Doanh nghiệp vẫn lúng túng với hồ sơ và chuẩn mực đại chúng
Tại hội thảo “IPO tại Việt Nam: Từ hành trình chiến lược đến niêm yết hiệu quả” do Công ty TNHH Ernst & Young Việt Nam (EY Việt Nam) tổ chức, ông Khương Tiến Hùng, Trưởng ban Quản lý chào bán chứng khoán, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước nhấn mạnh: “Đứng trước những cơ hội mới, việc chuẩn bị kỹ hồ sơ, đảm bảo thông tin chính xác và tuân thủ quy định pháp lý là yếu tố then chốt để kế hoạch chào bán thành công”.
Ông Phạm Ngọc Bích, Giám đốc điều hành Khối Tài chính Doanh nghiệp, Công ty Chứng khoán TP.HCM chia sẻ: “Nhiều vấn đề phát sinh trong quá trình doanh nghiệp hoàn thiện hồ sơ pháp lý và phối hợp với cơ quan quản lý. Không ít doanh nghiệp bắt đầu quá muộn, chưa chuẩn hóa báo cáo tài chính và tái cấu trúc quản trị theo chuẩn mực công ty đại chúng”.
Các diễn giả đều thống nhất quan điểm: để chuẩn bị tốt cho IPO và niêm yết, doanh nghiệp cần bắt đầu sớm, cung cấp đầy đủ hồ sơ, tài liệu cho các bên liên quan; đồng thời đầu tư vào hệ thống quản trị minh bạch, áp dụng chuẩn IFRS, ESG và cơ chế công bố thông tin theo thông lệ quốc tế. Cuối cùng, lựa chọn đội ngũ tư vấn chuyên nghiệp là điều kiện bảo đảm tính chính xác và nhất quán trong từng bước IPO.
Ba yếu tố then chốt trong hành trình IPO
Ông Trần Nam Dũng, Phó tổng giám đốc Dịch vụ Đảm bảo, EY Việt Nam nhấn mạnh: “Chuẩn bị IPO không đơn thuần là hoàn thiện hồ sơ pháp lý, mà là quá trình chuyển đổi toàn diện về cấu trúc, quản trị, tài chính và chiến lược”.
Theo đó, lộ trình IPO thường bắt đầu từ việc xem xét các lựa chọn chiến lược 12-24 tháng trước khi chào bán, bao gồm xác định mục tiêu, thời điểm, các kịch bản khả thi, xây dựng đội ngũ chuyên trách IPO, rà soát mô hình sở hữu và các vấn đề về thuế. Giai đoạn 6-12 tháng trước IPO là lúc hoàn thiện kế hoạch kinh doanh, hồ sơ pháp lý, lựa chọn tư vấn, xây dựng lộ trình và định giá doanh nghiệp. Sáu tháng cuối cùng được dành cho việc hoàn thiện báo cáo tài chính và triển khai chiến lược thu hút nhà đầu tư.
Trong toàn bộ quá trình này, có ba yếu tố chuyên môn giữ vai trò then chốt:
Thứ nhất, về kế toán - kiểm toán. Báo cáo tài chính là nền tảng để nhà đầu tư và cơ quan quản lý đánh giá “sức khỏe” doanh nghiệp. Việc lập báo cáo không chỉ tuân thủ chuẩn mực Việt Nam mà còn cần hướng tới chuẩn IFRS để tăng tính minh bạch và khả năng tiếp cận vốn quốc tế.
Ông Lê Vũ Trường, Phó tổng giám đốc, Lãnh đạo Dịch vụ Đảm bảo, EY Việt Nam nhận định: “Một báo cáo tài chính đạt chuẩn không chỉ là yêu cầu pháp lý mà còn là thông điệp về sự minh bạch và chuyên nghiệp. Doanh nghiệp cần đảm bảo ý kiến kiểm toán chấp nhận toàn bộ và chủ động xử lý các vấn đề tồn đọng trước khi bước vào giai đoạn IPO”.
Thứ hai là về thuế. Để bảo đảm các khoản mục thuế được trình bày hợp lý và tuân thủ đúng quy định, doanh nghiệp cần rà soát toàn bộ nghĩa vụ thuế hiện hành, đặc biệt là các khoản liên quan đến giao dịch vốn, nhằm phát hiện và xử lý kịp thời sai sót hoặc rủi ro tiềm ẩn. Doanh nghiệp cũng cần chuẩn bị đầy đủ hồ sơ, chứng từ cho các giao dịch lớn - nhất là với bên liên quan - để đảm bảo tính minh bạch và tránh tranh chấp sau niêm yết, đồng thời đánh giá tác động của các chính sách thuế mới, lập kế hoạch dự phòng cho các khoản phát sinh trong tương lai.
Ông Thân Xuân Thịnh, Phó tổng giám đốc Tư vấn Thuế, Công ty Tư vấn EY Consulting Việt Nam nhấn mạnh: “Thuế không chỉ là tuân thủ mà còn là quản trị rủi ro. Một hồ sơ IPO minh bạch đòi hỏi doanh nghiệp phải chủ động kiểm tra, đối chiếu và chuẩn bị chứng từ hợp lệ để tránh chi phí phát sinh, đồng thời bảo vệ uy tín sau khi niêm yết”.
Thứ ba, về hạ tầng công nghệ. IPO không chỉ là câu chuyện tài chính, mà còn là bài toán vận hành - nơi công nghệ trở thành công cụ đảm bảo minh bạch và hiệu quả. Doanh nghiệp cần đầu tư vào hệ thống công nghệ nhằm đáp ứng yêu cầu công bố thông tin định kỳ, quản lý dữ liệu cổ đông và thực hiện giao dịch minh bạch.