Cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine đang cho thấy những ảnh hưởng sâu sắc hơn so với những gì được dự báo ban đầu. Trong khi nền kinh tế Mỹ cho đến nay đã chứng tỏ được sự vững vàng trước sự đi lên của lãi suất, tiếp tục tăng trưởng nhờ tiêu dùng mạnh mẽ, thị trường việc làm thắt chặt và sự phục hồi của thị trường chứng khoán, thì châu Âu đang ngày càng tụt lại phía sau.
Tờ Wall Street Journal cho biết, kinh tế ở khu vực Eurozone đang bị mắc kẹt trong tình trạng giống với tình trạng Covid kéo dài ở người. Quy mô của nền kinh tế Mỹ hiện đã đạt mức lớn hơn 5,4% so với trước khi đại dịch Covid-19 xảy ra, nền kinh tế khu vực Eurozone chỉ lớn hơn 2,2%.
Lạm phát do chi phí năng lượng tăng đột biến và giá lương thực cao kéo dài đã dịu đi ở châu Âu trong thời gian gần đây nhưng vẫn cao hơn nhiều so với mong muốn của các nhà hoạch định chính sách của khu vực và đang ảnh hưởng tiêu cực đến tiêu dùng.
Sự suy yếu trong nền kinh tế Đức là một vấn đề gây lo ngại đặc biệt. Trong những thập kỷ trước, nền kinh tế Đức thường phục hồi nhanh chóng sau những khủng hoảng kinh tế nhờ vào sức mạnh của khu vực xuất khẩu vốn dĩ có tính cạnh tranh cao của nước này.
Tuy nhiên, thương mại toàn cầu đã bị ảnh hưởng bất lợi bởi đại dịch Covid và căng thẳng địa chính trị gia tăng, nên rất có khả năng thương mại sẽ không mang lại mức độ hỗ trợ như trước cho kinh tế Đức vào thời điểm này. Sản lượng của các nhà máy ở Đức đã cho thấy sự sụt giảm mạnh trong tháng 3, trong khi cuộc xung đột ở Ukraine vẫn là một nguyên nhân chính gây bất ổn cho kinh tế khu vực.
Do quy mô lớn và giữ vai trò đầu tàu, nền kinh tế Đức có thể kéo khu vực Eurozone đi lên hoặc đi xuống theo. Việc kinh tế tại khu vực Eurozone rơi vào suy thoái vào đầu năm đã xảy ra bất chấp sự tăng trưởng ở Pháp, Ý và Tây Ban Nha và những nền kinh tế lớn khác của khu vực này.
Các chuyên gia kinh tế cho rằng, tất cả thực tế này chỉ ra một điều rằng sự phục hồi của kinh tế châu Âu trong thời gian còn lại của năm nay sẽ chậm chạp và kéo dài. Trong quá trình phục hồi đó, các hộ gia đình và doanh nghiệp cũng sẽ cảm nhận rõ áp lực từ chi phí đi vay cao hơn khi Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) tiếp tục tăng lãi suất để chống lạm phát. Theo hầu hết các chuyên gia phân tích, việc khu vực Eurozone rơi vào suy thoái không nghiêm trọng đến mức khiến chiến dịch tăng lãi suất của ECB phải tạm dừng.
EU đang rơi vào suy thoái
Các chuyên gia kinh tế kỳ vọng tăng trưởng sẽ trở lại với kinh tế Eurozone trong quý 3 này, khi hóa đơn năng lượng giảm giúp giải toả bớt áp lực lên ngân sách hộ gia đình, nhưng bất kỳ sự phục hồi nào cũng có thể chỉ ở mức độ yếu ớt. Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) tuần trước đã dự báo nền kinh tế khu vực Eurozone sẽ tăng trưởng 0,9% trong năm nay, gần bằng một nửa so với mức dự báo tăng dành cho kinh tế Mỹ.
Sự khác biệt chính giữa kinh tế châu Âu và kinh tế Mỹ hiện nay nằm ở chi tiêu của người tiêu dùng. Người Mỹ đang chi tiêu thoải mái cho các hoạt động mà họ đã bỏ qua trong thời gian phong tỏa vì đại dịch, chẳng hạn như du lịch, xem nhạc và đi ăn nhà hàng. Không giống như người châu Âu, người Mỹ không phải cắt giảm chi tiêu cho hàng hóa để có thể chi tiêu như vậy cho dịch vụ.
Ở châu Âu, chi tiêu của người tiêu dùng đã giảm trong cả quý 4 năm ngoái và quý 1 năm nay. Nhập khẩu cũng giảm mạnh trong cả hai quý, một dấu hiệu cho thấy sự yếu kém của kinh tế khu vực Eurozone đang ảnh hưởng đến các doanh nghiệp ở các khu vực khác trên thế giới.
Một lý do dẫn tới gia tăng khoảng cách kinh tế giữa hai bờ Đại Tây Dương nằm ở số tiền tiết kiệm mà người Mỹ tích lũy được trong thời kỳ đại dịch. Công ty nghiên cứu Oxford Economics ước tính rằng trong khi lượng tiền tiết kiệm dôi dư ở Mỹ đạt khoảng 8,3% sản lượng kinh tế hàng năm vào thời điểm cuối năm 2022, thì ở khu vực Eurozone, con số tương ứng chỉ đạt hơn 5%. Người Mỹ cũng sẵn sàng sử dụng những khoản tiết kiệm đó hơn, trong khi các cuộc khảo sát cho thấy người châu Âu thận trọng với những bất ổn phát sinh từ cuộc xung đột ở Ukraine.
Giá năng lượng ở châu Âu đã bình thường trở lại sau khi lập kỷ lục mọi thời đại vào năm 2022, nhưng giá lương thực tiếp tục tăng với tốc độ nhanh, làm suy yếu chi tiêu của người tiêu dùng đối với các hàng hóa và dịch vụ khác. Năm nay, giá thực phẩm ở Mỹ chỉ tăng với tốc độ bằng khoảng một nửa so với ở châu Âu.
OECD dự báo lạm phát ở khu vực Eurozone sẽ giảm xuống 5,8% trong năm nay từ mức 8,4% vào năm 2022, nhưng vẫn cao hơn nhiều so với mục tiêu 3,2% mà ECB đề ra cho năm 2024.
