Phó chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Nguyễn Thị Thủy tham gia thảo luận.
Những lỗ hổng trong pháp luật thời gian qua kéo theo những lỗ hổng trong quản lý chung cư mini, theo nhận xét của Phó chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội, bà Nguyễn Thị Thủy.
Sáng 1/11, Quốc hội thảo luận tại hội trường về kinh tế, xã hội và những hạn chế trong quản lý chung cư mini được đề cập khá nhiều.
Đại biểu Hoàng Đức Thắng (Quảng Trị) nhìn nhận, vụ cháy chung cư mini tại quận Thanh Xuân (Hà Nội) như giọt nước tràn ly của những tồn tại tích tụ lâu nay.
Nhưng, theo đại biểu, chung cư mini cũng là cứu cánh chỗ ở cho người thu nhập thấp, sinh viên hiện nay. Vì thế, cần giải bài toán hiện hữu bằng những biện pháp kỹ thuật phù hợp, bịt chặt kẽ hở cần quản lý là việc cần làm ngay.
"Nhưng siết chặt quá mức cần thiết sẽ đẩy người lao động, sinh viên nghèo ra đường, khi họ không có điều kiện để ở tại những căn hộ đáp ứng yêu cầu cao", ông Thắng nêu quan điểm.
Trong mối liên quan với nhà ở cho người thu nhập thấp, ông Thắng nói thời gian qua đã thiết kế nhiều chính sách hấp dẫn, hỗ trợ nhà đầu tư, doanh nghiệp đầu tư nhà ở xã hội, nhưng doanh nghiệp chưa mặn mà.
Gói tín dụng 120.000 tỷ đồng dành cho vay nhà ở xã hội mới giải ngân được 83 tỷ đồng, nhưng lại ế ẩm hàng nghìn căn hộ không ai thuê mua. Phải chăng vì nó quá xa vời so với khả năng tài chính của người dân thu nhập thấp, còn người đủ điều kiện mua thì chưa mặn mà, ông Thắng đặt vấn đề.
Vị đại biểu Quảng Trị cho rằng, sự tồn tại của núi thủ tục, rừng quy định hành chính cùng những rủi ro pháp lý là nguyên nhân tình trạng trên. Vì thế phải tháo gỡ nút thắt, tháo gỡ cho doanh nghiệp thì mục tiêu phát triển nhà ở xã hội mới đạt được.
Cùng quan tâm đến chung cư mini, song đại biểu Leo Thị Lịch (Bắc Giang) không đồng tình với quan điểm không nên siết chặt quản lý chung cư mini.
Theo đại biểu Thắng, nhà ở, nhà trọ với người lao động, người thu nhập thấp rất cần thiết. Nhưng không vì thế mà buông lỏng công tác quản lý nhà nước về xây dựng nhà ở, nhà trọ và khu chung cư không đảm bảo an toàn. Việc cấp phép sai, không đúng quy định về cấp phép xây dựng đối với những ngôi nhà này là cần phải xử lý nghiêm minh.
Nêu ví dụ chung cư của ông Nghiêm Quang Minh (bị can trong vụ cháy chung cư tại Khương Hạ, Hà Nội), được cấp phép 6 tầng nhưng xây 9 tầng, đại biểu Lịch nêu, ông Minh có tới 8 khu chung cư tương tự được xây trong 10 năm cho thuê, rất nguy hiểm đến tính mạng con người.
"Quản lý nhà nước của chúng ta buông lỏng quản lý, biết nhưng không xử lý. Đó là kẽ hở trong công tác quản lý, cần phải làm nghiêm khắc", bà Lịch tỏ rõ quan điểm.
Liên quan đến phòng cháy chữa cháy, đại biểu Lịch cho hay, qua giám sát đối với 65 cơ sở cho thuê chung cư mini thì hầu hết đều không bảo đảm. Nhưng theo báo cáo, hiện không có quy định về phòng cháy chữa cháy đối với nhà riêng lẻ. Như vậy luật còn chỗ trống, kẽ hở, cần siết chặt quản lý, làm rõ trách nhiệm của ngành chức năng và phải sửa luật trong thời gian tới.
Cũng nêu vấn đề phải siết chặt quản lý chung cư mini, đại biểu Nguyễn Thị Thủy, Phó chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội nói, với mức giá chỉ 700 - 800 triệu đồng, chung cư mini đáp ứng nhu cầu của rất nhiều người dân có khả năng tài chính eo hẹp. Những người này không dám mơ có căn hộ đảm bảo chất lượng, chung cư mini là sự lựa chọn phù hợp. Nhiều người biết nguy cơ mất an toàn, nhưng tin sẽ không xảy ra. Điều này càng cho thấy thị trường đang thiếu trầm trọng sản phẩm nhà ở bình dân.
Phó chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp phân tích, với quy định hiện hành, một cá nhân, gia đình có thể đứng ra xây dựng chung cư mini để bán mà không bị khống chế số lượng căn hộ, chiều cao. Thủ tục xin xây loại nhà ở này cũng đơn giản, chỉ cần xin cấp giấy phép xây dựng riêng lẻ với nhà ở xây dựng. Trong khi đó, chung cư dù quy mô lớn hay nhỏ đều có tính chất rất phức tạp, liên quan an toàn tính mạng con người.
"Nhưng với nhà ở riêng lẻ, chung cư mini hiện nay đều không chịu tiền kiểm hay hậu kiểm của Sở Xây dựng như các chung cư thông thường khác. Những lỗ hổng pháp luật thời gian qua đã kéo theo kẽ hở trong quản lý chung cư mini", Phó chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp nhận xét.
Trong khi đó, 10 năm qua đã chứng kiến sự gia tăng nhanh chóng của các chung cư mini. Riêng TP.HCM có hơn 42.200 nhà cho thuê kiểu chung cư mini. Đáng nói là hầu hết các chung cư mini hiện nay đều xây trên diện tích đất nhỏ, trong ngõ hẹp, tiềm ẩn nguy cơ cao về an toàn cháy nổ, khi xảy ra cháy rất khó chữa cháy, bà Thủy lo ngại.
Đại biểu Thủy cũng dẫn lời nhiều chuyên gia xây dựng tổng kết, các chung cư mini "4 không": không ban quản lý, không quy chế vận hành, không lối thoát hiểm, không quy chuẩn phòng cháy chữa cháy… Nhiều chung cư mini xây dựng sai phép, trái phép không đảm bảo an toàn, lỗi phổ biến là vượt tầng. Tình trạng phạt cho tồn tại, cưỡng chế trên văn bản đã diễn ra trong thời gian dài".
"Sau vụ cháy quán karaoke tại Bình Dương, yêu cầu quyết liệt đặt ra cơ sở nào không bảo đảm phải dừng hoạt động. Nhưng với chung cư mini không thể xử lý như vậy được. Đây là nơi ăn chốn ở của hàng trăm nghìn con người. Tôi thống nhất ý kiến của Chủ tịch Quốc hội là nhu cầu nhà ở của người dân phải được bảo đảm, nhưng dứt khoát không hợp thức hóa sai phạm", bà Thủy phát biểu.
