IR không phải là… đánh bóng doanh nghiệp

IR tốt giúp doanh nghiệp phát triển bền vững

Cuộc tọa đàm "Hoạt động quan hệ cổ đông, doanh nghiệp ngành dầu khí" do Tạp chí Nhà đầu tư tổ chức ngày 5/3/2019 đã thu hút nhiều chuyên gia và doanh nghiệp tham dự.

Đánh giá IR là một phần không thể tách rời với hệ thống quản trị công ty, ông Phạm Nguyễn Vinh, Giám đốc Phát triển quan hệ và đối ngoại, Quỹ đầu tư Dragon Capital nhìn nhận, gắn kết này nhằm hỗ trợ cho những mục tiêu của công ty và tạo ra những giá trị kinh tế bền vững, dài hạn cho cổ đông. Chú trọng phát triển hoạt động IR sẽ giúp doanh nghiệp xây dựng được niềm tin với cổ đông, nhà đầu tư, từ đó thu hút được các nguồn vốn tốt và dài hạn; cải thiện và tăng tính thanh khoản cho cổ phiếu, đồng thời phản ánh đúng giá trị thực của công ty, ngăn ngừa rủi ro và kiểm soát tốt khủng hoảng.

IR mang lại nhiều giá trị là vậy, nhưng ông Vinh đánh giá, phần lớn doanh nghiệp tổ chức hoạt động IR một cách chưa chuyên nghiệp. Hầu hết các hoạt động quan hệ nhà đầu tư được tiến hành một cách bị động, chủ yếu là công bố thông tin theo luật. Hoạt động IR của doanh nghiệp niêm yết, công ty đại chúng hầu như chỉ diễn ra tại các kỳ đại hội cổ đông, mà thiếu vắng các hoạt động quan hệ, kết nối với nhà đầu tư trong khoảng thời gian giữa hai kỳ đại hội. Ban giám đốc quá bận rộn không thể dành nhiều thời gian cho IR. Thông tin trên website của doanh nghiệp có mục IR, nhưng vẫn chưa cập nhật thường xuyên. Hay doanh nghiệp gặp khó khăn khi tiếp nhà đầu tư nước ngoài, do thiếu người vừa hiểu doanh nghiệp vừa có khả năng giao tiếp bằng ngoại ngữ. Văn hóa đối thoại và cách hành xử công bằng trong việc cung cấp thông tin tới cổ đông, nhà đầu tư chưa được coi trọng.

Từ góc nhìn của doanh nghiệp, bà Nguyễn Thị Ngọc Bích, Phó tổng giám đốc Tổng công ty Điện lực Dầu khí Việt Nam (POW) chỉ ra những biểu hiện của hoạt động IR không minh bạch, không chuyên nghiệp. Sự không minh bạch thể hiện qua việc doanh nghiệp che giấu thông tin, chỉ đưa thông tin một chiều; thông tin không được công bố rộng rãi, công khai, đầy đủ, chính xác; không cập nhật thông tin thường xuyên hoặc theo định kỳ… Còn sự không chuyên nghiệp thể hiện qua việc doanh nghiệp ít giao tiếp, không tạo được mối quan hệ tốt với nhà đầu tư; không phản hồi kịp thời ý kiến của cổ đông, nhà đầu tư.

Đánh giá hiện trạng minh bạch thông tin nói chung, hoạt động IR ở các doanh nghiệp niêm yết nói chung, ông Lê Công Điền, Vụ trưởng Vụ Giám sát công ty đại chúng, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCK) cho biết, những năm gần đây, chất lượng công bố thông tin trên thị trường chứng khoán đã được cải thiện rõ rệt so với trước kia. Về cơ bản, các doanh nghiệp niêm yết đã có ý thức hơn trong tuân thủ nghĩa vụ báo cáo, công bố thông tin và quản trị công ty theo quy định... Tuy nhiên, thực trạng minh bạch thông tin của các doanh nghiệp niêm yết trên TTCK Việt Nam còn bộc lộ không ít hạn chế.

Theo đó, tình trạng vi phạm hành chính về công bố và minh bạch thông tin vẫn tăng cao. Giai đoạn 2010 - 2016, UBCK đã ban hành hơn 1.000 quyết định xử phạm vi phạm hành chính trên TTCK. Nếu như trong năm 2017, UBCK ban hành 214 quyết định xử phạt thì con số này trong năm 2018 là 397 trường hợp. Số lượng vi phạm về báo cáo và công bố thông tin luôn chiếm trên 50% tổng số vi phạm bị xử phạt. Các lỗi vi phạm phổ biến về minh bạch thông tin gồm: công bố thông tin, báo cáo không đúng hạn, kịp thời; công bố thông tin không chính xác, đầy đủ; không công bố thông tin, báo cáo các thông tin quan trọng, bất thường... Những vi phạm này có ảnh hưởng lớn đến quyền và lợi ích của nhà đầu tư, nhất là các nhà đầu tư nhỏ lẻ.

