chứng chỉ của hệ thống giáo dục quốc dân để bảo đảm linh hoạt, kịp thời điều chỉnh theo yêu cầu thực tiễn, đồng thời giữ tính thống nhất, liên thông và minh bạch của hệ thống.
 |
Quốc hội thông qua 3 luật quan trọng về giáo dục sáng 10/12 |
Đối với các chương trình đào tạo chuyên sâu sau đại học thuộc lĩnh vực sức khỏe cấp văn bằng như bác sĩ nội trú, bác sĩ chuyên khoa, việc hướng dẫn tổ chức thực hiện và quản lý do Bộ Y tế thực hiện theo quy định tại dự thảo Luật Giáo dục đại học (sửa đổi).
Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2026.
Trao quyền tự chủ thực chất cho đại học
Về Luật Giáo dục đại học (sửa đổi), theo Bộ trưởng, Chính phủ tiếp thu các ý kiến cho rằng Luật hiện hành đã trao quyền tự chủ cho đại học nhưng chưa đi vào thực chất.
Trên cơ sở đó, dự thảo Luật lần này đã quy định đầy đủ các nhóm tự chủ bao gồm: tự chủ học thuật, tổ chức bộ máy, nhân sự và tài chính, đồng thời khẳng định trách nhiệm giải trình là nghĩa vụ pháp lý bắt buộc.
Những chỉnh lý này nâng quyền tự chủ trở thành thực chất, song hành với cơ chế kiểm soát quyền lực, bảo đảm liêm chính học thuật, minh bạch và chất lượng hoạt động của cơ sở giáo dục đại học.
Cụ thể, Luật quy định bảo đảm quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm và trách nhiệm giải trình của cơ sở giáo dục đại học; hiệu lực quản lý nhà nước, sự kiểm tra, giám sát của các cơ quan có thẩm quyền nhằm bảo đảm chất lượng, hiệu quả, công bằng, bình đẳng trong tiếp cận giáo dục đại học, thúc đẩy học tập suốt đời; bảo đảm tự do học thuật gắn với liêm chính học thuật và trách nhiệm đối với cộng đồng.
 |
Kết quả biểu quyết thông qua Luật Giáo dục đại học (sửa đổi) sáng 10/12 |
Về nhóm chủ đề về đào tạo chuyên sâu sau đại học cấp văn bằng bác sĩ nội trú, bác sĩ chuyên khoa I, II của Bộ Y tế và liên thông giữa bác sĩ nội trú, bác sĩ chuyên khoa với bằng tiến sĩ, thạc sĩ, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT cho biết Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Giáo dục và Bộ Y tế nghiên cứu, thảo luận dưới góc độ chuyên môn.
Hai Bộ thống nhất: Các chương trình đào tạo chuyên sâu sau đại học thuộc lĩnh vực sức khỏe cấp văn bằng bác sĩ nội trú, bác sĩ chuyên khoa do Bộ Y tế hướng dẫn, tổ chức thực hiện và quản lý. Quy định này nhằm tăng cường trách nhiệm của Bộ Y tế trong quản lý đào tạo sau đại học chuyên sâu lĩnh vực sức khỏe.
Luật Giáo dục đại học (sửa đổi) có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2026.
Bổ sung trung học nghề cùng bậc học với THPT
Về Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi), báo cáo tiếp thu, giải trình, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết, dự thảo Luật bổ sung trung học nghề cùng bậc học với THPT, tích hợp giữa kiến thức cốt lõi của chương trình THPT và chuyên môn nghề, nhằm thúc đẩy hiệu quả phân luồng, hướng nghiệp, vừa góp phần phổ cập giáo dục THPT, vừa cung ứng nguồn nhân lực trẻ có kỹ năng nghề cho phát triển kinh tế - xã hội đất nước.
 |
91,54% đại biểu Quốc hội đồng thuận thông qua Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi) |
Dự thảo Luật đã định vị vị trí của trung học nghề trong Khung trình độ quốc gia và Khung cơ cấu hệ thống giáo dục quốc dân; quy định rõ mục tiêu đào tạo, chương trình đào tạo của trung học nghề, trung cấp và văn bằng cấp cho người học đồng thời sẽ quy định cụ thể chuẩn chương trình đào tạo, cấu trúc chương trình, khối lượng học tập của trung học nghề trong các văn bản hướng dẫn luật.
Luật cũng thống nhất phạm vi điều chỉnh của Luật là hoạt động giáo dục nghề nghiệp trong hệ thống giáo dục quốc dân; định vị giáo dục nghề nghiệp là then chốt trong phát triển lực lượng lao động kỹ năng cao; Nhà nước có chính sách ưu tiên để phát triển hệ thống giáo dục nghề nghiệp chất lượng cao, quan tâm phát triển giáo dục nghề nghiệp vùng nông thôn, vùng khó khăn.
Thống nhất bổ sung quy định doanh nghiệp có vai trò đặc biệt quan trọng trong giáo dục nghề nghiệp, đồng hành với Nhà nước, cơ sở hoạt động giáo dục nghề nghiệp trong đào tạo nguồn nhân lực có kỹ năng nghề, đáp ứng yêu cầu của thị trường lao động; bổ sung quy định về Chính sách của Nhà nước đối với doanh nghiệp; bổ sung quy định về Quỹ đào tạo nhân lực của doanh nghiệp để thể chế hóa chủ trương trong Nghị quyết 71 của Bộ Chính trị về huy động sự tham gia hiệu quả của doanh nghiệp vào hoạt động giáo dục nghề nghiệp.
Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi) có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2026, trừ trường hợp quy định tại khoản 2 Điều này (Khoản 4 Điều 6, khoản 4 và khoản 5 Điều 24, khoản 1 Điều 26, Điều 32, Điều 35, Điều 36, Điều 39, Điều 42 của Luật này có hiệu lực thi hành kể từ ngày 1/7/2026).
Huy động khoảng 580.133 tỷ đồng nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo giai đoạn 2026-2035
Cũng trong sáng 10/12, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết về chủ trương đầu tư Chương trình Mục tiêu quốc gia hiện đại hóa, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo giai đoạn 2026 - 2035.
Theo đó, Quốc hội đồng ý đầu tư 174.673 tỷ đồng để thực hiện Chương trình giai đoạn 2026 - 2030. Còn giai đoạn 2031 - 2035, căn cứ kết quả thực hiện của Chương trình giai đoạn 2026-2030, Chính phủ trình Quốc hội quyết định nguồn lực thực hiện Chương trình giai đoạn 2031 - 2035.
Tổng các nguồn lực huy động để thực hiện toàn bộ Chương trình giai đoạn 2026-2035 dự kiến khoảng 580.133 tỷ đồng.
Sáng cùng ngày, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết về một số cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội để thực hiện đột phá phát triển giáo dục và đào tạo với chính sách đặc thù, vượt trội về đãi ngộ với nhân lực trong ngành giáo dục.
Cụ thể, phụ cấp ưu đãi nghề được thực hiện theo lộ trình do Chính phủ quy định đối với cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông công lập với mức tối thiểu 70% đối với giáo viên, tối thiểu 30% đối với nhân viên và 100% đối với giáo viên công tác tại vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, biên giới, hải đảo.
Cơ sở giáo dục nghề nghiệp, giáo dục đại học được tự chủ quyết định mức thu nhập tăng thêm cho nhà giáo, viên chức và người lao động từ nguồn thu hợp pháp ngoài ngân sách nhà nước cấp được để lại theo quy định của pháp luật...
