Doanh nghiệp tin tưởng xuất khẩu sang EU sẽ tăng mạnh nhờ EVFTA. Ảnh: Đức Thanh
Suy giảm thương mại chỉ là tạm thời
Trước diễn biến dịch bệnh ngày càng nghiêm trọng, châu Âu trở thành tâm dịch của thế giới, lần đầu tiên lãnh đạo của tất cả các quốc gia thành viên EU đã thông qua một kế hoạch chung đóng cửa biên giới khu vực lãnh thổ EU trong 30 ngày và có thể kéo dài nếu cần thiết.
Theo đánh giá của Bộ Công thương, trong quý II/2020, xuất khẩu một số mặt hàng chủ lực của Việt Nam sang EU như máy tính, điện thoại và linh kiện sẽ tiếp tục sụt giảm mạnh do gặp khó khăn cả về khâu cung ứng lẫn nhu cầu thị trường giảm. Tuy nhiên, dự báo sức mua đối với các mặt hàng nông sản, thực phẩm vẫn có thể được duy trì.
EU là đối tác thương mại quan trọng, là thị trường xuất khẩu lớn thứ hai của Việt Nam. Lưu lượng hàng hóa xuất nhập khẩu của Việt Nam sang EU tương đối lớn. Năm 2019, lượng hàng hóa xuất khẩu qua đường biển đạt 20,5 tỷ euro, đường hàng không đạt 14,5 tỷ euro, đường sắt đạt 671 triệu euro; trong khi nhập khẩu qua đường biển, đường hàng không và đường sắt lần lượt là 5,99 tỷ euro, 3,56 tỷ euro và 9 triệu euro.
Với một khu vực thị trường có tổng kim ngạch thương mại 2 chiều gần 57 tỷ USD (năm 2019), trong đó xuất khẩu trên 41 tỷ USD, chỉ cần một sự chậm trễ trong lưu thông hàng hóa do tác động của kiểm soát biên giới quá chặt chẽ cũng làm giảm đáng kể giá trị xuất khẩu. Các doanh nghiệp lo lắng là tất yếu.
Thực tế, xuất khẩu sang khối này đã có sự sụt giảm nhẹ từ năm 2019. 2 tháng đầu năm 2020, kim ngạch xuất khẩu sang thị trường EU đã sụt giảm 4,56%, chỉ đạt 5,15 tỷ USD.
Lãnh đạo Vụ Thị trường châu Âu - châu Mỹ (Bộ Công thương) cho rằng, trong bối cảnh dịch Covid-19, hàng hóa nhập khẩu vào các nước EU bằng đường hàng không có thể bị ảnh hưởng đáng kể do nhiều chuyến bay bị hoãn, hủy hoặc cắt giảm. Vận tải nội khối cũng ít nhiều bị ảnh hưởng do một số quốc gia siết quy định kiểm soát biên giới.
Ngoài ra, lượng cung - cầu của thị trường; nhu cầu trao đổi hàng hóa; các hoạt động giao thương giữa EU với các đối tác trong đó có Việt Nam cũng sẽ phần nào bị hạn chế.
Nhận định về những ảnh hưởng của việc EU đóng cửa biên giới tới hoạt động sản xuất, kinh doanh, xuất khẩu của các doanh nghiệp, ông Nicolas Audier, Chủ tịch EuroCham cho rằng, không riêng doanh nghiệp Việt Nam, mà các doanh nghiệp trên thế giới cũng đang đối mặt với những thách thức chưa từng có. Song, việc suy giảm thương mại chỉ là tạm thời, tình hình này sẽ sớm được khắc phục, bởi Chủ tịch Liên minh châu Âu Ursula Von der Leyen đã nhấn mạnh, hàng hóa, các dịch vụ cơ bản đến EU cần phải được tiếp tục lưu thông để bảo đảm nguồn cung ứng, đặc biệt là các mặt hàng thiết yếu như thực phẩm, linh kiện sản xuất, thuốc men…
Kỳ vọng “quân bài” EVFTA
Đưa ra những kịch bản tăng trưởng xuất khẩu bị ảnh hưởng bởi Covid-19, Bộ Công thương cũng khẳng định, các ngành hàng xuất khẩu không cần quá lo lắng, bởi thông lệ, sau kỳ sụt giảm, tăng trưởng xuất khẩu nửa cuối năm có thể khả quan hơn do bệnh dịch được đẩy lùi và EVFTA có hiệu lực.
Sở dĩ thương mại với EU 3 tháng đầu năm giảm là do có nhiều ngày nghỉ của cả hai bên (Noel, Tết Dương lịch của phương Tây, Tết Nguyên đán của Việt Nam), kết hợp với việc doanh nghiệp trong một số lĩnh vực chờ EVFTA có hiệu lực mới xuất hàng để được hưởng thuế quan ưu đãi.
Trong bối cảnh dịch bệnh diễn biến phức tạp, các doanh nghiệp Việt Nam đang kỳ vọng EVFTA sớm được thực thi, giúp mở rộng cửa cho hàng hóa xuất khẩu vào thị trường EU.
“Nghị viện châu Âu đã bỏ phiếu thông qua EVFTA với Việt Nam từ tháng trước, nhưng bước tiếp theo vẫn phải chờ Quốc hội Việt Nam thông qua trong kỳ họp tới. Trong khi tất cả chúng ta đang trải qua giai đoạn khó khăn do dịch bệnh, EVFTA sẽ mở ra một làn sóng thương mại và đầu tư mới giữa EU và Việt Nam", ông Nicolas Audier hy vọng.
Trong tình hình hiện tại, Bộ Công thương khuyến cáo các doanh nghiệp cần theo dõi sát tình hình dịch bệnh để có kế hoạch sản xuất, kinh doanh phù hợp, tận dụng kết nối doanh nghiệp trực tuyến để duy trì và phát triển thị trường ngay cả khi dịch bệnh đang diễn ra; bảo đảm có thể nhanh chóng khôi phục mọi hoạt động ngay sau khi dịch bệnh suy giảm và kết thúc. Khi EVFTA được thực thi, doanh nghiệp đã sẵn sàng “đổ bộ” vào châu Âu.
