Tổng thống Mỹ Donald Trump.
Mặc dù chỉ số giá tiêu dùng tháng 7 cho thấy lạm phát vẫn khá ôn hòa, nhưng các nhà kinh tế dự đoán rằng tác động lớn nhất đến lạm phát vẫn còn chưa xuất hiện.
Khi lượng hàng tồn kho trước khi thuế quan có hiệu lực dần cạn kiệt, với mức thuế quan tiếp tục leo thang và các công ty ngày càng ít sẵn sàng chịu phần chi phí tăng thêm từ thuế, tâm lý chung là người tiêu dùng sẽ ngày càng cảm nhận rõ tác động của thuế quan trong phần còn lại của năm nay.
“Thuế quan có thể làm giảm 1% GDP và làm tăng 1 - 1,5% lạm phát, một phần trong số đó đã xảy ra… Có sự không chắc chắn đáng kể về mức độ truyền dẫn đến giá tiêu dùng, do mức tăng thuế quan năm nay lớn hơn nhiều so với bất kỳ mức nào trong kinh nghiệm hậu chiến của Mỹ”, Michael Feroli, nhà kinh tế trưởng tại JPMorgan Chase cho biết.
Mới đây, Tổng thống Donald Trump đã chỉ trích Goldman Sachs vì báo cáo mà ngân hàng đầu tư này công bố vào cuối tuần qua, trong đó nhận định rằng người tiêu dùng sẽ phải chịu tác động mạnh hơn đáng kể từ thuế quan cho đến cuối năm. Chuyên gia kinh tế David Mericle của Goldman Sachs đã bảo vệ nhận định này và cho biết không hề nao núng trước những lời chỉ trích của Tổng thống Trump.
Trong một bài đăng trên Truth Social, Tổng thống Trump đã đề nghị CEO Goldman Sachs, David Solomon sa thải nhà kinh tế đã viết bài báo cáo hoặc cân nhắc về việc từ chức.
Tuy nhiên, không chỉ riêng Goldman Sachs mà một số tổ chức tài chính khác cũng có nhận định tương tự về thuế quan.
Lạm phát sẽ tăng cao hơn trong thời gian tới
Hầu hết các nhà kinh tế đều dự đoán giá sẽ tăng đều đặn khi sự rõ ràng về thuế quan xuất hiện và mức thuế quan thực tế khoảng 18% - so với khoảng 3% vào đầu năm - sẽ bắt đầu có tác động.
Nhà kinh tế cấp cao Brian Rose của UBS viết: "Dường như xu hướng giảm lạm phát cơ bản đã bị phá vỡ khi thuế quan bắt đầu tác động đến giá bán lẻ… Chúng tôi dự đoán lạm phát sẽ tiếp tục tăng dần khi các doanh nghiệp chuyển chi phí tăng thêm sang người tiêu dùng, nhưng lạm phát từ nhóm nhà ở chậm lại cùng với phản ứng thắt chặt chi tiêu từ người tiêu dùng sẽ giúp giảm bớt phần nào tác động của thuế quan”.
Không ai dự đoán lạm phát sẽ tăng vọt, mà chỉ ở mức tăng hàng tháng khoảng 0,3 - 0,5%. Mức này đủ để đẩy thước đo lạm phát cơ bản ưa thích của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) lên khoảng 3 - 3,5%.
Hơn nữa, dù sự tăng tốc diễn ra như thế nào, nó cũng không được kỳ vọng sẽ ngăn cản Fed bắt đầu hạ lãi suất sau khi liên tục giữ nguyên lãi suất từ đầu năm đến nay. Các nhà kinh tế cho rằng, thị trường lao động đang xấu đi cùng với niềm tin rằng động thái lạm phát sẽ chỉ là tạm thời sẽ cho phép chính sách tiền tệ được nới lỏng hơn.
Tuy nhiên, trong ngắn hạn, lạm phát tăng có thể kìm hãm chi tiêu của người tiêu dùng và làm giảm tăng trưởng trong suốt phần còn lại của năm. JPMorgan dự đoán tác động lên tăng trưởng GDP sẽ ở mức "dưới 1% một chút".
Báo cáo Chỉ số Kinh tế Blue Chip tháng 8 - khảo sát các tên tuổi kinh tế hàng đầu trên Phố Wall - dự báo, tăng trưởng GDP trung bình chỉ đạt 0,85% trong nửa cuối năm nay. Tuy nhiên, con số này thực sự tốt hơn so với dự báo 0,75% hồi tháng 7 khi "cho rằng tác động hạn chế của thuế quan dự kiến chỉ là tạm thời, vì tăng trưởng dự kiến sẽ cải thiện đáng kể vào năm tới", báo cáo tháng 8 cho biết.
Mối lo ngại sắp tới
Những nguyên nhân đáng lo ngại trong thời gian tới bao gồm việc hết hạn các ngoại lệ “de minimis” về việc hàng hóa có giá trị dưới 800 USD được miễn thuế vào Mỹ vào ngày 29/8. Điều này có thể ảnh hưởng đặc biệt đến hàng bán lẻ.
Pantheon Macroeconomics dự báo, lạm phát cơ bản sẽ tăng 1 điểm phần trăm, và dự kiến sẽ đạt 3,5% vào cuối năm nay. "Cho đến nay, chỉ khoảng 25% mức tăng đó được truyền đến người tiêu dùng, vì vậy chúng tôi nhận thấy khả năng cao giá hàng hóa cơ bản sẽ tăng nhanh hơn trong những tháng tới", công ty cho biết.
BNP Paribas dự kiến, giá sẽ tăng không chỉ trong lĩnh vực hàng hóa mà còn cho thấy áp lực tăng giá đầu vào dịch vụ. "Mối lo ngại chính của Fed về lạm phát không phải là mức lạm phát chính xác mà là vấn đề về độ dai dẳng… Chỉ số CPI tháng 7 cho thấy mức tăng đáng ngạc nhiên trong các dịch vụ cơ bản, do đó không phải là tin tốt thực sự”.
Vấn đề về "độ dai dẳng" của lạm phát cũng rất quan trọng.
Chỉ số đo lường độ dai dẳng của CPI của Cục Dự trữ Liên bang Cleveland - bao gồm các mặt hàng như tiền thuê nhà, thực phẩm xa nhà, bảo hiểm, đồ gia dụng và các mặt hàng tương tự - đã cho thấy sự tăng trưởng ổn định.
"Thuế quan sẽ dẫn đến lạm phát cao hơn trong những tháng tới… Với chỉ số CPI cơ bản tăng trong tháng 7, và giá cả sẽ tăng cao hơn khi các doanh nghiệp chuyển chi phí thuế quan cao hơn cho người tiêu dùng, lạm phát PCE cơ bản dự kiến sẽ tăng cao hơn nữa so với mục tiêu của Fed trong những tháng tới”, nhà kinh tế trưởng Gus Faucher của PNC cho biết.
Mặc dù hầu hết các chuyên gia Phố Wall đều kỳ vọng lộ trình cắt giảm lãi suất sẽ được mở ra, nhưng lạm phát cao hơn có thể khiến các nhà hoạch định chính sách đôi chút do dự, ngay cả khi thị trường lao động đang yếu đi.
