Lối ra cho nhà đầu tư
“Tôi rất mừng vì các vướng mắc liên quan đến Dự án Nâng cấp, mở rộng cảng Tiên Sa giai đoạn II đã được Thủ tướng Chính phủ cho hướng xử lý. Cá nhân tôi dù đã nghỉ chế độ, nhưng sẵn sàng tiến hành kiểm điểm trách nhiệm của người đứng đầu doanh nghiệp đối với những sai sót về thủ tục trong quá trình triển khai Dự án”, ông Nguyễn Hữu Sia, nguyên Tổng giám đốc Công ty cổ phần Cảng Đà Nẵng giai đoạn 2014 - 2019 cho biết.
Ông Sia khẳng định, quá trình triển khai Dự án không xuất hiện tư lợi, mà chỉ là sai sót liên quan đến việc chưa hiểu biết đầy đủ các quy định của Luật Đầu tư năm 2014.
Trước đó, đầu tháng 4/2021, Thủ tướng Chính phủ có Công văn số 423/TTg-CN gửi các bộ: Kế hoạch và Đầu tư, Giao thông - Vận tải (GTVT), UBND TP. Đà Nẵng, Tổng công ty Hàng hải Việt Nam và Công ty cổ phần Cảng Đà Nẵng liên quan đến dự án trên.
Dự án Nâng cấp, mở rộng cảng Tiên Sa giai đoạn II có tổng mức đầu tư 1.069 tỷ đồng, trong đó vốn tự có của doanh nghiệp chiếm 35,9%, vốn vay chiếm 30,8% và vốn huy động chiếm 33,3%. Tuy nhiên, do triển khai vượt tiến độ và thực hiện tiết kiệm, nên chi phí đầu tư thực tế chỉ khoảng 800 tỷ đồng.
Theo đó, Thủ tướng ghi nhận, việc Dự án đã được thực hiện hoàn thành (khai thác từ tháng 9/2018) phù hợp với quy hoạch và đang phát huy hiệu quả. Tuy nhiên, Dự án chưa thực hiện đầy đủ thủ tục theo quy định pháp luật về đầu tư. “Các cơ quan quản lý nhà nước có liên quan thực hiện xử lý trách nhiệm về hành chính trong việc chủ đầu tư triển khai đầu tư Dự án thiếu thủ tục đầu tư theo quy định pháp luật về đầu tư”, Thủ tướng chỉ đạo.
Thủ tướng giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ GTVT, UBND TP. Đà Nẵng và các cơ quan liên quan hướng dẫn, giải quyết theo thẩm quyền với quyền lợi của doanh nghiệp về ưu đãi đầu tư theo quy định pháp luật; đồng thời hướng dẫn nhà đầu tư chấp hành nghiêm các quy định pháp luật để đảm bảo Dự án hoạt động có hiệu quả theo Quy hoạch Phát triển hệ thống cảng biển Việt Nam và định hướng Quy hoạch chung TP. Đà Nẵng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.
“Công ty cổ phần Cảng Đà Nẵng nghiêm túc kiểm điểm trách nhiệm và chấp hành các hình thức xử lý vi phạm hành chính của cấp có thẩm quyền trong việc triển khai đầu tư Dự án chưa theo trình tự thủ tục pháp luật về đầu tư; chịu trách nhiệm toàn diện về quá trình đầu tư, khai thác Dự án đảm bảo không gây thất thoát, lãng phí và sử dụng hiệu quả vốn đầu tư”, Thủ tướng chỉ đạo.
Hiện chưa rõ Công ty cổ phần Cảng Đà Nẵng có nhận được các ưu đãi đầu tư hay không, song chắc chắn đơn vị này sẽ phải chịu xử lý hành chính với việc thực hiện Dự án khi chưa hoàn thiện đầy đủ thủ tục theo Luật Đầu tư năm 2014.
Theo khoản 7, Điều 13, Nghị định số 50/2016/NĐ-CP quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực kế hoạch và đầu tư, nhiều khả năng Công ty cổ phần Cảng Đà Nẵng sẽ bị phạt tiền từ 60 - 80 triệu đồng đối với hành vi thực hiện Dự án khi chưa được cấp giấy chứng nhận đầu tư, giấy chứng nhận đăng ký đầu tư, quyết định chủ trương đầu tư.
Hy hữu
Việc Công ty cổ phần Cảng Đà Nẵng tiến hành triển khai Dự án trước khi có quyết định chủ trương đầu tư là một trường hợp khá đặc biệt trong thực hiện Luật Đầu tư 2014. Trong Công văn số 4196/BKHĐT-GSTĐĐT báo cáo vụ việc tới Thủ tướng cuối tháng 6/2020, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết, Dự án được khởi công cuối tháng 7/2016 và hoàn thành vào tháng 7/2018.
Dù Dự án được triển khai theo đúng quy hoạch, nhưng do thực hiện sau ngày Luật Đầu tư năm 2014 có hiệu lực (ngày 1/7/2015), nên trình tự, thủ tục quyết định chủ trương đầu tư phải tuân thủ luật này và Nghị định số 118/2015/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Đầu tư 2014. Cụ thể, điểm c, khoản 1, Điều 31, Luật Đầu tư 2014 quy định, dự án xây dựng và kinh doanh cảng biển quốc gia thuộc thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư của Thủ tướng Chính phủ.
“Qua xem xét hồ sơ Dự án và báo cáo của các bên liên quan cho thấy, Dự án chưa có quyết định chủ trương đầu tư được cấp có thẩm quyền phê duyệt. Do vậy, cơ sở pháp lý triển khai Dự án chưa được đảm bảo”, Công văn số 4196 nêu rõ.
Trong báo cáo gửi Thủ tướng, Bộ Kế hoạch và Đầu tư kiến nghị người đứng đầu Chính phủ giao UBND TP. Đà Nẵng yêu cầu cơ quan có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực kế hoạch - đầu tư đối với Công ty cổ phần Cảng Đà Nẵng theo quy định tại Nghị định số 50 và quy định của pháp luật có liên quan.
Trước đó, tháng 7/2018, tức là 2 năm sau khi Dự án được khởi công, Chủ tịch UBND TP. Đà Nẵng khi đó là ông Huỳnh Đức Thơ mới ký Công văn số 5228/UBND-SKHĐT đề nghị Thủ tướng Chính phủ quan tâm, xem xét chấp thuận quyết định chủ trương đầu tư Dự án. Lý do được lãnh đạo TP. Đà Nẵng đưa ra là nhằm hỗ trợ nhà đầu tư trong tiếp tục triển khai Dự án, đảm bảo việc luân chuyển hàng hóa, góp phần phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương và khu vực kinh tế trọng điểm miền Trung.
Theo ông Trần Lê Tuấn, Tổng giám đốc Công ty cổ phần Cảng Đà Nẵng, do nhận thức chưa đầy đủ về sự thay đổi của Luật Đầu tư 2014, nên doanh nghiệp chưa làm thủ tục xin cấp có thẩm quyền là Thủ tướng Chính phủ quyết định chủ trương đầu tư, mà đã triển khai đầu tư các hạng mục, là có sai sót về trình tự đầu tư. “Chúng tôi sẽ kiểm điểm rút kinh nghiệm và chấp hành nghiêm các quyết định xử lý vi phạm hành chính của cơ quan quản lý nhà nước”, ông Tuấn nói.