Cũng theo ông Điền, chất lượng báo cáo tài chính ở một số doanh nghiệp còn hạn chế, số liệu tại báo cáo tài chính còn có sai sót. Việc công bố báo cáo còn chậm, phải xin gia hạn. Để lý giải việc chậm công bố báo cáo tài chính, nhiều doanh nghiệp thường đưa lý do khách quan như công tác kế toán, kiểm toán cần thời gian dài; công ty con, công ty liên kết chưa phải công ty đại chúng, hoặc gặp trục trặc trong quá trình làm việc với kiểm toán... Một số doanh nghiệp niêm yết vẫn chưa chủ động trong việc công khai các thông tin về tình hình hoạt động, tình hình sử dụng vốn, quản trị công ty... Không ít công ty chưa thực hiện đầy đủ theo quy định về thủ tục tổ chức đại hội đồng cổ đông (tài liệu họp thiếu phiếu biểu quyết, việc lập danh sách cổ đông có quyền dự họp đại hội được lập không sớm hơn 5 ngày trước ngày gửi giấy mời họp). Cơ cấu và tư cách thành viên hội đồng quản trị chưa đáp ứng quy định 1/3 thành viên hội đồng quản trị phải là thành viên độc lập áp dụng cho công ty niêm yết; thủ tục thông qua các nghị quyết của hội đồng quản trị, tiêu chuẩn thành viên ban kiểm soát chưa đáp ứng quy định...

“Hạn chế trên có cả nguyên nhân khách quan và chủ quan như quy định pháp luật về công bố thông tin chưa hoàn chỉnh; ý thức tuân thủ các quy định của một số tổ chức, cá nhân tham gia thị trường còn chưa đầy đủ; chế tài xử phạt chưa đủ mạnh…”, ông Điền thẳng thắn.

Nâng chất IR, cách nào?

Để nâng cao chất lượng công tác IR, nhiều ý kiến cho rằng, cần sự vào cuộc của cả doanh nghiệp lẫn cơ quan quản lý.

Về phía doanh nghiệp, ý kiến từ chuyên gia cho rằng, điều quan trọng là hội đồng quản trị công ty cần thể hiện cam kết cao để hướng công ty đến một văn hóa đối thoại cởi mở hơn với các cổ đông, nhà đầu tư tiềm năng, các chuyên viên phân tích và báo chí. Doanh nghiệp cũng cần xác định các nhóm nhà đầu tư (hiện tại và tương lai, tổ chức và cá nhân, trong nước và ngoài nước), trên cơ sở phân tích và hiểu rõ đặc điểm, kỳ vọng của từng nhóm nhà đầu tư để đáp ứng nhu cầu thông tin của từng nhóm đối tượng...

Ở góc độ của nhà quản lý, để nâng cao chất lượng hoạt động IR nói riêng, minh bạch thông tin nói chung, ông Điền cho hay, dự kiến các nội dung như yêu cầu một số công ty niêm yết có quy mô vốn hóa lớn bắt buộc phải công bố thông tin bằng tiếng Anh, nguyên tắc áp dụng chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế (IFRS) đối với các công ty đại chúng... sẽ được xem xét đưa vào dự thảo Luật Chứng khoán sửa đổi, đảm bảo phù hợp với thị trường cũng như tiệm cận với các thông lệ quốc tế.

Ngoài ra, UBCK cũng sẽ tăng cường tuyên truyền để nâng cao nhận thức, trước hết là cho lãnh đạo doanh nghiệp về tuân thủ quy định minh bạch thông tin, về vai trò và các nguyên tắc quản trị, làm cơ sở cho quá trình thực hành quản trị, tuân thủ, áp dụng quản trị công ty theo thông lệ tốt nhất, cải thiện quan hệ nhà đầu tư... Đồng thời, cơ quan quản lý thị trường cũng đẩy mạnh công tác đào tạo đối với các cấp lãnh đạo doanh nghiệp về công bố thông tin, quản trị công ty, giúp họ nhận thức đầy đủ và tự nguyện hướng doanh nghiệp áp dụng theo những nguyên tắc quản trị tốt nhất.

“Cùng với tăng cường công tác giám sát, thanh tra và xử lý vi phạm nhằm đảm bảo tính kỷ luật và lòng tin của thị trường, UBCK còn tăng cường hợp tác với các tổ chức quốc tế để nâng cao chất lượng quản trị công ty, khuyến khích các doanh nghiệp tham gia các cuộc bình chọn, đánh giá sự minh bạch do các tổ chức có chuyên môn thực hiện...”, ông Điền cho hay.     

Nguyễn Hữu