Một trạm thu phí trên tuyến cao tốc Hà Nội - Hải Phòng.
Bộ Giao thông - Vận tải (GTVT) vừa có công văn trả lời kiến nghị UBND TP. Hải Phòng tại Hội nghị trực tuyến của Chính phủ tháng 7/2020 với nội dung đề nghị Chính phủ chỉ đạo Bộ GTVT xem xét, miễn, giảm phí cầu đường trên tuyến cao tốc Hà Nội - Hải phòng; Quốc lộ 5, Quốc lộ 10 và tuyến cao tốc nối thành phố Hạ Long với cao tốc Hà Nội - Hải Phòng.
Theo Bộ GTVT, mức giá tối đa dịch vụ sử dụng đường bộ các dự án đầu tư xây dựng đường bộ để kinh doanh do Bộ GTVT quản lý. Trong thời gian qua, Bộ GTVT đã ban hành tại các Thông tư 35/2016/TT-BGTVT ngày 15/11/2016 (Thông tư 35) và Thông tư 60/2018/TT-BGTVT ngày 21/12/2018 sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư 35/2016/TT-BGTVT (Thông tư 60.
Đối với mức giá cụ thể của từng Dự án, Bộ GTVT cho biết là đã được Cơ quan nhà nước có thẩm quyền và Nhà đầu tư thống nhất tại các hợp đồng dự án trên nguyên tắc khi thực hiện thu không vượt mức giá tối đa đối với nhóm phương tiện đã được quy định tại Thông tư 35 và Thông tư 60.
Theo các quy định nêu trên, Nhà nước sẽ thực hiện quản lý, quy định mức giá tối đa đối với dịch vụ sử dụng đường bộ. Việc quy định này nhằm bảo vệ quyền lợi của người dân và đảm bảo Nhà đầu tư không được thu mức giá dịch vụ sử dụng đường bộ quá cao vượt giá tối đa ảnh hưởng đến chi phí vận tải hàng hóa, đời sống kinh tế xã hội…
Cơ quan nhà nước có thẩm quyền và Nhà đầu tư sẽ quyết định mức thu cụ thể (bao gồm cả mức giá giảm nếu có) cho phù hợp đảm bảo hài hòa lợi ích nhà nước, người dân và doanh nghiệp.
Đối với mức giá tại các hợp đồng BOT đã ký, Bộ GTVT cho biết đây là mức giá sử dụng dịch vụ đường bộ được tính toán trong phương án tài chính của dự án, bảo đảm bù đắp chi phí sản xuất, kinh doanh thực tế hợp lý, có lợi nhuận phù hợp với mặt bằng giá thị trường và chủ trương, chính sách phát triển kinh tế - xã hội của Nhà nước trong từng thời kỳ.
Hiện tại, các doanh nghiệp BOT đã gặp rất nhiều khó khăn khi phải miễn, giảm phí cho các chủ phương tiện lân cận tại các trạm thu phí (Trạm thu phí trên Quốc lộ 5, Quốc lộ 10), các xe Nhóm 4, Nhóm 5 từ năm 2017 và chưa được tăng phí như dự kiến trong hợp đồng dự án do thực hiện Nghị quyết số 35/NQ-CP ngày 16/5/2016 của Chính phủ.
Cụ thể, đối với tuyến cao tốc Hà Nội - Hải Phòng, doanh thu năm 2019 tăng so với phương án tài chính khoảng 2,4%, tuy nhiên năm 2020 (tính đến 22/4/2020) giảm khoảng 34,4%, hiện tại nguồn thu (bao gồm cả QL5) không đủ trả lãi vay.
Quốc lộ 5, doanh thu năm 2019 giảm so với phương án tài chính khoảng 18,1%, năm 2020 (tính đến 22/4/2020) giảm khoảng 33,3%. Quốc lộ 10, doanh thu năm 2019 giảm so với phương án tài chính khoảng 16%, năm 2020 giảm khoảng 40%, hiện tại nguồn thu không đủ trả gốc và lãi vay (7 đồng tỷ tiền gốc và 20 tỷ đồng tiền lãi vay/tháng).
Tuyến cao tốc nối thành phố Hạ Long với cao tốc Hà Nội - Hải Phòng (trạm thu phí cầu Bạch Đằng) hiện doanh thu cũng chỉ đạt 35% so với phương án tài chính, năm 2020 giảm khoảng 55% so với cùng kỳ 2019, hiện tại nguồn thu không đủ trả lãi vay (nhà đầu tư phải bù khoảng 22 tỷ đồng/tháng để trả lãi vay).
Hiện nay các ngân hàng đang yêu cầu Nhà đầu tư huy động vốn bổ sung cho phần doanh thu thiếu hụt để tránh nguy cơ phải tái cơ cấu thời hạn trả nợ, chuyển nhóm nợ. Các Nhà đầu tư đã và đang gặp rất nhiều khó khăn, Nhà đầu tư các dự án BOT cũng là các doanh nghiệp kinh doanh trong lĩnh vực đường bộ, do ảnh hưởng của dịch Covid-19, doanh thu của các dự án cũng có biến động giảm do giảm lưu lượng phương tiện.
Với những cơ sở nêu trên, Bộ GTVT cho rằng việc xem xét điều chỉnh giảm giá dịch vụ sử dụng đường bộ như kiến nghị của UBND Thành phố Hải phòng trong thời điểm hiện nay sẽ tiếp tục gây khó khăn cho doanh nghiệp BOT, doanh thu không đủ để trả gốc và lãi vay ngân hàng, đồng thời sẽ tác động làm gia tăng tỷ lệ nợ xấu cho hệ thống ngân hàng.
