Thị trường xe điện tại Việt Nam có tiềm năng tăng trưởng cao, nhất là xe máy điện
Chuyển đổi sang năng lượng xanh
Ngày 22/7/2022, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định 876/QĐ-TTg về chương trình chuyển đổi năng lượng xanh, giảm phát thải khí carbon và khí metan của ngành giao thông vận tải, đặt mục tiêu đến năm 2040, Việt Nam sẽ từng bước hạn chế, tiến tới dừng sản xuất, lắp ráp, nhập khẩu ô tô, mô tô, xe gắn máy sử dụng nhiên liệu hoá thạch. Đến năm 2050, 100% phương tiện giao thông cơ giới đường bộ, bao gồm cả xe cá nhân và xe vận tải công cộng, xe chuyên dụng chuyển đổi sang sử dụng điện, năng lượng xanh; hoàn thiện hạ tầng sạc điện, cung cấp năng lượng xanh trên phạm vi toàn quốc, đáp ứng nhu cầu của người dân và doanh nghiệp.
Mới đây, ngày 13/4/2023, Bộ Giao thông - Vận tải đã có văn bản gửi tới ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đề nghị xây dựng phê duyệt kế hoạch nhiệm vụ cụ thể triển khai chương trình hành động về chuyển đổi năng lượng xanh tại địa phương, báo cáo trong tháng 5/2023.
Ông Hoàng Mạnh Tân, Giám đốc Công ty cổ phần Phát triển năng lượng Sơn Hà (Sơn Hà, mã chứng khoán SHE) kỳ vọng, chương trình chuyển đổi năng lượng xanh và các chính sách khơi thông, thúc đẩy giao thông xanh sẽ tạo ra cú huých tăng trưởng trong dài hạn cho các doanh nghiệp phát triển xe máy điện, ô tô điện.
“Việt Nam trong tương lai sẽ không còn xe máy chạy bằng động cơ đốt trong, mà thay vào đó là xe máy điện với nhiều tính năng ưu việt. Thị trường xe máy điện thay thế xe xăng hầu như mới có và chưa nhiều doanh nghiệp thực hiện nên chúng tôi đưa ra kế hoạch sản xuất và lắp ráp các dòng sản phẩm này. Quan trọng nhất là thay đổi nhận thức của người dân trong sự nghiệp cách mạng xanh, chuyển đổi từ xe máy xăng sang xe điện”, ông Tân chia sẻ.
Nhu cầu xe điện sẽ rất lớn
Theo kế hoạch của Chính phủ, đến năm 2040 sẽ dừng toàn bộ việc sản xuất xe máy xăng.
Hiện tại, Việt Nam có trên 60 triệu xe máy và khoảng 4,5 triệu ô tô đang lưu hành. Năm 2022, doanh số tiêu thụ xe máy đạt hơn 3 triệu, là lần thứ năm trong vòng 7 năm qua, thị trường xe máy Việt Nam đạt mốc doanh số này. Số liệu từ World Atlas cho thấy, Việt Nam đứng thứ hai trong danh sách 10 quốc gia có tỷ lệ hộ gia đình sử dụng xe máy cao nhất thế giới năm 2022, đạt 86% (sau Thái Lan với tỷ lệ 87%).
Về ô tô, doanh số của các thành viên Hiệp hội Các nhà sản xuất ô tô Việt Nam đạt hơn 400.000 chiếc trong năm 2022, nếu tính cả doanh số của VinFast và TC Motor (đơn vị lắp ráp, phân phối xe du lịch Hyundai tại Việt Nam), thì người Việt đã mua hơn 500.000 xe (chưa bao gồm doanh số bán xe của các thương hiệu ô tô nhập khẩu, chiếm 30 - 40% trong tổng lượng xe bán ra những năm gần đây). Bộ Công thương dự báo, nhu cầu ô tô của cả nước năm 2025 theo phương án trung bình khoảng 800.000 - 900.000 xe và đến năm 2030 khoảng 1,5 - 1,8 triệu xe.
Khi dịch chuyển từ xe sử dụng xăng sang điện thì nhu cầu về xe điện sẽ rất lớn, mục tiêu đến năm 2030 đạt 22% số xe máy hai bánh là xe điện. Nhiều thành phố lớn như Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng, Hải Phòng, Cần Thơ đã lên kế hoạch bỏ xe máy chạy xăng trong nội đô vào năm 2030.
