Thông tin trên được Nhóm Công tác đầu tư và thương mại chia sẻ trong khuôn khổ Diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam (VBF) thường niên 2023 (tháng 3/2023) đang diễn ra.
Theo Nghị định 96/2022/NĐ-CP, Bộ Công Thương đã được cơ cấu lại để hợp nhất Vụ Kế hoạch và Vụ Tài chính và Đổi mới Doanh nghiệp trước đây thành Vụ Kế hoạch - Tài chính mới. Nghị định 96/2022/NĐ-CP được ban hành vào ngày 29/11/2022 và có hiệu lực ngay sau đó.
“Trước khi tái cơ cấu, Vụ Kế hoạch giữ nhiệm vụ xem xét và phê duyệt các đơn xin cấp phép cho cơ sở bán lẻ. Tuy nhiên, sau khi tái cấu trúc và sáp nhập các vụ, cục, vẫn chưa có đơn vị nào được phân công phụ trách và do đó, kể từ khi tái cấu trúc cho đến nay, chúng tôi chưa nhận được phê duyệt giấy phép cho bất kỳ cơ sở bán lẻ nào. Không có dấu hiệu cho thấy khi nào tình trạng này sẽ sớm được giải quyết”, báo cáo của Nhóm công tác cho biết.
Theo luật, việc cấp giấy phép cơ sở bán lẻ (đối với các cơ sở không bị yêu cầu thực hiện khảo sát nhu cầu kinh tế) sẽ mất 23 ngày làm việc, trong đó Bộ Công thương có 7 ngày làm việc để xem xét và có ý kiến với Sở Công thương liên quan (Điều 28 Nghị định 09/2018/NĐ-CP). Tuy nhiên, hiện tại, có khoảng hơn 100 hồ sơ vẫn đang tồn đọng ở cấp Bộ Công thương mà không có bất kỳ giải thích hay thông tin chính thức nào với các nhà đầu tư. Không biết khi nào Bộ Công thương sẽ xử lý các hồ sơ này.
Cho đến gần đây, hồ sơ xin cấp phép cơ sở bán lẻ thường được dự kiến xử lý trong khoảng 30 ngày. Hiện tại, do các vấn đề về cấu trúc hiện tại ở cấp Bộ Công thương, việc này đang mất thời gian hơn đáng kể và sẽ chưa thể chấm dứt mặc dù các nhà đầu tư vẫn thường xuyên liên hệ và yêu cầu có những hành động/thông tin hợp lý.
Không giống các đối tác trong nước, các nhà đầu tư nước ngoài trong lĩnh vực bán lẻ phải trải qua quá trình xin cấp phép rườm rà, thường bao gồm ít nhất bốn loại giấy phép (giấy chứng nhận đăng ký đầu tư, giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp, giấy phép kinh doanh và giấy phép lập cơ sở bán lẻ). Các nhà đầu tư được yêu cầu rót vốn, thường với số lượng lớn, vào quốc gia mà họ muốn đặt cơ sở dù chưa biết chắc chắn liệu họ có được phép mở cửa hàng bán lẻ, thậm chí ít nhất là cửa hàng đầu tiên hay không. Đây là toàn bộ số vốn điều lệ tối thiểu đã đăng ký và thường còn có vốn bổ sung dành cho mục đích hoạt động.
Các nhà đầu tư cũng thường phải chi một khoản tiền đáng kể để lắp đặt cửa hàng và thuê mặt bằng trước khi giấy phép cửa hàng bán lẻ của họ được cấp phép. Điều này xuất phát từ nhu cầu kinh doanh và cũng là do thông lệ của các cơ quan cấp phép luôn yêu cầu về việc nộp các hợp đồng cho thuê trong đơn xin cấp phép cơ sở bán lẻ, mặc dù thực tế là các quy định liên quan cũng đã quy định việc chỉ cần nộp biên bản ghi nhớ về việc thuê mặt bằng.
Mặc dù việc rà soát và điều chỉnh tổng thể để tạo thuận lợi cho môi trường đầu tư sẽ đem lại lợi ích cho việc đưa ra quy định đối với ngành bán lẻ, nhưng hiện tại có một nhu cầu đặc biệt cấp bách là giải quyết tình trạng tồn đọng hồ sơ ở cấp Bộ Công thương để các nhà đầu tư có thể bắt đầu hoạt động. Những chậm trễ không được thông báo và kéo dài ngoài dự kiến ở cấp Bộ Công thương hiện đang gây thiệt hại đáng kể cho các nhà đầu tư nước ngoài.
“Các nhà đầu tư kỳ vọng rằng, các thủ tục luật định sẽ được tuân thủ và giúp họ đưa ra các quyết định đầu tư và xây dựng cơ bản phù hợp. Chúng tôi mong Bộ Công thương sẽ sớm thực hiện các biện pháp cần thiết để khắc phục tình trạng hiện nay, xử lý nhanh chóng các hồ sơ đã nộp và tuân thủ thời hạn xử lý các hồ sơ trong tương lai theo quy định của pháp luật. Điều này sẽ gửi một thông điệp tích cực đến các nhà đầu tư hiện đang phải chịu phát sinh chi phí đáng kể, những biến động và thiệt hại dự kiến. Điều này cũng sẽ tạo điều kiện để chính phủ thu thuế sớm hơn dưới hình thức thanh toán thuế TNDN và GTGT, đồng thời mở ra cơ hội việc làm tại các cửa hàng bán lẻ.
Ngoài ra, chúng tôi yêu cầu xem xét riêng và toàn diện môi trường pháp lý của ngành bán lẻ đối với các nhà đầu tư nước ngoài. Chúng tôi cho rằng, việc Bộ Công thương phê duyệt hoặc mở cửa các cửa hàng bán lẻ là không cần thiết hoặc không quan trọng, đặc biệt là không liên quan đến ENT (kiểm tra nhu cầu kinh tế), khi chính quyền địa phương có liên quan (Sở Công thương) đã phê duyệt việc mở cửa hàng. Bên cạnh đó, chúng tôi khuyến nghị rằng, các nhà đầu tư nước ngoài đã có Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư và giấy phép kinh doanh có liên quan không bắt buộc phải xin thêm giấy phép lập cửa hàng bán lẻ, ít nhất là đối với cửa hàng đầu tiên”, Nhóm công tác đầu tư và thương mại chia sẻ.
