“Mách nước” đầu tư chứng chỉ quỹ

Hấp dẫn…

Có nhiều nhà đầu tư hỏi người viết rằng, với số vốn khoảng 200 - 300 triệu đồng thì nên đầu tư vào chứng chỉ quỹ, hay tự mình đầu tư cổ phiếu? Khó có thể đưa ra một câu trả lời chính xác, vì mỗi kênh đầu tư có những ưu, nhược điểm riêng.

Để có thể tự tin đầu tư chứng chỉ quỹ, nhà đầu tư cần hiểu rõ các đặc điểm của hình thức đầu tư này. Bản chất chứng chỉ quỹ là một loại chứng khoán, đại diện cho phần vốn góp của nhà đầu tư vào quỹ đầu tư. Các quỹ này được quản lý bởi những công ty quản lý quỹ chuyên nghiệp, sử dụng nguồn vốn từ nhiều nhà đầu tư để mua cổ phiếu, trái phiếu hoặc các tài sản đầu tư khác. Khi mua chứng chỉ quỹ, nhà đầu tư không trực tiếp sở hữu cổ phiếu hay trái phiếu quỹ đầu tư đã mua, mà sở hữu một phần giá trị tài sản ròng của quỹ đầu tư đó.

Trên thị trường chứng khoán Việt Nam, chứng chỉ quỹ mở (quỹ OEF - Open Ended Fund) và chứng chỉ quỹ hoán đổi danh mục (quỹ ETF - Exchange Traded Fund) là 2 loại hình quỹ đầu tư đại chúng phổ biến, mang lại những cơ hội và lợi ích khác nhau.

Quỹ mở thường được quản lý một cách chủ động bởi các công ty quản lý quỹ được cấp phép bởi Ủy ban Chứng khoán Nhà nước. Quỹ mở cho phép nhà đầu tư mua hoặc bán lại chứng chỉ quỹ trực tiếp với công ty quản lý quỹ vào các ngày giao dịch dựa trên giá trị tài sản ròng (NAV) trên mỗi chứng chỉ quỹ. Đây là lựa chọn phù hợp cho người muốn tìm kiếm sự linh hoạt và đa dạng hóa danh mục đầu tư, với mức rủi ro được kiểm soát bởi các chuyên gia tài chính.

Trong khi đó, quỹ ETF là một loại quỹ đầu tư thụ động, được niêm yết và giao dịch trên sàn chứng khoán giống như cổ phiếu. Quỹ ETF mô phỏng theo một chỉ số cụ thể, chẳng hạn VN30, VNDiamond…, giúp nhà đầu tư dễ dàng tiếp cận thị trường với chi phí thấp và tính thanh khoản cao. Tuy nhiên, quy mô đầu tư tối thiểu của quỹ ETF là 1 tỷ đồng, nên loại hình đầu tư này có thể không phù hợp với các nhà đầu tư có nhu cầu đầu tư số tiền nhỏ hơn.

Cả hai loại quỹ đều có vai trò quan trọng trong việc đa dạng hóa kênh đầu tư tại Việt Nam, nhưng sự lựa chọn giữa quỹ mở và quỹ ETF phụ thuộc vào quy mô đầu tư, chiến lược tài chính, khẩu vị rủi ro và mục tiêu của từng nhà đầu tư.

Đầu tư vào chứng chỉ quỹ mang lại nhiều ưu điểm so với cổ phiếu, đặc biệt với những nhà đầu tư không chuyên hoặc không có nhiều thời gian nghiên cứu thị trường. Các quỹ đầu tư thường được quản lý bởi các chuyên gia tài chính giàu kinh nghiệm. Đối với các quỹ mở chủ động, việc lựa chọn cổ phiếu hay trái phiếu để đưa vào danh mục đầu tư đòi hỏi các chuyên gia phải tổng hợp, phân tích thông tin đa chiều.

Ở VCBF, để đưa ra được quan điểm về việc nên hay không nên mua hay bán một cổ phiếu hay trái phiếu nào đó, các cán bộ đầu tư và cán bộ nghiên cứu phân tích không chỉ tìm hiểu về tình hình hoạt động của một doanh nghiệp cụ thể, mà phải đánh giá được ảnh hưởng của các yếu tố vĩ mô của cả Việt Nam và trên thế giới, tiềm năng tăng trưởng hay các trở ngại của ngành kinh doanh mà doanh nghiệp đó đang hoạt động. Từ đó, dự đoán kết quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp trong 3-5 năm tới và xác định mức giá giao dịch hiện tại cổ phiếu của doanh nghiệp đó trên thị trường có hợp lý hay không.

