Một đoạn cao tốc Bến Lức - Long Thành thi công dang dở.
Bộ Kế hoạch và đầu tư vừa có công văn số 1847/BKHĐT – PTHTĐT gửi Thủ tướng Chính phủ về việc bố trí vốn đối ứng của Dự án đường cao tốc Bến Lức – Long Thành.
Cụ thể, Bộ Kế hoạch và Đầu tư kiến nghị Thủ tướng Chính phủ xem xét, thông qua qua Nghị quyết về việc giao VEC có trách nhiệm tự cân đối, bố trí đủ số vốn đối ứng để tiếp tục triển khai Dự án đường cao tốc Bến Lức – Long Thành.
Bộ GTVT, Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp và VEC chịu trách nhiệm trước Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về tính chính xác của thông tin, số liệu báo cáo; triển khai Dự án, cân đối, bố trí vốn đối ứng của Dự án đảm bảo tuân thủ quy định của pháp luật, lợi ích của nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của các bên liên quan, không để phát sinh tranh chấp, khiếu kiện phức tạp, tránh thất thoát, lãng phí nguồn vốn đầu tư, đảm bảo tiến độ, chất lượng và hiệu quả.
Đồng thời VEC chịu trách nhiệm đảm bảo nghĩa vụ trả nợ với Chính phủ và các nghĩa vụ tài chính khác theo quy định.
Trước đó, tại Thông báo số 38/TB – VPCP ngày 20/2/2023, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái đã cho rằng việc giao VEC có trách nhiệm tự cân đối, bố trí số vốn đối ứng còn lại để tiếp tục triển khai, sớm hoàn thành Dự án xây dựng đường cao tốc Bến Lức - Long Thành là khẳng định chủ thể có trách nhiệm bố trí vốn đối ứng của Dự án theo đúng quy định tại Nghị định số 94/2018/NĐ-CP ngày 30/6/2018 về nghiệp vụ quản lý nợ công.
Phó Thủ tướng giao VEC khẩn trương có văn bản cam kết về việc bố trí vốn đối ứng cho Dự án theo đúng quy định và trách nhiệm trả nợ, gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư trước ngày 21/2/2023. Trên cơ sở đó, Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, phối hợp với Bộ Tài chính hoàn thiện dự thảo Nghị quyết của Chính phủ về việc bố trí vốn đối ứng cho Dự án, báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét quyết định.
Tại văn bản số 389 VEC-HĐTV gửi Bộ Kế hoạch và đầu tư hôm 21/2/2023, VEC đã cam kết sẽ tự bố trí số tiền 758 tỷ cho phần vốn đối ứng còn lại của dự án xây dựng đường cao tốc Bến Lức - Long Thành, đồng thời sẽ cân đối tài chính để thực hiện đầy đủ nghĩa vụ trả nợ của VEC (bao gồm các khoản vay ODA đến hạn và trả nợ gốc, nợ lãi Trái phiếu do Chính phủ bảo lãnh và các nghĩa vụ tài chính khác theo quy định).
Tại văn bản số 2279/BTC-ĐT ngày 13/3/2023, Bộ Tài chính đề nghị bổ sung, sửa đổi nội dung Điều 2 Dự thảo Nghị quyết của Chính phủ về bố trí vốn đối ứng của Dự án như sau: “Điều 2. Bộ GTVT, Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp và VEC chịu trách nhiệm trước Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về tinh chính xác của thông tin, số liệu báo cáo (trong đó có số liệu về số vốn đối ứng đã bố trí, giải ngân và số vốn đối ứng cần tiếp tục bố trí để hoàn thành Dự án); triển khai Dự án, cân đối, bố trí vốn đối ứng của Dự án đảm bảo tuân thủ quy định của pháp luật, lợi ích của nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của các bên liên quan, không để phát sinh tranh chấp, khiếu kiện phức tạp, tránh thất thoát, lãng phí nguồn vốn đầu tư, đảm bảo tiến độ, chất lượng và hiệu quả. Đồng thời VEC chịu trách nhiệm đảm bảo nghĩa vụ trả nợ với Chính phủ và các nghĩa vụ tài chính khác theo quy định.”.
Bộ Kế hoạch và Đầu tư tiếp thu ý kiến của Bộ Tài chính và hoàn thiện tại Dự thảo Nghị quyết của Chính phủ. VEC chịu trách nhiệm tự cân đối, bố trí đối ứng cho Dự án theo đúng quy định của pháp luật; đảm bảo nghĩa vụ trả nợ với Chính phủ và các nghĩa vụ tài chính khác theo quy định.
Dự án xây dựng đường cao tốc Bến Lức - Long Thành được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt danh mục đầu tư vào tháng 10/2010 và được Bộ GTVT phê duyệt vào ngày 31/12/2014. Dự án có chiều dài 57,8 km, tổng mức đầu tư 31.320 tỷ đồng, gồm vốn vay ADB 13.654,6 tỷ đồng; Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA) là 11.975 tỷ đồng và vốn đối ứng là 5.689,7 tỷ đồng. Theo thông tin từ VEC, sản lượng thi công của công trình này đã đạt khoảng 80%.
Tuy nhiên, kể từ năm 2019, Dự án xây dựng đường cao tốc Bến Lức - Long Thành không được giao vốn đối ứng từ nguồn ngân sách bởi cả nguyên nhân khách quan và chủ quan.
Cụ thể, tại Thông báo số 702/TB-KTNN ngày 18/12/2018, Kiểm toán Nhà nước cho rằng, việc Bộ GTVT phê duyệt Dự án đường cao tốc Bến Lức - Long Thành, trong đó bố trí vốn đối ứng trong nước, mà không báo cáo và xin ý kiến của Thủ tướng Chính phủ là chưa phù hợp quy định tại khoản 3, Điều 14 và Điều 27, Nghị định số 79/2010/NĐ-CP ngày 14/7/2010 về nghiệp vụ quản lý nợ công.
Bên cạnh đó, điểm c, khoản 4, Điều 20, Nghị định số 94/2018/NĐ-CP ngày 30/6/2018 của Chính phủ về nghiệp vụ quản lý nợ công quy định: “Đối với chương trình, dự án được áp dụng cơ chế cho vay lại toàn bộ hoặc vay lại một phần vốn vay nước ngoài của Chính phủ, chủ dự án bố trí từ vốn chủ sở hữu hoặc nguồn vốn hợp pháp khác của dự án”.
Tại Dự án xây dựng đường cao tốc Bến Lức - Long Thành, VEC là đối tượng vay lại, nên theo quy định hiện hành, đơn vị này có trách nhiệm tự thu xếp vốn đối ứng.
Đặc biệt, từ khi VEC chuyển về Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp, việc tiếp tục giao vốn đối ứng cho Dự án qua đầu mối nhận kế hoạch là Bộ GTVT chưa phù hợp với quy định tại khoản 1, Điều 49, Luật Ngân sách nhà nước về phân bổ và giao dự toán ngân sách.
Chính vì vậy, việc VEC tự bố trí số vốn đối ứng còn lại cho Dự án chính là phương án tối ưu nhất.
