Hôm thứ Năm (1/8), lợi suất trái phiếu kỳ hạn 10 năm đã giảm về 2,13% trong khi lợi suất trái phiếu kỳ hạn 30 năm cũng giảm xuống 2,37%.
Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBOC) đã cảnh báo rằng việc đẩy mạnh mua trái phiếu chính phủ có nguy cơ tạo ra một cuộc khủng hoảng ngân hàng tương tự như Silicon Valley Bank (SVB). Tháng trước, ngân hàng trung ương đã tiết lộ sự sẵn sàng can thiệp vào thị trường trái phiếu lần đầu tiên sau nhiều thập kỷ để ngăn chặn sự sụt giảm mạnh về lợi suất dài hạn.
"PBOC đã phải vật lộn với các nhà đầu tư trái phiếu về lãi suất dài hạn trong một thời gian, nhưng cho đến nay vẫn chưa thành công", Larry Hu, chuyên gia kinh tế Trung Quốc tại Macquarie cho biết.
 |
Lợi suất trái phiếu chính phủ kỳ hạn 10 năm và 3 năm của Trung Quốc |
Niềm tin của các nhà đầu tư vào nợ công của Trung Quốc đã được củng cố bởi nền kinh tế trong nước đang suy yếu.
Nền kinh tế Trung Quốc đã tăng trưởng 4,7% so với cùng kỳ năm ngoái trong quý II, khi bị ảnh hưởng bởi nhu cầu tiêu dùng yếu và sự suy thoái kéo dài của thị trường bất động sản. Hoạt động sản xuất của nước này đã giảm trong tháng thứ ba liên tiếp vào tháng 7, trong khi CPI vẫn chỉ quanh mức 0. Sự suy thoái đã đẩy các nhà đầu tư rút khỏi cổ phiếu và bất động sản và chuyển sang trái phiếu chính phủ dài hạn trong năm nay.
Khi nền kinh tế trong nước đang chật vật để phục hồi, các nhà đầu tư đã đặt cược rằng lợi suất sẽ giảm hơn nữa khi các nhà hoạch định chính sách của Trung Quốc buộc phải can thiệp sâu hơn vào nền kinh tế. Điều đó có thể mang ý nghĩa cắt giảm lãi suất để kích thích nhu cầu của nhà đầu tư, làm giảm lợi suất. Nhưng điều đó đã làm tăng thêm áp lực lên PBOC khi họ cố gắng tăng lợi suất để ngăn chặn bong bóng xuất hiện trên thị trường trái phiếu chính phủ.
Một trong những tác động của ngân hàng trung ương tới thị trường là gây ảnh hưởng đến lãi suất thị trường mà các ngân hàng cho nhau vay và bán trái phiếu chính phủ trên thị trường thứ cấp để củng cố lợi suất. Nhưng tuần trước, PBOC đã khiến thị trường bất ngờ với một loạt các đợt cắt giảm lãi suất liên ngân hàng và không giải thích cách họ sẽ tiếp tục bảo vệ lợi suất trong điều kiện lãi suất thấp hơn. Sự thay đổi đột ngột đó đã châm ngòi cho một đợt mua trái phiếu chính phủ mạnh mẽ khác.
"Vấn đề chính hiện nay là uy tín của PBOC không đủ mạnh, đó là lý do tại sao cuộc chiến với thị trường vẫn diễn ra căng thẳng và tại sao chỉ riêng những cảnh báo bằng lời nói hầu như không có tác dụng… Cuối cùng, ngân hàng trung ương luôn có thể chiến thắng. Nhưng sức mạnh của uy tín quyết định đến cái giá phải trả cho chiến thắng của họ”, một giám đốc điều hành cấp cao tại một ngân hàng châu Âu có trụ sở tại Hồng Kông cho biết.
Sau khi liên tục đưa ra cảnh báo trong tháng 6, PBOC đã chuyển từ lời nói về vấn đề này sang tự trang bị công cụ để can thiệp trực tiếp vào thị trường.
Vào đầu tháng 7, PBOC đã tiết lộ các thỏa thuận với một số tổ chức tài chính để vay hàng trăm tỷ nhân dân tệ trái phiếu dài hạn, để có thể bán ra thị trường để đáp ứng nhu cầu. Nhiều nhà phân tích tin rằng nếu ngân hàng trung ương thực hiện chiến lược này sẽ cung cấp cho PBOC một công cụ quan trọng để tạo ra mức sàn cho lợi suất dài hạn.
“Nếu họ đặt ra mục tiêu, họ chắc chắn có thể đạt được mục tiêu đó…Tuy nhiên, mục tiêu thực sự của PBOC là thiết lập đường cong lợi suất dốc lên, trong đó lợi suất ngắn hạn thấp hơn để tạo điều kiện cho sự phát triển kinh doanh và lợi suất dài hạn cao hơn để khuyến khích đầu tư”, Wei Li, nhà quản lý danh mục đầu tư tại BNP Paribas Asset Management cho biết.
Tuy nhiên, các nhà đầu tư vẫn tiếp tục bỏ qua cả cảnh báo của PBOC và hỏa lực tiềm tàng mà PBOC có.
Theo chuyên gia về giao dịch trái phiếu tại một công ty chứng khoán quốc doanh ở Bắc Kinh, ngày càng có nhiều nhà giao dịch tham gia vào hiện tượng "làm phẳng đường cong lợi suất", trong đó họ dự đoán sự khác biệt tối thiểu giữa lãi suất trái phiếu ngắn hạn và dài hạn. "Điều này báo hiệu sự thiếu tự tin vào tiềm năng tăng trưởng của thị trường…Đó là điều khiến PBOC lo ngại".
Các nhà phân tích cảnh báo rằng mục tiêu tăng lợi suất của PBOC nhằm ngăn chặn sự sụp đổ theo kiểu SVB trong hệ thống ngân hàng không chỉ xung đột với thị trường mà còn với mong muốn giảm lợi suất của Bộ Tài chính, vì điều đó có nghĩa là chính phủ có thể phát hành trái phiếu với chi phí thấp hơn.
"Cần cả sự can đảm và thời gian để chứng minh thị trường sai hoặc xác nhận rằng PBOC đúng. Tuy nhiên, thời gian không phải lúc nào cũng là đồng minh của ngân hàng trung ương", ông Wei Li cho biết.
