CEO Hero Pawan Munjal
Động thái này đã đặt dấu chấm hết cho “cuộc tình” kéo dài 26 năm giữa Hero và Honda.
Sau khi hoàn tất việc mua lại, liên doanh Hero Honda sẽ thành Hero, công ty thuần Ấn. Hiện tại, 26% cổ phần thuộc Hero Group (mà cổ đông lớn là gia đình tỷ phú Munjal), 48% cổ phần còn lại thuộc nhiều quỹ đầu tư tư nhân lớn như Kohlberg Kravis Roberts, Warburg Pincus, Carlyle Group... và các nhà đầu tư tư nhân.
Honda cũng không rút lui khỏi thị trường Ấn Độ, mà tập trung toàn lực vào phát triển Honda Motorcycle & Scooter India (HMSI), một công ty con 100% vốn của Honda (được thành lập năm 1999) và là nhà sản xuất xe máy lớn thứ 4 Ấn Độ.
Thế là từ chỗ là hai đối tác, nay Hero và Honda sẽ trở thành đối thủ của nhau ngay tại Ấn Độ, thị trường xe máy lớn thứ hai thế giới, sau Trung Quốc.
Ông Pawan Munjal, Giám đốc điều hành (CEO) Hero phát biểu: “Đây là thông báo quan trọng nhất mà tôi được quyền công bố trong 25 năm qua. Với một thỏa thuận mới, chúng tôi sẽ hoạt động độc lập với nhau. Điều này đánh dấu sự khởi đầu mới của một chặng đường phát triển đầy triển vọng của Hero”.
Câu hỏi được đặt ra là, tại sao lại xảy ra chuyện này?
Có một số lý do dẫn tới việc hai đối tác không thể tiếp tục hợp tác với nhau, mà rõ nhất theo quan điểm của Hero là Honda hoạt động “hai mang”, không toàn tâm, toàn ý với liên doanh.
Năm 1984, Honda phải cần đến đối tác bản địa, bởi khi đó không có cách nào khác để có thể tiếp cận thị trường xe máy Ấn Độ. Vì thế, Hero Group đã cùng với Honda Motor Co. thành lập liên doanh Hero Honda. Trong năm tài chính vừa qua (kết thúc ngày 31/3/2010), liên doanh đã bán được tổng cộng 4,5 triệu xe máy mang thương hiệu Hero Honda tại Ấn Độ, chiếm 48% thị phần. Hero Honda hiện có 3 nhà máy sản xuất 15 model xe máy, trong đó có Karizma, Passion, Hunk, Glamour bán khá chạy.
Sau này, luật pháp của Ấn Độ về đầu tư nước ngoài trong lĩnh vực xe máy đã thông thoáng hơn rất nhiều, nên năm 1999, Honda quyết định thành lập công ty riêng HMSI chuyên sản xuất các loại xe ga và xe phân khối lớn nhắm tới đối tượng khách hàng cao cấp để tránh cạnh tranh với liên doanh (vốn tập trung vào các loại xe có phân khối trung bình và đối tượng có thu nhập trung bình).
Hai bên cùng cam kết không “lấn sân” nhau để tránh xung đột lợi ích. Tuy nhiên, cam kết là một chuyện, song trên thực tế, không phải lúc nào cũng có thể rạch ròi một cách tuyệt đối. Vì thế, quan hệ hợp tác giữa 2 đối tác trong liên doanh ngày càng có biểu hiện xấu đi.
Nhiều chuyên gia cho rằng, Hero có cái khó là không làm chủ và sở hữu công nghệ riêng, không có đội ngũ nghiên cứu và phát triển (R&D) lớn, nên về mặt kỹ thuật và công nghệ, Hero hầu như phải dựa hoàn toàn vào Honda. Song, đổi lại Hero lại sở hữu mạng lưới đại lý tiếp thị và bán hàng rộng lớn ở khắp các thành phố lớn, nhỏ trên phạm vi cả nước. Nay Hero đã mua bằng sáng chế, bản quyền sở hữu trí tuệ của nhiều mẫu xe của Honda (có giá trị đến hết năm 2014) được trả bằng phí theo năm (trị giá tương đương bằng 2,3% doanh số), nên trước mắt, hoàn toàn có thể “độc lập tác chiến” không có vấn đề gì.
Hơn nữa, hợp đồng liên doanh cũng có nhiều điều khoản trói buộc nhau, nay trở nên lỗi thời. Chẳng hạn, liên doanh Hero Honda chỉ được xuất khẩu một lượng xe máy không đáng kể ra các thị trường mà Honda đã có mặt. Cụ thể, năm 2009, Hero Honda chỉ xuất khẩu được tổng cộng 97.699 chiếc xe máy, trong khi Bajaj, doanh nghiệp sản xuất xe máy lớn thứ hai Ấn Độ xuất khẩu tới 726.189 chiếc.
Theo nhiều nhà phân tích, cho dù Hero là người chủ động đề xuất việc chia tay, song về dài hạn, nhìn chung Honda có lợi hơn.
Thứ nhất, Honda là thương hiệu xe máy có tiếng trên thế giới, có tiềm lực tài chính mạnh, công nghệ hiện đại, đội ngũ R&D hùng hậu...
Thứ hai, HMSI đã đứng vững trên thị trường Ấn Độ. HMSI có 1 nhà máy ở bang Haryana và đang đầu tư 113 triệu USD xây dựng nhà máy thứ hai ở bang Rajasthan, miền Tây nước này. Trong năm tài chính hiện hành, HMSI dự kiến bán được 1,55 triệu chiếc xe máy, tăng so với con số 1,27 triệu chiếc của năm tài chính trước.
Còn Hero trước mắt thì chưa phải lo lắng, vẫn nắm thị phần lớn nhất, song về lâu dài, nhiều khả năng lại phải dựa vào công nghệ của một công ty nước ngoài khác, rất có thể là Yamaha, Suzuki hay Kawasaki cũng đều của Nhật Bản. Như vậy, xét cho cùng, thì Hero có thể lại rơi vào tình thế... “tránh vỏ dưa lại buộc phải gặp vỏ dừa”.
