Điều đó có nguy cơ gây thêm tổn thất cho nhiều người vay khu vực công và tư nhân, những người đi vay với lãi suất thấp hơn trong quá khứ và vẫn chưa cảm nhận được toàn bộ tác động của đợt tăng lãi suất kỷ lục của ngân hàng trung ương trong hai năm qua.
Trong những tuần gần đây, các nhà đầu tư đã tăng kỳ vọng vào việc cắt giảm lãi suất mạnh vào năm tới, được khuyến khích bởi lạm phát chậm lại và sự thay đổi ôn hòa từ Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed).
 |
Thị trường kỳ vọng Fed sẽ duy trì lãi suất trên mức 3% trong nhiều năm |
Kỳ vọng lãi suất sẽ giảm ít nhất 1,5% ở Mỹ và châu Âu trong năm nay đã thúc đẩy thị trường trái phiếu và cổ phiếu. Nhưng theo định giá trên thị trường tiền tệ, Fed dự kiến sẽ cắt giảm lãi suất xuống khoảng 3,75% vào cuối năm 2024 và xuống khoảng 3% vào cuối năm 2026, sau đó tăng trở lại khoảng 3,5%.
Điều đó hoàn toàn trái ngược với lãi suất duy trì ở mức gần 0 trong hầu hết thập kỷ sau cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu, và chỉ tăng dần lên phạm vi 2,25% - 2,5% vào năm 2018.
Lãi suất của Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) dự kiến sẽ ở mức khoảng 2% vào cuối năm 2026, từ mức 4% hiện nay - một mức giảm hầu như không có dấu hiệu cho thấy bất kỳ sự quay trở lại nào đối với thử nghiệm không chính thống với lãi suất âm từng thấy từ năm 2014 đến năm 2022.
Mike Riddell, nhà quản lý danh mục đầu tư cấp cao tại Allianz Global Investor cho biết: “Đó chỉ là bình thường hóa chính sách. Nó sẽ không đi vào chính sách tiền tệ dễ dàng”.
Các nhà kinh tế cho biết, những kỳ vọng như vậy phù hợp với một kịch bản trong đó thể hiện lãi suất trung lập, tức không kích thích cũng không làm chậm tăng trưởng kinh tế.
Nền kinh tế Mỹ cho đến nay vẫn tránh được một cuộc suy thoái như nhiều người mong đợi khi đối mặt với chính sách thắt chặt mạnh mẽ cũng đã ủng hộ lập luận đó.
Rủi ro lạm phát cao hơn do căng thẳng địa chính trị và việc chuyển hoạt động kinh doanh về nước sở tại, chính sách tài chính lỏng lẻo hơn và khả năng cải thiện năng suất từ những thứ như trí tuệ nhân tạo là một trong những yếu tố có thể nâng lãi suất trung lập, thường được gọi là “R-star”.
Một số khái niệm về lãi suất trung lập, mặc dù không thể xác định theo thời gian thực, nhưng lại là chìa khóa để hiểu tiềm năng tăng trưởng của nền kinh tế và quyết định của ngân hàng trung ương về mức giảm lãi suất trong tương lai.
Liệu lãi suất trung lập có thay đổi hay không vẫn còn là vấn đề gây tranh cãi và không phải ai cũng tin rằng lãi suất trung lập đã tăng.
Điều quan trọng là kỳ vọng của thị trường cao hơn ước tính 2,5% của Fed đối với lãi suất dài hạn, mặc dù một số nhà hoạch định chính sách đã đưa ra mức trên 3%.
Tại khu vực đồng euro, các nhà hoạch định chính sách của ECB chỉ ra lãi suất trung lập khoảng 1,5% đến 2%.
Idanna Appio, cựu chuyên gia kinh tế của Fed, hiện là nhà quản lý danh mục đầu tư tại First Eagle Investment Management cho biết: “Tôi nghi ngờ rằng có nhiều thay đổi trong R-star”.
Việc đánh giá lãi suất sẽ hướng tới đâu trong những năm tới không phải là điều dễ dàng và thị trường có thể mắc sai lầm.
Tuy nhiên, kỳ vọng này khiến những người đi vay phải thận trọng - những người đã quen và vẫn được hưởng lợi từ lãi suất thấp trong những năm gần đây.
Patrick Saner, người đứng đầu chiến lược vĩ mô tại Swiss Re cho biết: “Điều đó có nghĩa là các doanh nghiệp sẽ cần tái cấp vốn ở mức hợp lý, đôi khi cao hơn đáng kể so với những gì họ đã có trong sổ sách trong 5 năm qua…Trong bối cảnh này, môi trường lãi suất cao hơn thực sự có ý nghĩa khá lớn, đặc biệt khi nói đến việc lập kế hoạch doanh nghiệp”.
