Cùng với giáo dục cho trẻ kỹ năng sống, việc dạy trẻ cách chi tiêu sao cho hợp lý và hiệu quả cũng rất cần thiết, bởi trẻ em trong thế giới hiện đại được tiếp xúc với tiền từ rất sớm. Thậm chí, tính cần thiết của việc giáo dục tài chính cho trẻ được nhiều chuyên gia giáo dục ví von như việc đánh răng hàng ngày.
Các bậc cha mẹ luôn muốn con mình hiểu được giá trị của đồng tiền, của công sức lao động, biết quý trọng và chi tiêu một cách khôn ngoan. Giá trị quan trọng mà các bậc cha mẹ tạo dựng cho con cái không phải là để lại cho con tài sản, vật chất hay tiền bạc, mà chính là dạy các con tư duy chi tiêu thông minh và khả năng phán đoán, ra quyết định tài chính khôn ngoan trong cuộc sống.
Tại Việt Nam, trẻ thường được tiếp xúc với tiền thông qua sinh hoạt hay thói quen hằng ngày như được tiền lì xì, được cho tiền mua những món đồ nhỏ, hoặc được cha mẹ giao đi mua đồ lặt vặt. Tuy nhiên, hiện vẫn chưa có nhiều mô hình giáo dục kỹ năng quản lý tài chính cho trẻ một cách cơ bản và khoa học, đặc biệt là ở các vùng khó khăn, địa bàn xa xôi.
Theo Chương trình Giáo dục tài chính và xã hội cho trẻ em (CSFE) của Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF), trẻ em và thanh thiếu niên là “tế bào” kinh tế - xã hội hiện tại và tương lai, quyết định tầm ảnh hưởng và sự phát triển của xã hội trong tương lai.
Giáo dục tài chính cho trẻ em và thanh thiếu niên là điều cần thiết để đảm bảo các em có hiểu biết về chi tiêu, tài chính, từ đó đưa ra quyết định sáng suốt. Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD) cho rằng, cải thiện năng lực tư duy tài chính là điều không thể thiếu trong thế giới toàn cầu hóa. Không có kiến thức tài chính, kế hoạch chi tiêu, cá nhân và hộ gia đình dễ bị nợ nần và vỡ nợ.
Do vậy, cần giáo dục tài chính cho trẻ em và thanh thiếu niên, coi đây là cấu phần quan trọng trong quá trình chuyển đổi từ thời thơ ấu đến tuổi trưởng thành cũng như trong quá trình phát triển của các công dân có trách nhiệm tài chính. OECD khuyến nghị: “Giáo dục tài chính nên bắt đầu ở trường học. Trong cuộc sống, mọi người nên được giáo dục về các vấn đề tài chính càng sớm càng tốt.”
Tại các quốc gia phát triển, công tác đào tạo - giáo dục tài chính và tư duy tài chính cho trẻ rất được chú trọng. Với mục tiêu để trẻ em làm quen, hiểu và trở thành người thông minh trong lĩnh vực tài chính, nhiều quốc gia phát triển đã triển khai các chương trình xóa mù về tài chính từ lứa tuổi mẫu giáo cho tới khi trưởng thành, đi làm.
Tại Malaysia, từ năm 1997, Ngân hàng Trung ương Malaysia đã phát động một chiến dịch tiết kiệm để đẩy mạnh giáo dục tài chính cho học sinh trên toàn quốc, với mục tiêu lâu dài là đảm bảo các thế hệ người dân Malaysia tương lai có hiểu biết tài chính. Chiến dịch nhằm tạo thói quen tiết kiệm, nâng cao nhận thức cho học sinh về tầm quan trọng của việc quản lý và lập kế hoạch tài chính thông minh. Một số sáng kiến trong chiến dịch đã được triển khai thành công như: Câu lạc bộ Tài chính cho học sinh, website giáo dục tài chính tương tác (www.duitsaku.com), Cẩm nang Chi tiêu bỏ túi...
Nhằm khuyến khích tư duy tài chính và tiêu dùng thông minh, Công ty TNHH Bảo hiểm Nhân thọ MB Ageas (MB Ageas Life) sẽ tổ chức hoạt động trải nghiệm “Nhà đầu tư tương lai” cho trẻ em bên lề Giải chạy tiếp sức gia đình MB Ageas Life Family Ekiden và Lễ hội Trải nghiệm lớn khôn diễn ra vào ngày 12/8 tại khu vực hồ Hoàn Kiếm (Hà Nội).
Các “nhà đầu tư tương lai” sẽ được thử thách tự tính toán, phân tích các quyết định chi tiêu để lựa chọn những món đồ phù hợp với ngân sách nhất định. Qua đó, giúp các em ý thức được thu nhập, làm thế nào để có thu nhập và nhận thức rõ giá trị của đồng tiền hơn.
