Giá cổ phiếu kích hoạt “game” mua lại
Đầu năm 2025, Công ty cổ phần Tập đoàn Hoa Sen (mã HSG) gây sốc khi công bố kế hoạch mua lại từ 50 - 100 triệu cổ phiếu. Kế hoạch này ngay lập tức thu hút sự chú ý của nhà đầu tư vì quy mô vốn cần dùng cho chương trình mua lại rất lớn, đặc biệt trong bối cảnh toàn ngành thép vẫn đối mặt với nhiều thách thức về nhu cầu, xuất khẩu và áp lực cạnh tranh nội địa. Trong khi đó, Hoa Sen khẳng định nguồn vốn thực hiện đến từ thặng dư vốn cổ phần và dòng tiền kinh doanh, qua đó phát đi tín hiệu muốn hỗ trợ giá cổ phiếu. Tuy vậy, thị trường vẫn tồn tại những nghi ngại về tính khả thi của kế hoạch nếu giá cổ phiếu biến động mạnh.
Để củng cố niềm tin của cổ đông, Chủ tịch HSG Lê Phước Vũ khẳng định dòng tiền hoạt động kinh doanh của niên độ 2024 - 2025 dự kiến tạo ra khoảng 1.400 tỷ đồng, hoàn toàn đủ để phục vụ kế hoạch mua lại lượng lớn cổ phiếu. Ông nhấn mạnh, Hoa Sen không thiếu nguồn lực tài chính, có hạn mức tín dụng lớn, chi phí thấp nên việc đăng ký mua lại cổ phiếu chủ yếu nhằm dự phòng, chỉ thực hiện khi điều kiện thuận lợi. Nếu giá cổ phiếu giảm sâu dưới giá trị sổ sách, kế hoạch sẽ được triển khai, nhưng thời điểm và mức giá mua lại phải được xem xét kỹ. Trường hợp giá cổ phiếu tăng cao, doanh nghiệp có thể không mua như tờ trình ban đầu.
Tuy nhiên, khi năm tài chính của doanh nghiệp này kết thúc, thị trường lại chứng kiến diễn biến không như kỳ vọng tác động lên thị giá HSG. Từ ngày 10/7/2024 đến 18/11/2025, cổ phiếu HSG giảm 29,6%, từ 24.580 đồng/cổ phiếu về 17.300 đồng/cổ phiếu, rơi xuống dưới đường MA 200 - ngưỡng được coi là xác lập xu hướng giảm trung hạn. Đáng chú ý, mức thị giá hiện tại đã thấp hơn giá trị sổ sách 18.228 đồng/cổ phiếu tại ngày 30/9/2025. Điều này đồng nghĩa cơ sở để triển khai kế hoạch mua lại cổ phiếu ngày càng rõ hơn, nhưng thực tế Hoa Sen vẫn chưa thực hiện bất kỳ giao dịch nào.
Dù diễn biến giá chưa tích cực, Hoa Sen lại dần cho thấy sự chuyển dịch chiến lược đáng chú ý trong dài hạn. Việc doanh nghiệp chưa thể tăng công suất do hạn chế về giấy phép và nhu cầu thị trường khiến hướng đi mới trở nên cấp thiết. Thay vì mở rộng nhà máy như trước đây, Hoa Sen chọn con đường tập trung vào chuỗi bán lẻ Hoa Sen Home. Mục tiêu dài hạn là tách mảng này thành Công ty cổ phần Hoa Sen Home, hướng đến niêm yết và chuyển đổi mô hình từ doanh nghiệp tôn mạ sang doanh nghiệp thương mại, hưởng mức định giá theo P/E khoảng 18 - 20 lần, cao hơn nhiều so với định giá ngành thép truyền thống.
Mới đây, Hoa Sen đã thông qua việc góp vốn 99% để thành lập Công ty cổ phần Hoa Sen Home với vốn điều lệ 1.000 tỷ đồng, hoạt động trong lĩnh vực bán lẻ đồ ngũ kim, sơn, kính, vật liệu và thiết bị xây dựng. Trong hai năm 2025 - 2026, doanh nghiệp sẽ tập trung xây dựng hệ thống này thành đơn vị độc lập, từng bước tiếp nhận toàn bộ mạng lưới cửa hàng hiện tại của Tập đoàn Hoa Sen trong vòng 5 năm tiếp theo. Khi hoạt động ổn định và có lợi nhuận, Hoa Sen Home sẽ được cân nhắc đưa lên sàn, tùy điều kiện thị trường. Theo kế hoạch, từ 2025 - 2030, Hoa Sen cần tổng cộng 6.000 tỷ đồng để phát triển hệ thống với mục tiêu doanh thu 33.000 tỷ đồng, trong khi doanh thu chuỗi năm 2024 là 13.343 tỷ đồng.
Song song với thương mại, Hoa Sen còn mở ra một hướng đi khác khi dự kiến đầu tư quỹ đất quy mô lớn tại Đồng Nai. Tại thời điểm 30/9/2025, doanh nghiệp ghi nhận khoản trả trước 1.250 tỷ đồng cho bà Lê Thị Lệ Hoa theo thỏa thuận chuyển nhượng quyền sử dụng đất tại xã Long Thành, ký ngày 12/6/2024. Đây là bước đi chuẩn bị cho mục tiêu phát triển khu đô thị 600 - 700 ha, đón đầu xu hướng bùng nổ nhu cầu khi sân bay Long Thành đi vào hoạt động. Chủ tịch Lê Phước Vũ không giấu tham vọng “lấy nguồn lực ngành vật liệu để tạo đột phá sang đô thị”, nhấn mạnh doanh nghiệp phải làm dự án quy mô đủ lớn để tạo dấu ấn chiến lược thay vì phát triển nhỏ lẻ.