Đối với đầu tư trái phiếu doanh nghiệp, việc phân tích lại tập trung nhiều vào dòng tiền, để từ đó đánh giá khả năng trả nợ của doanh nghiệp cũng như mức lợi tức trái phiếu phù hợp.

Quỹ đầu tư thường duy trì một danh mục đa dạng với nhiều loại chứng khoán khác nhau nhằm giảm thiểu rủi ro nếu một chứng khoán nào đó có kết quả không tích cực như dự đoán. Một lợi thế nữa là tính thanh khoản cao, đặc biệt với các quỹ mở, nhà đầu tư có thể mua bán chứng chỉ quỹ vào các ngày giao dịch theo quy định của mỗi quỹ. Yêu cầu vốn đầu tư thấp ở các quỹ mở giúp nhà đầu tư có số vốn nhỏ dễ dàng tham gia và tiếp cận các kênh đầu tư tài chính. Đây là hình thức đầu tư phù hợp cho cả mục tiêu ngắn hạn và dài hạn, mang lại sự linh hoạt và hiệu quả tài chính.

… nhưng cũng có rủi ro

Cần tránh việc “lướt sóng” chứng chỉ quỹ, chạy theo lợi nhuận ngắn hạn, mà nên có kế hoạch đầu tư dài hạn vì thị trường tài chính với các nhiễu động ngắn hạn chắc chắn sẽ ảnh hưởng tới kết quả đầu tư của các quỹ.

Như đã đề cập trên, với mỗi loại hình đầu tư thì lợi nhuận đi kèm với rủi ro tương ứng và đầu tư vào chứng chỉ quỹ cũng tiềm ẩn một số rủi ro mà nhà đầu tư cần lưu ý. Rủi ro thị trường là điều không thể tránh khỏi, vì giá trị của chứng chỉ quỹ phụ thuộc vào giá thị trường của các tài sản mà quỹ đầu tư mua vào và giá trị này có thể giảm mạnh khi thị trường diễn biến tiêu cực.

Thực tế, thị trường chứng khoán Việt Nam từng có nhiều đợt giảm mạnh khi xuất hiện các thông tin bất lợi, chẳng hạn giai đoạn quý IV/2022 - khi thị trường tài chính chao đảo trước việc khởi tố và bắt giam một số cá nhân liên quan đến các sai phạm xảy ra ở Ngân hàng TMCP Sài Gòn (SCB) hay sai phạm trong quá trình phát hành trái phiếu doanh nghiệp. Thị trường cũng có thể diễn biến tiêu cực sau một giai đoạn dài tăng trưởng nóng, nhưng lại không được hỗ trợ bởi kết quả kinh doanh khả quan của các doanh nghiệp.

Khi các sự kiện này diễn ra, giá của hầu như tất cả các chứng khoán đều bị ảnh hưởng và hiệu suất đầu tư có thể không đạt kỳ vọng của nhà đầu tư. Bên cạnh đó, cũng tồn tại rủi ro liên quan đến khả năng, trình độ của đội ngũ vận hành quỹ đầu tư, đặc biệt là các quỹ mở được quản lý chủ động. Việc lựa chọn sai chứng khoán hoặc đặt cược quá nhiều vào một vài chứng khoán nào đó có thể dẫn đến các kết quả đầu tư không như mong muốn.

Để hạn chế rủi ro khi đầu tư vào chứng chỉ quỹ, nhà đầu tư cần lựa chọn các quỹ đầu tư được vận hành bởi các công ty quản lý quỹ uy tín, có đội ngũ chuyên gia tài chính giàu kinh nghiệm. Nhà đầu tư cần nghiên cứu kỹ về mục tiêu, chiến lược đầu tư của các quỹ để đảm bảo lựa chọn được quỹ phù hợp với khẩu vị rủi ro và mục tiêu tài chính của bản thân. Và quan trọng hơn cả, nhà đầu tư cần tránh việc “lướt sóng” chứng chỉ quỹ, chạy theo lợi nhuận ngắn hạn, mà nên có kế hoạch đầu tư dài hạn vì thị trường tài chính với các nhiễu động ngắn hạn chắc chắn sẽ ảnh hưởng tới kết quả đầu tư của các quỹ. Tuy nhiên, khi nhà đầu tư đồng hành cùng công ty quản lý quỹ, mà đúng hơn là đồng hành cùng các doanh nghiệp trên thị trường vốn Việt Nam, nhà đầu tư sẽ đạt được kết quả đầu tư tốt trong dài hạn.

Dương Kim Anh