Nổi bật trong khu vực
Sau hai quý tái mở cửa ổn định, HSBC cho rằng, sự phục hồi của kinh tế Việt Nam tiếp tục là một ví dụ nổi trội trong khu vực. Tăng trưởng GDP quý II/2022 chạm mốc 7,7% so với cùng kỳ năm ngoái, dễ dàng vượt xa những kỳ vọng của thị trường (HSBC là 5,8%, các tổ chức nghiên cứu là 5,9%). Đây cũng là mức tăng trưởng GDP theo quý cao nhất mà Việt Nam từng đạt được kể từ năm 2011, nhờ vào phục hồi kinh tế mạnh mẽ trên diện rộng ở các lĩnh vực.
Tuy nhiên, khi phân tích kỹ hơn, một thông điệp ẩn khác cũng đồng thời xuất hiện, đó là dù cho tăng trưởng toàn phần rất khả quan, cuộc khủng hoảng năng lượng đã bắt đầu ảnh hưởng đến tăng trưởng của Việt Nam.
 |
Lĩnh vực dịch vụ đã có sự tiến triển đáng kể. Nhờ dỡ bỏ những hạn chế quan trọng trong nước và đối với quốc tế vào giữa tháng 3, các lĩnh vực liên quan đến du lịch, đặc biệt là vận chuyển và lưu trú đã bắt đầu khởi sắc. Trong khi đó, bán lẻ của quý II/2022 tăng vọt 17% so với cùng kỳ, dấu hiệu cho thấy tiêu dùng hộ gia đình đã phục hồi trở lại. Như vậy, thành công này phần nào là nhờ sự hồi phục dần của thị trường lao động. Tỷ lệ thất nghiệp giảm xuống 2,3% trong quý 2/2022, trong khi số lượng việc làm tiếp tục tăng gần đến mức trước đại dịch.
Du lịch cũng đang phát triển mạnh mẽ khi mùa hè đến. Điển hình là tại sân bay Nội Bài, Hà Nội, các bãi đậu xe đều kín chỗ, buộc các bộ phận quản lý sân bay phải đưa ra nhiều biện pháp như mở tất cả các làn đường để kiểm vé nhằm giảm tải ùn tắc giao thông. Các chuyến bay đã lên lịch tại sân bay Nội Bài tăng gấp đôi kể từ đầu năm 2022, vượt số liệu được ghi nhận ở giai đoạn đầu đại dịch. Điều này tương đương với hơn 100 nghìn lượt khách đi lại mỗi ngày, tăng 40% so với cùng kỳ năm 2019, đồng thời cũng vượt quá sức chứa giới hạn 100 nghìn lượt khách của nhà ga T1.
Đặc biệt, ngay sau tái mở cửa biên giới vào ngày 15/3, Việt Nam đã đón lượng khách du lịch tăng đáng kể. Vào quý II/2022, Việt Nam đã đón 0,5 triệu khách du lịch, gần gấp 5 lần so với quý I/2022. Tổng cộng trong nửa đầu năm 2022, lượng khách đến Việt Nam đạt 0,6 triệu người. Tuy nhiên, sự phục hồi du lịch có thể sẽ diễn ra từ từ, đặc biệt là do thiếu nguồn khách du lịch Trung Quốc. Dù lượng khách nội địa cao, doanh thu du lịch thu về 11 tỷ USD, chỉ đạt 66% mục tiêu của năm.
Bên cạnh nhu cầu nội địa phục hồi, sản xuất của Việt Nam đã khẳng định được vị thế dẫn đầu, tất cả chỉ dấu đều cho thấy sự tăng trưởng sản xuất ổn định. Dù phần nào là nhờ vào hiệu ứng cơ sở thuận lợi, sản xuất công nghiệp (IP) trong quý II/2022 đã tăng lên mức hơn 25% so với cùng kỳ năm trước. HSBC cho rằng, sự thành công này phần lớn là nhờ vào những lô hàng điện tử xuất liên tục, thể hiện qua những số liệu thương mại.
Xuất khẩu đạt tốc độ tăng trưởng ấn tượng trong quý II/2022 với mức tăng hơn 20% so với cùng kỳ, tuy vậy, nhập khẩu cũng tăng mạnh, đạt hơn 15% so với cùng kỳ, một phần là vì bản chất phụ thuộc nhập khẩu của ngành sản xuất Việt Nam.
Với những nguyên nhân trên, trong quý II/2022, thâm hụt thương mại của Việt Nam là 0,6 tỷ USD, từ mức thặng dư 1,5 tỷ USD trong quý I/2022. Điều này có thể khiến tài khoản vãng lai của Việt Nam bị thâm hụt trầm trọng hơn.
