Hải Phòng là vùng đất miền cửa biển giàu bản sắc văn hóa, với di sản văn hóa vật thể và phi vật thể phong phú. Theo Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Hải Phòng, thành phố hiện có 942 di tích, trong đó có 1 di sản thiên nhiên thế giới, 5 di tích quốc gia đặc biệt, 119 di tích quốc gia, 437 di tích thành phố, 22 bảo vật quốc gia và 12 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia thứ 12 trên địa bàn thành phố Hải Phòng - Lễ hội Kỳ Phúc còn có tên gọi khác là Đám Kỳ Phúc, Kỳ Phúc đóng đám. Tên gọi thống nhất trong lý lịch di sản văn hoá phi vật thể là “Lễ hội Kỳ Phúc” tại xã Tân Viên, huyện An Lão, thành phố Hải Phòng.
| |
Ông Nông Quốc Thành, Phó cục trưởng Cục Di sản, Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch trao Chứng nhận Lễ hội Kỳ Phúc - Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. |
Lễ hội Kỳ Phúc có lịch sử hình thành từ thời Lê Trung Hưng (thế kỷ XVII, XVIII) gắn liền với các công trình tín ngưỡng của 5 làng thuộc tổng Du Viên xưa là Lương Câu, Ly Câu, Thượng Câu (Đại Điền), Kinh Điền và Du Viên. Đặc điểm chung của cả 5 làng là cùng thờ hai mẹ con là Chiêu Thai phu nhân và Ngũ Đạo công, tướng của Hai Bà Trưng (thế kỷ I sau Công nguyên).
Dưới chế độ phong kiến, các làng xã đều xây dựng Hương ước, đặt ra những quy ước người dân làm việc tốt, điều hay, lẽ phải, tránh việc xấu, quy định cụ thể về khuyến khích sự học, nhớ ơn người có công, v.v… Hương ước xưa đã xây dựng được nếp sống lành mạnh, giữ gìn thuần phong mỹ tục của làng quê, được mọi người dân thực hiện, trở thành nét đẹp văn hóa trong cộng đồng dân cư.
Tổng Du Viên xưa có lễ hội mang đậm yếu tố văn hóa dân gian, gắn với các công trình tôn giáo, tín ngưỡng truyền thống của cư dân miền đồng bằng ven biển. Cảnh cây đa, bến nước, sân đình, nơi trai gái hẹn hò hát giao duyên, thể hiện đời sống tinh thần của làng quê cổ truyền của người Việt.
| |
Lễ hội Kỳ Phúc được cộng đồng người dân địa phương gìn giữ, bảo tồn và phát huy. Ảnh: Quỳnh Nga |
Theo dòng chảy của lịch sử, đến nay Lễ hội Kỳ Phúc luôn được cộng đồng địa phương gìn giữ, bảo tồn và phát huy. Lễ hội không chỉ là dịp để nhân dân thể hiện lòng thành kính đối với các bậc tiền nhân, anh hùng dân tộc đã có công dựng nước, giữ nước, mà còn là một biểu tượng văn hóa kết nối cộng đồng, lan tỏa tinh thần đoàn kết, hun đúc lòng yêu nước, yêu quê hương trong mỗi người dân.
Hằng năm, thông qua các hoạt động như rước nước, rước kiệu, rước "Lợn Ông Bồ", hội thi "Bánh dày giã tay", cùng các trò chơi dân gian mang tính gắn kết cộng đồng như kéo co, đập niêu, cờ tướng… Các hoạt động của lễ hội không chỉ tái hiện những giá trị truyền thống mà còn góp phần giáo dục thế hệ trẻ về lịch sử, văn hóa dân tộc, từ đó bồi đắp ý thức trách nhiệm trong việc giữ gìn, phát huy di sản quý báu của cha ông.
| |
Lễ hội Kỳ Phúc là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia thứ 12 trên địa bàn thành phố Hải Phòng. Ảnh: Quỳnh Nga |
Lễ hội Kỳ Phúc không chỉ là một nghi lễ tín ngưỡng, mà còn mang ý nghĩa văn hóa sâu sắc, thể hiện sức mạnh đại đoàn kết toàn dân, khẳng định giá trị của truyền thống lịch sử.
Phát biểu tại buổi lễ, bà Ngô Thị Thanh Thủy, Bí thư Huyện ủy An Lão cho biết, những năm qua, nhận thức được tầm quan trọng của di sản văn hóa, huyện luôn chú trọng công tác gìn giữ, bảo tồn và phát huy các giá trị di sản văn hóa trong sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội; coi đây là nhiệm vụ quan trọng, một trong những động lực tạo nên bản sắc và sức mạnh nội sinh trong quá trình phát triển của huyện.
“Việc Lễ hội Kỳ Phúc được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia thứ 12 trên địa bàn TP. Hải Phòng không chỉ là niềm tự hào mà đây còn là sự kiện khẳng định giá trị đặc sắc của di sản văn hóa địa phương, mà còn góp phần tôn vinh sự đa dạng, phong phú của kho tàng văn hóa dân tộc. Đồng thời, đây cũng là cơ hội quý báu để địa phương quảng bá những nét đẹp văn hóa truyền thống của mình, góp phần nâng cao vị thế, hình ảnh của huyện trong bức tranh văn hóa chung của thành phố Hải Phòng và cả nước”, bà Ngô Thị Thanh Thủy bày tỏ.