Giá hàng hóa biến động cùng chiều với nhau thường là do các sự kiện trong thế giới thực làm rung chuyển thị trường. Trung Quốc là nước tiêu thụ nguyên liệu thô lớn nhất thế giới, vì vậy những bước nhảy vọt hay vấp ngã về kinh tế của nước này rất quan trọng. Xung đột Nga-Ukraine đã cản trở hoạt động buôn bán nhiên liệu và ngũ cốc, khiến giá cả tăng vọt. Nhưng thỉnh thoảng, chính tin tức trong lĩnh vực tài chính lại thúc đẩy các nhà đầu tư hành động. Và nguồn tin tức phổ biến nhất như vậy là Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed).
Vào ngày 23/8, Chủ tịch Fed Jerome Powell cho biết, có lẽ đã đến lúc hạ lãi suất. Đợt cắt giảm lãi suất đầu tiên dự kiến diễn ra vào cuộc họp chính sách ngày 18/9. Sự thay đổi này sẽ chấm dứt chu kỳ tăng lãi suất đã đưa lãi suất chính sách của Fed từ gần bằng 0 vào năm 2022 lên phạm vi từ 5,25% đến 5,5% hiện nay.
Việc cắt giảm lãi suất sẽ làm giảm chi phí cơ hội khi sở hữu hàng hóa, vốn không mang lại lợi nhuận như các tài sản như trái phiếu và bất động sản. Liệu Fed có phải là yếu tố thúc đẩy giá cả mà các nhà đầu tư kỳ vọng và khiến các chính trị gia đương nhiệm lo sợ không?
Kể từ năm 2000, Fed đã có ba chu kỳ cắt giảm lãi suất: vào năm 2001 (khi bong bóng dotcom nổ tung), năm 2007 (khi bong bóng cho vay dưới chuẩn của Mỹ bùng nổ trên toàn cầu) và năm 2019-2020 (trong các cuộc chiến thương mại với Trung Quốc và sự suy thoái của Covid-19). Các động lực cho mỗi chu kỳ là khác nhau, chúng cũng giúp giải thích lý do tại sao các đợt cắt giảm lãi suất khác nhau về tốc độ, quy mô và cuối cùng là tác động đến thị trường hàng hóa.
Bài học đầu tiên là việc cắt giảm lãi suất ảnh hưởng đến một số thị trường nhiều hơn những thị trường khác. Lãi suất chính sách thấp hơn làm tăng sức hấp dẫn tương đối của hàng hóa đối với các nhà đầu tư tìm kiếm sự bảo vệ trước lạm phát, cụ thể là ngân hàng, công ty bảo hiểm và quỹ hưu trí. Điều đó thể hiện rõ nhất ở giá vàng, cũng như giá kim loại công nghiệp như nhôm và kẽm, và dầu thô.
Tom Price, chiến lược gia của Panmure Liberum cho biết, các hàng hoá ít nhạy cảm nhất với lãi suất bao gồm các vật liệu "số lượng lớn", chẳng hạn như than và ngũ cốc. Thị trường cho những mặt hàng này do nhà sản xuất và người tiêu dùng chi phối, và tuân theo các yếu tố địa phương.
Bài học thứ hai là ảnh hưởng từ Fed sẽ thay đổi theo thời gian. Trong chu kỳ cắt giảm lãi suất "tốt", lạm phát được kiểm soát và tăng trưởng kinh tế vẫn ở mức khá, nghĩa là động lực ban đầu cho giá hàng hóa có xu hướng kéo dài hơn khi nhu cầu đối với các vật liệu cơ bản vẫn tiếp tục. Nếu là chu kỳ cắt giảm "xấu", khi các ngân hàng trung ương không thể ngăn chặn suy thoái, sẽ tạo ra động lực thoáng qua cho thị trường hàng hóa, ngoại trừ vàng, vốn hoạt động tốt hơn khi mọi thứ thực sự trở nên tồi tệ. Dầu và kim loại đều hoạt động rất tệ sau cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu 2007-2009 và Covid-19, mặc dù Fed đã vội vàng cắt giảm lãi suất.
Vậy lần này chúng ta nên mong đợi điều gì? Giới đầu tư chắc chắn đang hy vọng vào một sự thúc đẩy. Theo JPMorgan Chase, trong tuần mà Chủ tịch Fed Jerome Powell đưa ra phát biểu của mình, các vị thế ròng trên tất cả các thị trường hàng hóa đã tăng lên mức cao nhất trong bốn tuần là 97 tỷ USD, tăng 13% so với tuần trước. Giá của một nhóm kim loại công nghiệp lớn đã tăng 4-10% trước bài phát biểu của ông Powell. Giá có thể sẽ tăng trở lại khi các đợt cắt giảm lãi suất xuất hiện và có thể duy trì ở mức cao trong một thời gian, vì các chỉ số cho thấy đà hạ cánh kinh tế đang diễn ra có vẻ là khá nhẹ nhàng, với tăng trưởng vẫn được duy trì.
Tuy nhiên, hàng hoá nhạy cảm nhất về mặt chính trị là dầu mỏ có thể ít bị ảnh hưởng hơn. Các quốc gia thành viên của Tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ (OPEC) rất muốn tháo bỏ các đợt cắt giảm sản lượng, vốn đã khiến thế giới mất đi 3% nguồn cung dầu thô tiềm năng của liên minh kể từ cuối năm ngoái. Dù sao thì việc tuân thủ các đợt cắt giảm này của các thành viên cũng đang yếu đi và sản lượng dầu đang tăng bên ngoài liên minh. Nguồn cung bổ sung sẽ gây áp lực lên giá cả. Nhu cầu cũng suy yếu, ngay cả khi nền kinh tế Mỹ chỉ chậm lại nhẹ, thì điều đó cũng xảy ra khi Trung Quốc vẫn đang gặp nhiều vấn đề.
Đồng thời, các hàng hoá được hưởng lợi từ việc hạ lãi suất có thể sẽ được hưởng lợi nhiều hơn so với các chu kỳ trước. Vàng đang tăng vọt, được thúc đẩy bởi căng thẳng địa chính trị, nhu cầu bán lẻ và nhu cầu vàng thỏi của các ngân hàng trung ương. MUFG dự đoán rằng kim loại này sẽ đạt 3.000 USD/ounce vào năm 2025, tăng từ mức 2.500 USD hiện nay. Đồng cũng có thể chứng kiến sự thúc đẩy lớn hơn bình thường. Trong những năm gần đây, kim loại này ngày càng trở nên phổ biến hơn trong số các nhà đầu tư tổ chức do vai trò của chúng trong quá trình chuyển đổi xanh.
Ehsan Khoman, chiến lược gia của MUFG cho rằng điều này có thể đủ để hàng hóa nói chung vượt trội hơn mọi loại tài sản lớn khác trong năm sau lần cắt giảm lãi suất đầu tiên của Fed. Thay vì năm 2001, ông tin rằng thế giới đang quay trở lại năm 1995, khi Fed cắt giảm lãi suất ba lần giữa chu kỳ để nới lỏng nền kinh tế qua một cú hích khiêm tốn, khiến giá hàng hóa tăng vọt.
Trong khi đó, việc giá hàng hoá tăng cũng mang lại vui mừng ở một số nơi khác.
