Giảm loạt đầu mối, tầng nấc trung gian
Thực hiện Quyết định số 381/QĐ-BTC ngày 26/2/2025 của Bộ trưởng Bộ Tài chính, từ ngày 1/3/2025, ngành Thuế chính thức đi vào hoạt động theo mô hình tổ chức bộ máy mới đáp ứng đúng tinh thần chỉ đạo tại Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả.
Mục tiêu của việc thực hiện sắp xếp, tổ chức lại bộ máy Tổng cục Thuế thành Cục Thuế, nhằm giảm bớt các tầng nấc trung gian, giảm các bộ phận quản lý nội ngành, tập trung nguồn lực cho bộ phận nghiệp vụ.
Theo đó, tại Cục Thuế, đã giảm từ 17 đầu mối xuống còn 12 đầu mối phòng, ban và tương đương ở Trung ương; kết thúc hoạt động đối với 2 đơn vị sự nghiệp thuộc Tổng cục là Trường Nghiệp vụ Thuế và Tạp chí Thuế, chuyển chức năng, nhiệm vụ, nhân sự về các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc Bộ Tài chính.
Tại cấp Chi cục Thuế đã sắp xếp, tổ chức lại 63 Cục Thuế thành 20 Chi cục Thuế khu vực. Trong đó, đã sắp xếp lại 728 phòng xuống còn 269 phòng thuộc 20 Chi cục Thuế khu vực.
Tại cấp Đội Thuế cấp huyện, đã sắp xếp, tổ chức lại 413 Chi cục Thuế khu vực thành 350 Đội Thuế cấp huyện và không có cơ cấu tổ chức bên trong. Theo đó, đã xóa bỏ 2.886 Đội Thuế thuộc Chi cục Thuế.
Như vậy, theo mô hình tổ chức bộ máy mới, cả nước đã giảm từ hơn 4.000 đầu mối, xuống còn hơn 600 đầu mối.
Đại diện Cục Thuế cho biết, việc sắp xếp tổ chức bộ máy của ngành Thuế thời gian qua đã góp phần thực hiện theo các Nghị quyết của Đảng, Chính phủ về việc sắp xếp tổ chức bộ máy trong toàn hệ thống chính trị tinh, gọn, mạnh, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả đảm bảo các chức năng, nhiệm vụ không chồng chéo, vận hành thông suốt, không gián đoạn trong tổ chức triển khai thực hiện.
Đồng thời, việc sắp xếp cũng đảm bảo thực hiện theo nguyên tắc một cơ quan thực hiện nhiều việc và một việc chỉ giao cho một cơ quan chủ trì thực hiện và chịu trách nhiệm chính; gắn cải cách bộ máy với cải cách thủ tục hành chính, ứng dụng công nghệ thông tin, hiện đại hóa ngành, thay đổi phương thức quản lý nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước và tổ chức thực thi pháp luật của ngành Tài chính.
Theo đánh giá của đại diện lãnh đạo Cục Thuế, sau hơn 3 tháng đi vào hoạt động theo mô hình mới, cơ quan thuế các cấp hoạt động ổn định, phục vụ tốt mọi hoạt động của doanh nghiệp và người dân; kết quả thu ngân sách đảm bảo tiến độ dự toán được giao.
Bên cạnh những thuận lợi, hoạt động của cơ quan thuế cũng gặp không ít những khó khăn, thách thức, bởi Cục Thuế là đơn vị đặc thù, được tổ chức theo hệ thống dọc, thực hiện nhiệm vụ thu ngân sách nhà nước, có số lượng biên chế được giao lớn.
Đặc biệt, ngành Thuế có đối tượng quản lý rất lớn và đa dạng, với trên 1 triệu doanh nghiệp, tổ chức; trên 3,4 triệu hộ, cá nhân kinh doanh... và hơn 23 triệu cá nhân nộp thuế thu nhập cá nhân từ tiền lương, tiền công và hàng chục triệu cá nhân nộp thuế sử dụng đất phi nông nghiệp, với trình độ hiểu biết và mức độ tuân thủ pháp luật khác nhau.
Một khó khăn khác là sau sắp xếp theo mô hình mới, các Chi cục Thuế khu vực có địa bàn quản lý miền núi, vùng sâu, vùng xa, vùng dân tộc thiểu số, biên giới, hải đảo, có khoảng cách xa nhất tính từ địa bàn sáp nhập đến trụ sở chính của Chi cục Thuế khu vực lên đến hơn 100 km. Giao thông đi lại khó khăn, khối lượng công việc tăng nhiều lần (gấp 3 - 4 lần khối lượng công việc của Cục trước đây).
Ngoài ra, việc tham mưu với cấp ủy, chính quyền địa phương trong công tác quản lý thu thuế trên địa bàn cũng gặp khó khăn, bởi mỗi địa phương có kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội khác nhau, công tác chỉ đạo điều hành của tỉnh ủy, thành ủy cũng có những đặc thù riêng.
Vì vậy, việc triển khai nhiệm vụ chính trị của Chi cục Thuế khu vực trên địa bàn nhiều tỉnh, thành phố sẽ khó thống nhất phương hướng tổ chức điều hành thu, cũng như thực hiện các biện pháp chống thất thu.
Không ảnh hưởng đến doanh nghiệp và người nộp thuế
Mặc dù đối diện với nhiều khó khăn, thách thức, song thực hiện chủ trương của Đảng, Chính phủ và Bộ Tài chính về sắp xếp, gọn tổ chức bộ máy, ngành Thuế tiếp tục sắp xếp lại từ 20 Chi cục Thuế khu vực thành 34 Thuế tỉnh, thành phố; 350 Đội thuế cấp huyện thành 350 Thuế cơ sở quản lý theo địa bàn xã.
Từ ngày 1/7 tới đây, 34 đơn vị hành chính cấp tỉnh sau sắp xếp sẽ đi vào hoạt động. Lãnh đạo Cục Thuế cho rằng, việc nghiên cứu thành lập 34 đơn vị thuế cấp tỉnh sẽ có nhiều thuận lợi cho công tác quản lý thuế và cho chính người dân, doanh nghiệp.
Đồng thời, khi tổ chức lại 20 Chi cục Thuế khu vực, thành lập 34 đơn vị thuế cấp tỉnh sẽ có nhiều thuận lợi cho ngành Thuế. Mô hình này cho phép cơ quan thuế hoạt động gắn chặt với chính quyền địa phương, bao quát toàn bộ nguồn thu, tăng tính chủ động cho ngân sách địa phương.
Phó Cục trưởng Cục Thuế Mai Sơn cho biết, việc tổ chức lại 20 Chi cục Thuế khu vực thành 34 Thuế tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương về cơ bản sẽ không ảnh hưởng đến doanh nghiệp và người nộp thuế. Bởi cơ quan thuế gắn chặt với chính quyền địa phương, theo đó, việc tổ chức 34 đơn vị thuế sẽ thuận lợi cho công tác quản lý thuế.
Đồng thời, trong công tác tổ chức quản lý thuế, ngành Thuế sẽ bố trí người đi theo việc, nên về cơ bản sẽ không có sự thay đổi trong công tác quản lý người nộp thuế. Ngành Thuế sẽ thông tin đầy đủ và kịp thời để người nộp thuế nắm rõ đơn vị quản lý mới, đảm bảo người nộp thuế không bị gián đoạn trong việc thực hiện nghĩa vụ thuế.