Tại Hội thảo chia sẻ đề xuất kiến nghị góp ý cho Dự thảo Nghị định hướng dẫn thi hành Luật Đất đai 2013 do Liên minh Đất đai (LANDA) và Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) vừa tổ chức, GS-TSKH. Đặng Hùng Võ, cố vấn cao cấp của LANDA đã góp ý nhiều vấn đề quan trọng như việc xem xét bổ sung các quy định cụ thể yêu cầu công khai, minh bạch trong giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất, gia hạn sử dụng đất và quá trình Nhà nước quyết định giá đất.
“Đề nghị Ban soạn thảo Dự thảo Nghị định xem xét bổ sung quy định về công khai, minh bạch hồ sơ tại Dự thảo Nghị định quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Đất đai về áp dụng thủ tục giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất”, ông Võ nói.
Cụ thể, hồ sơ của người xin giao đất, thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất, gia hạn sử dụng đất; hồ sơ địa chính của diện tích đất được giao, được thuê, được chuyển mục đích sử dụng, được gia hạn sử dụng; quyết định của cơ quan có thẩm quyền giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất, gia hạn sử dụng đất được công khai trên trang thông tin điện tử của cơ quan tài nguyên và môi trường, trang thông tin điện tử của UBND cấp có thẩm quyền.
“Trường hợp phòng tài nguyên và môi trường hoặc UBND cấp huyện không có trang thông tin điện tử thì phải chuyển việc công khai thông tin này lên trang thông tin điện tử của cơ quan cấp trên và công khai tại văn phòng của cơ quan mình”, ông Đặng Hùng Võ nhấn mạnh.
Theo ông Đậu Anh Tuấn, Trưởng ban Pháp chế VCCI, ý kiến góp ý của LANDA rất có ý nghĩa trong việc hình thành một hệ thống quản trị tốt về đất đai. Các quy định về công khai, minh bạch thông tin về đất đai, sự tham gia của người dân, cơ chế giám sát việc thực hiện thẩm quyền của cơ quan nhà nước và hệ thống giám sát, đánh giá đã được quy định dưới dạng khung trong Luật Đất đai 2013. Nghị định hướng dẫn phải cụ thể hoá được các quy định này, tránh tình trạng luật về cơ sở “muốn hiểu sao cũng được”.
Bà Trần Thị Châu, Trưởng nhóm Nghiên cứu quyền tiếp cận đất đai của phụ nữ (thuộc LANDA) - đại diện cho giới nữ góp ý với Nghị định hướng dẫn thi hành Luật Đất đai 2013 cho rằng, Điều 98, khoản 4, Luật Đất đai 2013 quy định: “Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất phải ghi cả họ tên vợ và họ tên chồng, trừ trường hợp có thoả thuận khác”. Quy định này vô hình trung đã tạo khả năng để các tác nhân loại trừ phụ nữ ra khỏi sự tiếp cận đối với đất đai hơn là đảm bảo cho sự tiếp cận của phụ nữ đối với loại tài sản có ý nghĩa đặc biệt quan trọng này.
Liên quan đến quy định về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất, LANDA và VCCI đề nghị Ban soạn thảo sửa đổi Khoản 4, Điều 11, Dự thảo Nghị định với nội dung theo hướng nêu cụ thể số tiền được hỗ trợ tương đương mức thu nhập trước khi bị thu hồi đất, thay vì để chính quyền địa phương tự xác định một mức chung đối với tất cả mọi trường hợp trong một thời gian nhất định, nhằm bảo đảm tính phù hợp thực tiễn và không làm người bị thu hồi đất nghèo đi.
“Vấn đề là phải tìm được cơ chế để lợi ích của dự án đầu tư phải được chia sẻ, bởi nếu làm dự án đầu tư mà chỉ như làm nông nghiệp thì không ai làm làm gì. Tất cả chúng ta đều biết, làm dự án đầu tư phải đem lại lợi ích cao hơn nhiều so với làm nông nghiệp, vậy thì những người làm nông nghiệp trước đây được gì từ dự án đầu tư đó?”, ông Đặng Hùng Võ phân tích.
Theo ông Võ, quyền lợi ở đây không chỉ là giá đất bằng với thị trường, mà điều quan trọng hơn là người bị mất đất có được đảm bảo cuộc sống như trước khi bị thu hồi đất hay không. Đó là điều quan trọng nhất, nhưng Dự thảo Nghị định hiện chưa đạt được điều này.