“Sau khi chứng kiến mức thâm hụt 1% GDP trong năm 2021, chúng tôi cho rằng Việt Nam sẽ bị thâm hụt năm thứ hai liên tiếp, dù mức thâm hụt sẽ ít hơn năm ngoái, có thể chỉ khoảng 0,3% GDP. Điều này sẽ có thể gây áp lực hơn nữa lên tiền Đồng”, các chuyên gia HSBC nhận định.
 |
Một điểm sáng giúp Việt Nam có thể tự vệ trước những rủi ro bên ngoài, theo HSBC chính là dựa vào nguồn FDI ổn định, tạo điểm tựa cho cán cân cơ bản. Nguồn vốn FDI mạnh có thể bù lại thâm hụt tài khoản vãng lai trong những quý trước. Cụ thể, FDI đầu tư vào lĩnh vực sản xuất tiếp tục tăng, phản ánh sự quan tâm và niềm tin vững chắc của nhà đầu tư vào những điều kiện cơ bản bền vững của Việt Nam.
Lạm phát: Mối lo lan rộng
Mặc dù hiện tại áp lực giá cả của Việt Nam chưa rõ ràng như những quốc gia khác trong khu vực, đà lạm phát vẫn tăng nhanh chóng. Lạm phát toàn phần tăng 0,7% so với tháng trước, tương đương với 3,4% so với năm ngoái, vượt khỏi dự báo của HSBC và thị trường (HSBC dự báo 3,2%; các tổ chức nghiên cứu dự báo 3,2%; trước đây là 2,9%).
Tương tự những tháng trước, lạm phát vận chuyển cao vẫn đóng vai trò chủ đạo, tăng 3,6% so với tháng trước. Giá xăng dầu trong nước tiếp tục được điều chỉnh tăng, đạt mức cao kỷ lục.
Để ứng phó với lạm phát, chính quyền tìm cách giảm thuế đánh vào xăng dầu để giảm áp lực giá, vì thuế và phí chiếm đến 35% giá xăng dầu. Từ 1/4, thuế môi trường được giảm xuống 2.000 đồng đối với xăng và 700 - 1.000 đồng đối với các nhiên liệu khác. Chính sách này có thể được áp dụng đến hết năm 2022.
Đầu tháng 6, Bộ Tài chính đề xuất giảm thuế xuống còn 500 - 1.000 đồng. Đề xuất này có thể có hiệu lực từ đầu tháng 8, nhưng đây có thể chưa phải là kết thúc. Bộ Tài chính cũng ám chỉ rằng, họ đang xem xét để giảm thuế tiêu thụ đặc biệt (8 - 10%) và VAT (10%), nhưng đề xuất này đang chờ Quốc Hội phê duyệt trong kỳ họp tiếp theo diễn ra vào tháng 10.
Trong khi giá năng lượng cao là điều đã được kỳ vọng, bất ngờ lớn nhất trong dự đoán của HSBC là lạm phát lương thực, tăng 0,8% so với tháng trước. Điều này phần lớn phản ánh tác động mạnh mẽ của chi phí năng lượng leo thang đối với lạm phát lương thực, khi giá cả của các mặt hàng tăng trên diện rộng bao gồm thịt, trứng và rau củ, theo dữ liệu của Tổng cục Thống kê (GSO). Hơn nữa, có những dấu hiệu cho thấy lạm phát đã bắt đầu lan rộng. Lần đầu tiên trong gần 2 năm, lạm phát cơ bản đã hồi phục ở mức 2% so với cùng kỳ năm trước, khi nhu cầu trong nước tiếp tục tăng.
 |
Theo báo cáo HSBC: "Do giá dầu thế giới tăng, chúng tôi tin rằng áp lực lạm phát sẽ gia tăng. Chúng tôi dự báo rằng, lạm phát năm 2022 sẽ ở mức trung bình 3,5% - thấp hơn mức trần 4% do Ngân hàng Nhà nước đặt ra - áp lực giá sẽ mạnh mẽ hơn trong nửa cuối năm 2022. Dựa vào các dự báo lạm phát, lạm phát sẽ có thể vượt qua mức 4% kể từ quý IV/2022 đến quý II/2023, đòi hỏi Ngân hàng Nhà nước cần bắt đầu bình thường hóa chính sách tiền tệ".
“Chúng tôi dự đoán Ngân hàng Nhà nước có thể sẽ bắt đầu tăng lãi suất 50 điểm phần trăm từ quý III/2022, và tăng thêm 50 điểm phần trăm mỗi quý cho đến quý III/2023. Như vậy, đến cuối năm 2023, lãi suất điều hành có thể lên đến 6,5%”, HSBC nhận định.
HSBC cho rằng, Việt Nam được hưởng lợi từ việc tái mở cửa nền kinh tế. Nhu cầu trong nước đang quay trở lại trong khi động lực bên ngoài tiếp tục thuận lợi. Tuy vậy, cũng cần thận trọng với những rủi ro tăng cao đối với sự tăng trưởng, nhất là rủi ro từ giá năng lượng leo thang.