Theo báo cáo của Motorcycle Data, thị phần xe máy điện tại Việt Nam đã tăng từ 5,4% năm 2019 lên 10% năm 2021 và tiếp tục tăng trong năm 2022. Với ô tô, số liệu của Cục Đăng kiểm Việt Nam cho thấy, thị phần ô tô điện hiện chỉ đạt hơn 1%, nhưng đang có xu hướng tăng. Nếu như năm 2020 chỉ có 900 ô tô điện thì năm 2021 có thêm hơn 1.000 xe và năm 2022 vừa qua, riêng hai mẫu xe thuần điện của VinFast là VFe34 và VF8 đã đạt doanh số hơn 7.000 chiếc (chưa bao gồm số liệu tháng 9 - 10/2022).
Hiện tại, VinFast và Sơn Hà được đánh giá là 2 doanh nghiệp đầu tư sản xuất bài bản, quy mô lớn và theo chiến lược đường dài.
Mới đây, VinFast chính thức tham gia vào lĩnh vực kinh doanh taxi điện, bắt đầu với 600 chiếc ô tô màu xanh lục lam. Ngày 14/4/2023, Công ty cổ phần Di chuyển xanh và thông minh GSM đã đưa 600 xe điện VinFast vào hoạt động taxi tại Hà Nội, gồm 500 chiếc VFe34 và 100 chiếc VF8.
Giá điện ổn định giúp taxi điện trở thành một lựa chọn tốt hơn so với taxi chạy bằng xăng. Hiệp hội Taxi Hà Nội đang nghiên cứu cách để có thể điện khí hóa đội xe. Theo lộ trình chuyển đổi xe xăng sang xe điện tại Quyết định 876/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, kể từ năm 2030, doanh nghiệp taxi khi thay thế, mua mới phải chuyển đổi sang xe điện.
Nhà sản xuất đẩy mạnh phát triển xe điện
Ngày 8/4/2023, Sơn Hà đã ra mắt 4 mẫu xe máy điện EVGO mới, được cho là “bộ tứ thay thế xe xăng”. Trước đó, kể từ cuối năm 2020, Công ty ra mắt thị trường 5 mẫu xe máy điện.
Tại Đại hội cổ đông thường niên 2023, lãnh đạo Sơn Hà cho biết, Công ty đã xây dựng kế hoạch nâng cấp nhà máy EVGO đạt tiêu chuẩn ISO 9001-2015, tiêu chuẩn BSCI, đủ điều kiện để xuất khẩu sản phẩm sang thị trường Mỹ, EU.
“Theo kế hoạch của Chính phủ, đến năm 2040 sẽ dừng toàn bộ việc sản xuất xe máy xăng. Kế hoạch này có thể sẽ đạt được sớm hơn bởi hai lý do sau: người dân bắt đầu có ý thức về bảo vệ môi trường và cảm thấy lợi ích hơn khi dùng xe điện và các hãng sản xuất xe máy xăng lớn nhất bây giờ cũng đang rục rịch chuyển đổi sang sản xuất xe điện. Điều này cho thấy, kỷ nguyên của xe máy điện đã bắt đầu”, vị giám đốc Sơn Hà nhận định.
Không chỉ các nhà sản xuất xe điện thuần túy như Sơn Hà, Pega, VinFast, mà các doanh nghiệp lớn trong ngành công nghiệp mô tô tại Việt Nam chuyên sản xuất xe xăng cũng đã và đang đẩy mạnh mảng xe máy điện như SYM, Honda, Yamaha, Piaggio…
Cuối năm ngoái, Yamaha ra mắt thị trường Việt Nam mẫu xe điện Yamaha NEO’S với giá niêm yết 50 triệu đồng, còn Honda cho khách hàng lái thử nhiều mẫu xe máy điện tại một sự kiện ở Hà Nội.
Với ô tô, Mercedes-Benz đã cho ra mắt xe ô tô điện và phân phối ở Việt Nam từ năm 2022. Công ty cổ phần Dịch vụ ô tô Hàng Xanh là đơn vị đầu tiên phân phối ô tô điện Mercedes-Benz ở miền Bắc.
Trước xu thế chuyển đổi giao thông xanh, kỷ nguyên xe xăng sẽ dần mất đi và thay thế bằng xe điện. Nếu doanh nghiệp làm tốt thì không chỉ phục vụ thị trường Việt Nam, mà còn có thể khai thác thị trường 700 triệu dân khu vực Đông Nam Á. Các nước lân cận như Thái Lan, Indonesia… cũng đang rất quyết liệt chuyển dịch phương tiện chạy xăng sang phương tiện chạy điện.