Trong bối cảnh cổ phiếu HSG đang giao dịch dưới giá sổ sách, câu chuyện mua lại 50 - 100 triệu cổ phiếu có thể sớm được kích hoạt. Tuy nhiên, các chiến lược dài hạn như phát triển hệ thống Hoa Sen Home đến quy mô niêm yết hay đầu tư đại đô thị Long Thành vẫn cần rất nhiều thời gian để kiểm chứng hiệu quả, chưa thể tạo tác động lên thị giá ngay lập tức.
Nội địa trở thành “chiến trường” chính
Năm nay và năm tới, ngành tôn thép vẫn kỳ vọng hưởng lợi từ các tín hiệu hồi phục của đầu tư công và thị trường bất động sản. Nhu cầu trong nước được cho là sẽ tiếp tục cải thiện, giúp các doanh nghiệp thép có cơ hội tăng trưởng. Nhưng cùng lúc, xuất khẩu lại đối mặt rào cản lớn từ các thị trường áp thuế phòng vệ thương mại và nhu cầu suy yếu. Điều này buộc các doanh nghiệp tôn mạ chuyển hướng chiến lược, ưu tiên thị trường nội địa thay vì xuất khẩu, khiến cạnh tranh trong nước trở nên gay gắt hơn.
Trong 9 tháng đầu năm 2025, Công ty cổ phần Thép Nam Kim (mã NKG) ghi nhận tỷ lệ tiêu thụ nội địa tăng mạnh từ 32,2% lên 57,6%, trong khi xuất khẩu giảm tương ứng từ 67,8% còn 42,4%. Công ty cổ phần Tôn Đông Á cũng dự kiến nâng tỷ trọng bán hàng nội địa lên hơn 75%, từ mức 41,16% của năm 2024. Tôn Đông Á tập trung vào phân khúc chất lượng cao, đồng thời khai thác thêm các phân khúc mà trước đây chưa chú trọng. Doanh nghiệp kỳ vọng năm 2026, khi thương mại toàn cầu ổn định hơn, có thể tái cơ cấu hệ thống bán hàng để cân bằng giữa nội địa và xuất khẩu.
Trong bối cảnh các “ông lớn” tập trung mạnh vào thị trường nội địa, nhóm doanh nghiệp thương mại đối mặt nhiều áp lực. Công ty cổ phần Đầu tư Thương mại SMC ghi nhận doanh thu giảm 20,4%, xuống 5.368,84 tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế lỗ 158,87 tỷ đồng trong khi cùng kỳ lãi 6,8 tỷ đồng. Biên lợi nhuận gộp âm, chi phí tài chính và bán hàng cao khiến SMC quay lại tình trạng thua lỗ. Cùng nhóm, Công ty cổ phần Tập đoàn Thép Tiến Lên đạt doanh thu 4.360,91 tỷ đồng, giảm 3,7%, nhưng lợi nhuận sau thuế đạt 15,83 tỷ đồng, cải thiện đáng kể so với mức lỗ 274,94 tỷ đồng cùng kỳ và hoàn thành 14,4% kế hoạch năm.
Các doanh nghiệp thương mại như SMC và Thép Tiến Lên đều ưu tiên giảm tồn kho, giảm khoản phải thu để bảo vệ dòng tiền trong bối cảnh cạnh tranh nội địa ngày càng quyết liệt. Điều này phản ánh sự thận trọng chung của toàn ngành, trong khi biên lợi nhuận bị bào mòn bởi các công ty sản xuất lớn đẩy mạnh thị phần trong nước.
Quay lại với Hoa Sen, trong niên độ 2024 - 2025, doanh thu của doanh nghiệp giảm 7% xuống còn 36.537,8 tỷ đồng. Tuy nhiên, lợi nhuận ròng lại tăng mạnh 42,1%, lên 731,5 tỷ đồng nhờ biên lợi nhuận gộp cải thiện từ 10,9% lên 12,4%. Điểm đáng chú ý là khả năng quản trị dòng tiền: Hoa Sen giảm 1.513,6 tỷ đồng hàng tồn kho, giảm 796,5 tỷ đồng phải thu ngắn hạn và trả thêm 960,2 tỷ đồng nợ vay ngắn hạn. Nhờ đó, dòng tiền hoạt động dương 3.659,8 tỷ đồng, trong khi cùng kỳ âm 1.414,9 tỷ đồng. Điều này cho thấy sự chủ động và thận trọng của doanh nghiệp trong điều kiện thị trường đầy biến động.
Nhìn tổng quan, dù thị trường thép còn nhiều bất định và sự cạnh tranh nội địa ngày càng gia tăng, Hoa Sen vẫn thể hiện chiến lược đảm bảo phòng thủ thông qua quản lý dòng tiền chặt chẽ, đồng thời mở rộng dài hạn với Hoa Sen Home và dự án đô thị Long Thành. Tuy nhiên, để những kỳ vọng này phản ánh vào thị giá, cổ phiếu HSG có lẽ vẫn cần thêm thời gian để nhà đầu tư đánh giá mức độ khả thi và tốc độ triển khai của từng chiến lược.